مدل اصلاحات آرژانتيني براي ايران
رييس‌جمهور ايران اخيرا درباره ضرورت اصلاح ساختار بودجه و حذف بودجه‌هاي غيرضروري همچنين ارتقاي بهره‌وري و كارآمد شدن دولت صحبت كرده است. ضمن اينكه خطاب به خودروسازان نيز اعلام كرده كه بايد بهره‌وري و كيفيت را ارتقا دهند. اظهاراتي كه بازخوردهاي متفاوتي در فضاي عمومي كشور پيدا كرد و موافقت‌ها و مخالفت‌هايي درباره آن مطرح شد.
رييس‌جمهور ايران اخيرا درباره ضرورت اصلاح ساختار بودجه و حذف بودجه‌هاي غيرضروري همچنين ارتقاي بهره‌وري و كارآمد شدن دولت صحبت كرده است. ضمن اينكه خطاب به خودروسازان نيز اعلام كرده كه بايد بهره‌وري و كيفيت را ارتقا دهند. اظهاراتي كه بازخوردهاي متفاوتي در فضاي عمومي كشور پيدا كرد و موافقت‌ها و مخالفت‌هايي درباره آن مطرح شد. خوب است با زبان عدد و رقم و آمار مشخص كنيم كه وضعيت چابكي ساختارهاي اجرايي و بهره‌وري در ايران به چه شكل است. كليت كاخ سفيد به عنوان نهاد اجرايي و تنظيم‌كننده مجموعه فعاليت‌ها دولت امريكا مجموعا ۵۰۰ نيرو دارد؛ اين عدد در ژاپن به عنوان يكي از 5 اقتصاد بزرگ جهاني 200 كارمند كمتر است. اين در حالي است كه نهاد رياست‌جمهوري ايران ۴هزار كارمند و نيروي حقوق‌بگير دارد. اين همه ماجرا نيست؛ آمارها حرف‌هاي بيشتري براي بيان دارند. در يك نمونه شركت هيوندای كه يكي از بزرگ‌ترين برندهاي اقتصادي جهان است با ۱۰۰هزار نيرو در هر سال ۴ميليون خودرو مي‌سازد؛ اين در حالي است كه شركت ايران‌خودرو با ۸۰هزار نفر نيرو، در هر سال تنها ۵۰۰هزار خودرو توليد مي‌كند. حال خوب است به حوزه رسانه‌اي سرك بكشيم و ببينيم سرمايه‌ها و بودجه‌هاي مرتبط با رسانه‌ها در ايران صرف چه اموري مي‌شوند و اوضاع جهاني به چه شكلي است؟ تلويزيون چين به عنوان كشوري كه اتفاقا روابط خوبي با ايران دارد با مخاطب ميليارديش، حدود ۱۰هزار نيرو دارد و برنامه‌هايي تاثيرگذار مي‌سازد، اما صداوسيماي بي‌مخاطب ايران، 120هزار نيرو دارد و بيش از 36هزار ميليارد تومان بودجه دريافت مي‌كند. بسياري از تحليلگران معتقدند اصلاحات اقتصادي در مواجع مختلف نياز به زمان و مديريت و سرمايه و... دارد! جالب است بدانيد خاوير ميلي، رييس‌جمهور آرژانتين تورم سالانه را از 212درصد به 32درصد، رشد اقتصادي آرژانتين را از منفي 1.8درصد به مثبت 8درصد، كسري تجاري ۷ ميليارد دلاري اين كشور را به مازاد تجاري ۱۹ ميليارد دلاري و ذخاير ارزي را از ۲۳ ميليارد دلار به ۲۹ ميليارد دلار رسانده است! فكر مي‌كنيد اين اصلاحات بنيادين و كليدي را در چه بازه زماني انجام داده است؟ مجموعه اين تحولات ساختاري در كشور آرژانتين فقط در ۱۶ ماه صورت گرفته است!
خاوير ميلي يك سياستمدار نبود، بلكه فقط يك فرد متخصص و يك اقتصاددان است. رييس‌جمهور آرژانيتن با شجاعت درد و زخم اقتصادي را تشخيص داد و شروع به اجراي اصلاحات كرد. يعني بدون ترس شروع به آزاد‌سازي اقتصاد كرد. وقتي ديد كل سيستم ناكارآمد و فاسد است، به تنهايي شروع به اصلاحات بنيادي اقتصادي كرد. قبل از هر اقدامي ارز را تك نرخي كرد تا جلوي مفاسد و رانت را سد سازد، چراكه فساد ارزي، ريشه تمام رانت‌ها و فساد است. بعد نوبت به وزارتخانه‌ها و بخش‌هاي غير بهره‌ور دولت رسيد. رييس‌جمهور آرژانتين پرسيد چرا بايد از جيب افراد، نهادها و نيروهايي كه هيچ فايده‌اي ندارند، حقوق داده شود؟ خاوير ميلي از 18 وزارتخانه، 9 وزارتخانه را تعطيل كرد. نهادهاي غير بهره‌ور و غير كارآمد همگي منحل شد تا زمينه براي نهادسازي مولد فراهم شود. او همچنين تعرفه واردات و ماليات را كاهش داد و مصوبات منع واردات را هم حذف كرد تا اقتصاد كشورش نفس بكشد. ذي‌نفعان پرقدرت، نمايندگان انقلابي و اليگارش‌هاي پرنفوذي كه همه جا بودند به جان خاوير ميلي افتادند ولي او كوتاه نيامد. از درگيري علني پرهيز كرد، رسانه‌ها را آزاد گذاشت تا موافق و مخالف هر چه در راستاي منافع ملي است را شفاف مطرح كنند و در آخر تصميم گرفت روابط با غرب را نيز ترميم كند. آن هم در يك كشور غرب‌ستيز! خواسته‌ها و هشدارهاي رييس‌جمهور پزشكيان از بسياري جهات شبيه به ايده‌هايي است كه رييس‌جمهور آرژانتين به دنبال تحقق آنها بود. در ايران اما موانع براي انجام اين اصلاحات بسيارند. لازم است رسانه‌ها و افكار عمومي در جريان واقعيت‌ها قرار گيرند تا انجام اين اصلاحات ممكن شود. جز اين راهي براي توسعه و رشد و رفاه وجود ندارد. ما به بهره‌وري بيشتر و اصلاحات نياز داريم.
