نيويورك، مكانيسم ماشه و دورنماي آينده

دیروز رييس‌جمهور ايران در مجمع عمومي سازمان ملل سخنراني خود را انجام داد. در ادامه هم مصاحبه‌ها و ديدارهايي برنامه‌ريزي شده كه صورت ‌گرفت. نمي‌توان انكار كرد كه ايران در شرايط حساسي قرار گرفته و نازمند يك صداي واحد در درون است. از يك طرف، تهديدات امريكا و اسراييل عليه ايران ادامه دارد، از سوي ديگر كشورهاي اروپايي هم با فعال‌سازي مكانيسم ماشه تلاش مي‌كنند، فشار مضاعفي را متوجه ايران كنند. در اين شرايط ايران چاره‌اي ندارد، جز اينكه بر روي ظرفيت‌هاي دروني و انسجام ملي خود و همكاري بيشتر با دوستان شركاي منطقه‌اي و جهاني‌اش تاكيد كند. هرچند سخنراني رييس‌جمهور در صحن علني و مجمع عمومي سازمان ملل را ارايه تصويري از ايران موثر است اما شخصا اين سخنراني و حضور و ديدارها را در حل مشكلات ايران موثر نمي‌دانم. فكر مي‌كنم اثر عيني بر كاهش مشكلات اقتصادي و ارتباطي هم نداشته باشد. 

چرا كه در داخل نظم موجود جهاني كه سازمان ملل هم بخشي از آن است اگر قرار بود كسي حرف كشورهايي مانند ايران را بشنود تا حالا شنيده بود. نه ما مطاعي اضافي بر منافعمان داريم تا به امريكا و غرب ارايه كنيم، نه آنها مدل شنيدن متفاوتي دارند كه بخواهند شرايط را تغيير دهند. اين همان وضعيتي است كه طي ساليان سال تداوم دارد و احتمالا در آينده هم ادامه خواهد داشت. ما شعارها و ايده‌هاي خودمان را مطرح مي‌كنيم و آنها هم راه خود را مي‌روند. اين سازمان ملل با اين ساز و كار نه قادر به محكوم كردن بمباران مناطق مسكوني در پايتخت ايران بوده و نه در خصوص ساير جنايات اسراييل مواضع شفافي اتخاذ كرده است. مكانيسم ماشه از منظر حقوقي يك بحث حيثيتي در حوزه سياست خارجي ماست. ما بايد تلاش كنيم، كمترين محدوديت‌ها و درگيري‌ها را حتي اگر اثر عملياتي آن كم باشد داشته باشيم، چرا كه اين تنش‌ها اثرات رواني بسياري بر اقتصاد و شاخص‌هاي بازارهاي ايران دارند. گراني ارز و سكه و... برآمده از انتظاراتي است كه اين رخدادهاي بيروني شكل مي‌دهند. بنابراين ايران چاره‌اي ندارد جز اينكه براي شرايطي كه از 5يا 6مهرماه آغاز مي‌شود آماده كند. در اين تاريخ تحريم‌هاي مرتبط با 6قطعنامه قبلي كه عليه ايران وضع شده بودند، باز مي‌گردند. طبيعي است كه اين تحريم‌ها پسنديده نيستند و نبايد از آنها استقبال كرد. اما بايد خودمان را براي تطبيق شرايط اداره كشور با اتفاقات جديد آماده كنيم. از منظر اقتصادي كه موضوع بحث ماست، اتفاق جديدي يا محدوديت جديدي بر اقتصاد ما وضع نمي‌شود. با فعال‌سازي اين مكانيسم قرار نيست ايران فشار اقتصادي و تجاري بيشتري را تحمل كند. هم بانكداري ما تحريم امريكاست، هم حمل و نقل ما، هم بيمه و هم حوزه‌هاي مرتبط با تجاري خارجي كشورمان. در اين شرايط تحريمي ايران توانسته گليم خود را از آب مشكلات بيرون بكشد. اما در خصوص اينكه براي مقابله با اين ترحيم‌ها چه بايد كرد؟ در وهله نخست بايد تلاش كنيم، اثر رواني اين تحريم‌ها را كه بسيار شديدتر از اثر واقعي‌اش است در جامعه از بين برود. 

براي اين منظور لازم است اعتماد بيشتري ميان فعالان اقتصادي، صاحبان كسب و كار و مردم ايجاد شود. مرجعيت رسانه، خبر و تحليل در شرايط فعلي به خارج از كشور منتقل شده، اما در شرايط فعلي بايد نهايت تلاش صورت گيرد تا رسانه‌ها در داخل ابتكار عمل را در دست بگيرند و به مردم بگويند كه اتفاق جديدي در اقتصاد ايران رخ نداده است. مردم نبايد نگران باشند، وحشت كنند و در موضع ضعف قرار گيرند. همين نگراني‌ها و انتظارات تورمي گزاره‌اي است كه دشمنان تلاش مي‌كنند در آتش آن بدمند. بايد تلاش كنيم با حاميان و شركاي خود ارتباطات نزديك‌تري ايجاد كنيم. روابط تجاري و اقتصادي ايران بايد تقويت شود و از طريق توسعه روابط با اين كشورها، اثرات تحريم را تا حد امكان كاهش دهيم. تنها در اين صورت است كه مي‌توان تبعات و اثرات تحريم‌ها و انتظارات برآمده از آن را كاهش داد.