بارورسازي ابرها راهكار خشكسالي نيست
در شرايطي كه بحران خشكسالي و كمبود منابع آب يكي از چالش‌هاي اساسي كشور ايران به شمار مي‌رود، اظهارات اخير مسوولان ذي‌ربط، نگراني‌ها و راهكارهاي موجود را بيش از پيش نمايان كرده است.
در شرايطي كه بحران خشكسالي و كمبود منابع آب يكي از چالش‌هاي اساسي كشور ايران به شمار مي‌رود، اظهارات اخير مسوولان ذي‌ربط، نگراني‌ها و راهكارهاي موجود را بيش از پيش نمايان كرده است. در اين شرايط سحر تاجبخش، رييس سازمان هواشناسي كشور، به بررسي وضعيت بارش‌ها، تغييرات اقليمي و تاثيرات بارورسازي ابرها پرداخت و نكات مهمي را درباره چشم‌انداز آبي كشور مطرح كرد. يكي از موضوعات مهمي كه تاجبخش، درباره آن به تفصيل صحبت كرد، روش بارورسازي ابرها بود. او تاكيد كرد كه بارورسازي ابرها يكي از روش‌هاي علمي استحصال آب است كه مي‌تواند تا ۱۰ درصد بارش‌هاي قابل ريزش را افزايش دهد، اما در مقياس‌هاي گسترده كارايي چنداني ندارد. رييس سازمان هواشناسي توضيح داد كه بارورسازي ابرها گرچه در بسياري از كشورهاي جهان به عنوان يك فرايند علمي و معتبر شناخته شده و انجام مي‌شود، اما به هيچ عنوان نمي‌تواند مشكل خشكسالي ايران را حل كند. تاجبخش گفت: بارورسازي ابرها تاثيرات چشمگيري در ميزان افزايش بارش‌ها ندارد. البته بارورسازي ابرهاي نتيجه‌بخش است، اما در اين ابعاد، نه. او با تاكيد بر اين موضوع گفت: مشكل خشكسالي كشور و كمبود منابع آب‌هاي زيرزميني با روش بارورسازي ابرها قابل حل نيست، اما استفاده از بارورسازي براي توليد مقدار محدودي آب در دنيا هم انجام مي‌شود و قابل پذيرش است. به گفته تاجبخش، بارورسازي ابرها بيشتر به عنوان يكي از روش‌هاي تكميلي براي افزايش بارش در مناطق محدود كاربرد دارد و نبايد آن را به عنوان راهكار اصلي مقابله با بحران آب در نظر گرفت.
تغييرات اقليمي و پيامدهاي آن در ايران
يكي ديگر از نكات مهمي كه رييس سازمان هواشناسي به آن اشاره كرد، روند تغييرات اقليمي و پيامدهاي آن بر كشور بود. تاجبخش بيان كرد كه در پي تغييرات اقليم پيامدهاي افزايش دما و كاهش بارش در كشور قابل مشاهده است. او با استناد به آمار و بررسي‌هاي انجام شده توسط سازمان هواشناسي گفت: بررسي‌هاي سازمان هواشناسي نشان مي‌دهد طي ۵۰ سال گذشته، به‌طور متوسط سالانه حدود ۰.۸ الي يك ميلي‌متر كاهش بارش و هر دهه حدود ۰.۴ درجه سانتي‌گراد افزايش دما داشته‌ايم، اين روند افزايشي دما و كاهش بارش، باعث شده است كه كشور به سمت خشكي بيشتر حركت كند و نگراني‌ها درباره كمبود منابع آبي افزايش يابد. تاجبخش تاكيد كرد: ضرورت مديريت منابع آبي بيش از پيش محسوس شده است. رييس سازمان هواشناسي همچنين به سال ۲۰۲۴ اشاره كرد كه تحت تأثير پديده اقليمي «ال‌نينو» سال گرم‌تري بود. او گفت: افزايش دما در جهان به بيش از ۱.۵ درجه سانتي‌گراد همراه بود، در كشور ما هنوز به آستانه ۱.۵ درجه سانتي‌گراد نرسيده است، اما روند موجود نشان مي‌دهد در سال‌هاي آتي احتمال ادامه افزايش دما و خشكي وجود دارد.
كاهش محسوس تراز آب درياي خزر
از ديگر موارد قابل توجه كه تاجبخش به آن اشاره كرد، كاهش تراز آب درياي خزر است. وي بيان كرد: كاهش ارتفاع تراز آب دريا محسوس است و به‌ويژه ايران كه در سواحل جنوبي قرار دارد، نمود بيشتري دارد. رييس سازمان هواشناسي كشور افزود كه عوامل متعددي در اين روند كاهشي نقش دارند كه يكي از مهم‌ترين آنها پيامدهاي تغيير اقليم است. او درباره اقدامات صورت گرفته در اين زمينه گفت: كشورهاي پيراموني درياي خزر، از جمله ايران، در قالب اجلاسي با عنوان «كسپ كام» اين موضوع را به‌صورت تخصصي بررسي مي‌كنند تا دلايل و آثار كاهش تراز آب مشخص شود. تاجبخش تاكيد كرد كه هدف اين بررسي‌ها، اتخاذ راهكارهايي براي كنترل وضعيت و پيشگيري از بروز مشكلات احتمالي ناشي از افت سطح آب دريا است.
پيش‌بيني بارش‌ها براي پاييز و زمستان
در بخش ديگري از اين گفت‌وگو، تاجبخش به پيش‌بيني وضعيت بارش‌ها در فصل‌هاي پاييز و زمستان پرداخت. او گفت: الگوهاي فعلي نشان مي‌دهد ميزان بارش‌ها در پاييز امسال كمتر از حد نرمال خواهد بود. رييس سازمان هواشناسي كشور افزود: تنها در سواحل درياي خزر بارش‌ها تا حدودي نزديك به حد نرمال پيش‌بيني مي‌شود، هرچند اين منطقه نيز گرايش به كاهش بارش دارد. تاجبخش همچنين به وضعيت نواحي شرق و جنوب شرق كشور اشاره كرد و گفت: براي اين مناطق شرايط جوي چندان مساعد نيست و انتظار مي‌رود بارش‌ها در اين مناطق نيز كمتر از حد معمول باشد. با اين حال، تاجبخش نسبت به زمستان پيش رو ابراز اميدواري كرد و گفت: در مورد زمستان نيز الگوها فعلاً شرايط نرمال را نشان مي‌دهند و هر گونه تغيير در الگوها اطلاع‌رساني خواهد شد. بررسي اظهارات رييس سازمان هواشناسي كشور، سحر تاجبخش، نشان مي‌دهد كه ايران با چالش‌هاي جدي خشكسالي، كاهش بارش‌ها و افزايش دما مواجه است كه روند آن طي پنجاه سال گذشته كاملاً محسوس بوده است. او بارورسازي ابرها را روشي علمي اما ناكافي براي حل بحران آب دانست و تاكيد كرد كه اين روش تنها مي‌تواند تا ۱۰ درصد به افزايش بارش كمك كند و در مقياس بزرگ‌تر كارايي لازم را ندارد. همچنين كاهش تراز آب درياي خزر و پيامدهاي ناشي از تغييرات اقليمي، نياز به توجه و همكاري‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي را دوچندان كرده است. پيش‌بيني‌ها نيز حاكي از آن است كه پاييز امسال كمتر از حد نرمال بارش خواهيم داشت و زمستان احتمالا شرايط نرمالي خواهد داشت كه بايد منتظر تغييرات احتمالي بود.
