وقتي كه مُردن هم لاكچري مي‌شود
انتخاب سنگ ساده يا لاكچري، تنها به‌ظاهر نيست و بيشتر نمادي از نمايش ثروت است، درحالي كه در واقعيت همه در پايان راه يكسان هستند.
انتخاب سنگ ساده يا لاكچري، تنها به‌ظاهر نيست و بيشتر نمادي از نمايش ثروت است، درحالي كه در واقعيت همه در پايان راه يكسان هستند. وقتي وداع با عزيزان به‌جاي سكوت و همدلي، در هاله‌اي از گل‌هاي كمياب، تالارهاي مجلل و سنگ‌هاي ميلياردي روايت مي‌شود، سوگ به تجربه‌اي متفاوت بدل مي‌گردد؛ تجربه‌اي كه مرز ميان اندوه و نمايش را درهم مي‌شكند و مرگ را به آيينه‌اي از مصرف‌گرايي و رقابت طبقاتي تبديل مي‌كند. مراسم‌هاي پرزرق‌وبرق سوگواري اين روزها مرگ را به صحنه‌اي براي نمايش تجمل و رقابت طبقاتي بدل كرده است؛ روندي كه به گفته كارشناسان، سوگ را از معنا تهي كرده و خانواده‌ها را حتي تا يك سال پس از فقدان نيز درگير هزينه‌هاي سنگين مي‌كند.
مرگ به صحنه‌اي براي رقابت طبقاتي بدل شده است
محمود رسولي‌نژاد، پژوهشگر اجتماعي در اين باره به ايسنا گفت: چنين مراسم‌هايي نشانه‌اي روشن از كالايي‌شدن زندگي و مرگ در جامعه ماست. آنچه بايد آييني براي آرامش و يادآوري باشد، به عرصه‌اي براي نمايش ثروت تبديل شده است. او افزود: وقتي خانواده‌اي در مرگ عزيز خود چنين هزينه‌هايي مي‌كند، پيام پنهانش اين است كه حتي در فقدان هم بايد برتر ديده شود. اين پيام به جامعه منتقل مي‌شود و ديگران نيز براي اينكه كم‌اهميت به نظر نرسند، ناچار مي‌شوند هزينه‌هايي بالاتر از توان خود انجام بدهند. اين جامعه‌شناس بيان كرد: در اين روند، سوگ از معنا تهي مي‌شود. مراسمي كه بايد فرصتي براي همدلي و يادآوري باشد، به رقابتي طبقاتي و نمايشي اجتماعي تبديل مي‌شود. نتيجه اين است كه اصل مرگ و فقدان، در ميان زرق‌وبرق گم مي‌شود.
سادگي در مرگ نشانه احترام
رسولي‌نژاد افزود: سادگي در مرگ، بيش از هر چيز نشان‌دهنده احترام است، اما جامعه امروز به جايي رسيده كه حتي در سوگواري هم معيارهاي مصرفي و نمايشي را ملاك ارزش مي‌گذارد.
تجمل پرده‌اي براي انكار فقدان است
پس از او، پاي صحبت يك روانشناس نشستيم و از او پرسيديم آيا اين تجملات مي‌تواند كمكي به تسكين بازماندگان بكند؟ سودابه نيك‌پور، روانشناس نيز در اين باره گفت: برگزاري مراسم باشكوه در بسياري موارد يك مكانيسم دفاعي است. خانواده نمي‌تواند با واقعيت فقدان روبه‌رو شود، بنابراين پشت پرده تجمل پنهان مي‌شود. اين تجملات نوعي مسكن رواني است كه غم را موقتا پنهان مي‌كند. او افزود: اين مسكن روند طبيعي سوگواري را مختل مي‌كند. وقتي بازماندگان به‌جاي روبروشدن با اندوه، آن را با نمايش بيروني مي‌پوشانند، زخمي التيام نيافته باقي مي‌ماند كه بعدها به شكل افسردگي يا اضطراب خود را نشان مي‌دهد. اين روانشناس گفت: اين مراسم‌ها تأثير اجتماعي منفي دارند. خانواده‌هايي كه توان مالي چنين خرج‌هايي ندارند، دچار شرم و احساس كم‌ارزشي مي‌شوند. اين مقايسه دائمي مي‌تواند به اضطراب جمعي و فرسايش رواني جامعه منجر شود. نيك‌پور خاطرنشان كرد: آرامش و پذيرش در ساده‌ترين شكل سوگواري نهفته است. هرچه مراسم پرزرق‌وبرق‌تر باشد، خانواده از روند طبيعي پذيرش دورتر مي‌شود.
سنگ مزار ساده يا لاكچري چه اهميتي دارد؟
سنگ مزار نيز امروز به يكي ديگر از عناصر تجمل تبديل شده است. سنگ ساده معمولي با طراحي معمولي تفاوت زيادي با سنگ مرمر يا شاه‌مقصود دارد. به‌طور مثال، سنگ سفيد مرمر ۱۶۰ ميليون تومان و سنگ شاه‌مقصود ۱۸۰ ميليون تومان قيمت دارد. طراحي و حكاكي خاص روي سنگ مزار تا ۳۰ ميليون تومان بيشتر مي‌شود. اگر چمن مصنوعي و پاوربانك درون سنگ نصب شود كه با پنل خورشيدي برق بگيرد، مبلغ سنگ بالاتر مي‌رود، همچنين اگر آبشار مصنوعي، كيو آر كد و دكمه فاتحه‌خوان در سنگ تعبيه شود، قيمت باز هم‌افزايش مي‌يابد. اين جزييات نشان مي‌دهد كه انتخاب سنگ ساده يا لاكچري، تنها به‌ظاهر نيست و بيشتر نمادي از نمايش ثروت است، درحالي كه در واقعيت همه در پايان راه يكسان هستند.
پايان زيبا؛ اهميت مرگ و مراسم سوگواري
مرگ، برخلاف مراسم‌هاي پرزرق‌وبرق، حقيقتي ساده و بي‌تغيير است. اهميت مرگ نه در تابوت براق، نه در سنگ مرمر و نه در تاج‌گل‌هاي گرانقيمت بلكه در لحظه‌هاي اندوه واقعي، همدلي صادقانه و يادآوري زندگي و اخلاق انساني نهفته است. مراسم‌هاي پرزرق‌وبرق ممكن است براي خانواده موقتي آرامش بياورند، اما آرامش پايدار در پذيرش فقدان و بازگويي خاطرات عزيز ازدست‌رفته است. سنگ ساده يا لاكچري، مداح درجه يك يا روضه‌خوان سنتي، همه جلوه‌هايي بيروني‌اند؛ آنچه ارزشمند است، قلبي است كه مي‌گريد، دست‌هايي كه آرام مي‌گيرند و خاطره‌اي كه نسل‌ها در دل نگاه مي‌دارند. مرگ، در نهايت، يادآور برابري مطلق انسان‌هاست و مراسم، وقتي معنا پيدا مي‌كند كه با عشق، احترام و يادآوري واقعي همراه باشد. بااين‌حال، واقعيت تلخ اينجاست كه خانواده‌هايي كه چنين مراسم‌هايي را برگزار مي‌كنند، تنها در همان روزهاي نخست با تجملات روبه‌رو نيستند، بلكه گاه تا يك سال پس از فقدان نيز درگير هزينه‌هاي يادبود، سالگرد و تجملات جانبي مي‌مانند. هزينه‌هايي كه به‌جاي آرامش، بار تازه‌اي از سنگيني بر شانه‌هاي اندوه‌زده‌شان مي‌گذارد و مسير سوگواري را دشوارتر مي‌كند.
