قمار سبز؛ روياي انرژي‌هاي تجديدپذير يا هزينه‌اي بي‌پايان؟
انرژي‌هاي تجديدپذير در سال‌هاي اخير به يكي از جذاب‌ترين گزينه‌ها براي سياست‌گذاران، سرمايه‌گذاران و دوستداران محيط‌زيست تبديل شده‌اند. از توربين‌هاي بادي عظيم گرفته تا پنل‌هاي خورشيدي درخشان، اين فناوري‌ها به عنوان ناجيان زمين و جايگزين سوخت‌هاي فسيلي معرفي مي‌شوند. اما پرسش اصلي اينجاست: آيا سرمايه‌گذاري‌هاي كلان در اين حوزه واقعاً منطقي و پايدار هستند يا صرفاً يك قمار پرهزينه؟
انرژي‌هاي تجديدپذير در سال‌هاي اخير به يكي از جذاب‌ترين گزينه‌ها براي سياست‌گذاران، سرمايه‌گذاران و دوستداران محيط‌زيست تبديل شده‌اند. از توربين‌هاي بادي عظيم گرفته تا پنل‌هاي خورشيدي درخشان، اين فناوري‌ها به عنوان ناجيان زمين و جايگزين سوخت‌هاي فسيلي معرفي مي‌شوند. اما پرسش اصلي اينجاست: آيا سرمايه‌گذاري‌هاي كلان در اين حوزه واقعاً منطقي و پايدار هستند يا صرفاً يك قمار پرهزينه؟
به گزارش خبرنگار «تعادل»، ساخت و نصب تجهيزات انرژي‌هاي تجديدپذير چندان هم «ارزان و پاك» نيست. ايجاد يك مزرعه بادي بزرگ مي‌تواند ميلياردها دلار هزينه داشته باشد. توليد مواد اوليه مانند سيليكون براي پنل‌هاي خورشيدي يا فلزات كمياب براي توربين‌ها، علاوه بر گراني، اثرات مخربي بر محيط‌زيست دارند. همچنين نگهداري و بهره‌برداري طولاني‌مدت، فشار زيادي بر بودجه‌هاي ملي وارد مي‌كند. محمد باقري، كارشناس حوزه انرژي، در گفت‌وگو با «تعادل»، گفت: خورشيد هميشه نمي‌تابد و باد هميشه نمي‌وزد. براي جبران اين ناپايداري، باتري‌ها و سيستم‌هاي ذخيره‌سازي پيشرفته لازم است كه هزينه‌ها را چند برابر مي‌كند.
او افزود: تصور عمومي مبني بر «پاك بودن مطلق انرژي‌هاي تجديدپذير» چندان صحيح نيست. بازيافت دشوار پنل‌هاي خورشيدي و باتري‌ها، آلودگي خاك و آب را در پي دارد. از سوي ديگر، احداث مزارع بادي و خورشيدي مي‌تواند زيستگاه‌هاي طبيعي را نابود كرده و به اكوسيستم‌ها آسيب برساند.
وي عنوان كرد: يكي ديگر از انتقادات مهم، وابستگي شديد اين بخش به حمايت‌هاي مالي دولت‌هاست. برخلاف سوخت‌هاي فسيلي كه بر اساس عرضه و تقاضا رشد كرده‌اند، انرژي‌هاي تجديدپذير اغلب بدون يارانه‌هاي سنگين توان رقابت ندارند. اين يارانه‌ها معمولاً از محل ماليات‌ها تأمين شده و فشار بيشتري بر مردم وارد مي‌كند.
وي بيان كرد: آلمان، با طرح «انرژي‌وا» (Energiewende)، به عنوان پيشگام انرژي پاك شناخته شد، اما نتيجه آن افزايش هزينه‌هاي برق و نارضايتي عمومي بود. در امريكا نيز برخي پروژه‌هاي عظيم انرژي خورشيدي و بادي به دليل هزينه‌هاي غيرقابل توجيه متوقف شدند.
باقري معتقد است: تركيب انرژي‌هاي تجديدپذير با منابع ديگر مانند گاز طبيعي و انرژي هسته‌اي، در كنار سرمايه‌گذاري بر تحقيق و توسعه، مي‌تواند هزينه‌ها را كاهش داده و كارايي را افزايش دهد.
وي گفت: انرژي‌هاي تجديدپذير پتانسيل بالايي براي كاهش انتشار كربن دارند، اما سرمايه‌گذاري‌هاي بي‌محابا در اين حوزه مي‌تواند به قمار پرهزينه‌اي بدل شود.
آينده سبز جهان نه با هيجان و تبليغات، بلكه با واقع‌بيني، داده‌هاي علمي و سياست‌گذاري هوشمندانه رقم خواهد خورد.
