رشد ۹۲ درصدي جريان سرمايه در نيمه نخست ۲۰۲۵

نيمه نخست سال ۲۰۲۵ براي بازارهاي سهام جهان دوره‌اي پرتحرك و در عين حال پرچالش بود. فدراسيون بورس‌هاي جهان (WFE) در تازه‌ترين گزارش خود، عملكرد ۸۳ بورس عضو را در سه منطقه اصلي - امريكا، آسيا-اقيانوسيه (APAC) و اروپا-خاورميانه-آفريقا (EMEA) - بررسي كرده و به نتايجي رسيده كه بيانگر رشد ارزش بازار در كنار ضعف در عرضه‌هاي اوليه سهام (IPO) است. طبق اين گزارش، در پايان ماه ژوئن ۲۰۲۵ ارزش بازار بورس‌هاي جهان از مرز ۱۳۲.۱ تريليون دلار عبور كرده است؛ رقمي كه در مقايسه با مدت مشابه سال قبل نشان‌دهنده جهش چشمگير است. اين رشد در شرايطي به دست آمده كه بازارها هنوز تحت تأثير پيامدهاي افزايش نرخ بهره در سال‌هاي گذشته و همچنين كاهش اعتماد شركت‌ها به حضور در بازارهاي عمومي قرار داشتند. افزايش ارزش بازار به بيش از ۱۳۲ تريليون دلار را مي‌توان نتيجه تركيبي از عوامل دانست: 

سياست‌هاي پولي انبساطي بانك‌هاي مركزي بزرگ به‌ويژه فدرال رزرو امريكا كه در سال ۲۰۲۴ چند مرحله كاهش نرخ بهره را اجرا كرد.

افزايش تقاضا براي سهام شركت‌هاي فناوري و انرژي‌هاي نو كه همچنان پيشران اصلي بازارها هستند.

افزايش جريان‌هاي سرمايه خارجي به‌ويژه به سمت اقتصادهاي نوظهور در آسيا و خاورميانه.

اين عوامل دست به دست هم دادند تا نيمه نخست سال براي اكثر بورس‌هاي جهان مثبت باشد، هرچند كه توزيع رشد ميان مناطق مختلف كاملاً متوازن نبود.

   عملكرد منطقه‌اي بورس‌ها

ايالات متحده امريكا: بازار امريكا همچنان قلب تپنده بازارهاي جهاني است. شاخص‌هاي بزرگ وال‌استريت در شش‌ماهه اول سال ۲۰۲۵ عمدتاً روندي صعودي داشتند. شركت‌هاي بزرگ فناوري مانند اپل، مايكروسافت، آمازون و انويديا توانستند با انتشار گزارش‌هاي مالي قوي، اعتماد سرمايه‌گذاران را جلب كنند. نرخ بهره پايين‌تر باعث شد تأمين مالي شركت‌ها ارزان‌تر شود و سرمايه‌گذاران نهادي بار ديگر به سمت سهام بازگردند. علاوه بر اين، ورود چند شركت استارتاپي حوزه هوش مصنوعي از طريق IPO به نزدك، رونق معاملات را افزايش داد؛ هرچند كه تعداد اين IPOها در مقايسه با دوران پيش از ۲۰۲۰ هنوز پايين است.

 آسيا-اقيانوسيه (APAC) : منطقه آسيا-اقيانوسيه دومين موتور رشد بازار جهاني در نيمه نخست ۲۰۲۵ بود. بورس‌هاي چين، هند و ژاپن بيشترين سهم را در اين روند داشتند.

چين: علي‌رغم فشارهاي اقتصادي و محدوديت‌ها، دولت با بسته‌هاي حمايتي سعي در تقويت بازار سرمايه داشت. حضور سرمايه‌گذاران خارجي در بورس‌هاي شانگهاي و شنژن رشد چشمگيري يافت. هند: با نرخ رشد اقتصادي بيش از ۶ درصد و گسترش سرمايه‌گذاري‌هاي زيرساختي، هند به مقصدي جذاب براي سرمايه‌هاي جهاني تبديل شد. بورس بمبئي (BSE) و بورس ملي هند (NSE) در نيمه نخست سال ركوردهاي تاريخي زدند. ژاپن: تغيير سياست بانك مركزي و خروج از نرخ بهره منفي، موجب شد ارزش ين تقويت شود و سرمايه‌گذاران خارجي بيشتر به بازار توكيو علاقه‌مند شوند.

 اروپا، خاورميانه و آفريقا (EMEA) : عملكرد منطقه EMEA ناهمگون‌تر بود. در اروپا، بورس‌هاي بزرگ مانند فرانكفورت و پاريس با وجود كاهش نرخ بهره توسط بانك مركزي اروپا، رشد محدودي داشتند. سرمايه‌گذاران اروپايي بيشتر درگير نگراني‌هاي اقتصادي و ركود احتمالي بودند. در مقابل، بورس‌هاي خاورميانه به‌ويژه عربستان‌سعودي و امارات، با افزايش قيمت نفت و رونق پروژه‌هاي سرمايه‌گذاري دولتي توانستند عملكردي مثبت داشته باشند. در آفريقا، بورس ژوهانسبورگ رشد نسبي ثبت كرد اما همچنان با مشكلات ساختاري روبه‌رو است.

   نقدشوندگي و حجم معاملات

كي از شاخص‌هاي مهم گزارش WFE مربوط به نقدشوندگي بازارها بود. در نيمه نخست ۲۰۲۵: 

تعداد كل معاملات در بورس‌هاي جهان به بيش از ۴.۶ ميليارد معامله رسيد.

ارزش معاملات سهام جهاني رشد ۱۲.۶درصدي داشت.

بازارهاي امريكا و هند بيشترين سهم را در افزايش حجم معاملات داشتند. علاقه به معاملات كوتاه‌مدت و حضور سرمايه‌گذاران خرد -به‌ويژه از طريق پلتفرم‌هاي آنلاين- يكي از دلايل اين رشد بود. در عين حال، ابزارهاي مشتقه نيز با استقبال بيشتري مواجه شدند. به‌طور خاص، قراردادهاي آتي نرخ بهره به‌دليل تغييرات مكرر سياست‌هاي پولي، رشد قابل توجهي را ثبت كردند.

   عرضه‌هاي اوليه سهام (IPO) 

برخلاف رشد ارزش بازار و حجم معاملات، وضعيت عرضه‌هاي اوليه چندان مطلوب نبود.در بسياري از مناطق، تعداد IPOها نسبت به سال گذشته كاهش يافت.تنها بورس امريكا توانست با چند عرضه بزرگ در حوزه فناوري عملكرد مثبتي داشته باشد.شركت‌ها تمايل داشتند در بازارهاي خصوصي بمانند تا از فشارهاي نظارتي و نوسانات بازار عمومي دور باشند. WFE  در گزارش خود هشدار داده است كه تداوم كاهش IPOها مي‌تواند تنوع و جذابيت بازارهاي عمومي را كاهش دهد و در بلندمدت تهديدي براي پايداري بازارهاي جهاني باشد.

   جريان‌هاي سرمايه

جريان سرمايه‌گذاري به سمت بورس‌ها در نيمه نخست ۲۰۲۵ قابل توجه بود: 

جريان‌هاي سرمايه جهاني به حدود ۳۳ ميليارد دلار رسيد.

اين رقم نسبت به دوره مشابه سال قبل افزايش ۹۲ درصدي داشت.

سرمايه‌ها عمدتاً به سمت بازارهاي زير حركت كردند: 

امريكا: به دليل امنيت سرمايه‌گذاري و عملكرد قوي شركت‌هاي بزرگ.

هند و آسياي جنوب شرقي: به دليل نرخ رشد اقتصادي بالا.

خاورميانه: به واسطه پروژه‌هاي انرژي و سرمايه‌گذاري‌هاي دولتي. اين افزايش سرمايه‌گذاري نشان‌دهنده بازگشت اعتماد نسبي سرمايه‌گذاران به بازارهاي جهاني است، هرچند كه نااطميناني‌هاي سياسي و اقتصادي همچنان بر تصميمات آنها سايه انداخته است.

   نقش سياست‌هاي پولي

تغيير سياست‌هاي پولي بانك‌هاي مركزي در سال ۲۰۲۴ و نيمه نخست ۲۰۲۵ اثر مهمي بر عملكرد بازارها داشت: 

فدرال رزرو امريكا پس از كاهش‌هاي متوالي نرخ بهره، سيگنال ادامه سياست انبساطي را مخابره كرد.

بانك مركزي اروپا و بانك انگلستان نيز كاهش‌هاي محدودي انجام دادند تا از ركود جلوگيري كنند.

بانك مركزي ژاپن سياست تاريخي خود مبني بر نرخ بهره منفي را كنار گذاشت و مسير تازه‌اي را آغاز كرد.

اين اقدامات باعث شد تقاضا براي دارايي‌هاي ريسكي مانند سهام افزايش يابد و رشد ارزش بازارها تسهيل شود.

   چالش‌ها و ريسك‌هاي پيش‌رو

هرچند نيمه نخست سال براي بورس‌هاي جهان مثبت بود، اما ريسك‌هاي متعددي همچنان پابرجاست: 

ريسك ژئوپليتيكي: تنش‌هاي منطقه‌اي در شرق اروپا و خاورميانه همچنان تهديدي براي جريان سرمايه است.

نوسان نرخ ارز: تغييرات ارزش ارزها به‌ويژه در آسيا و اروپا بر جذابيت سرمايه‌گذاري خارجي اثر مي‌گذارد.

ضعف در IPOها: كاهش حضور شركت‌هاي جديد مي‌تواند در بلندمدت به كاهش جذابيت بازارهاي عمومي منجر شود.

تورم در اقتصادهاي نوظهور: برخي بازارهاي در حال توسعه با نرخ تورم بالا دست‌وپنجه نرم مي‌كنند كه مي‌تواند سرمايه‌گذاران را دلسرد كند.

ابهام در سياست‌هاي پولي آينده: اگرچه روند فعلي انبساطي است، اما هرگونه بازگشت به سياست انقباضي مي‌تواند بازارها را دچار شوك كند.

   چشم‌انداز نيمه دوم ۲۰۲۵

باتوجه به شرايط كنوني، چشم‌انداز بازارهاي جهاني سهام در نيمه دوم سال به عوامل زير بستگي دارد: 

ادامه سياست‌هاي انبساطي بانك‌هاي مركزي و كاهش نرخ بهره.

بهبود شرايط ژئوپليتيكي و كاهش ريسك‌هاي منطقه‌اي.

توانايي بازارها در جذب IPOهاي جديد و بازگرداندن اعتماد شركت‌ها به حضور در بازارهاي عمومي.

پايداري رشد اقتصادي در اقتصادهاي بزرگ مانند امريكا، چين و هند.

اگر اين عوامل مثبت تداوم يابند، مي‌توان انتظار داشت كه بازارهاي جهاني سال ۲۰۲۵ را با عملكردي قوي به پايان برسانند. اما در غير اين صورت، ممكن است شاهد بازگشت نوسانات و افت ارزش بازارها باشيم. گزارش WFE تصويري دوگانه از بازارهاي جهاني ارايه مي‌دهد: از يك‌سو رشد قابل‌توجه ارزش بازار تا بيش از ۱۳۲ تريليون دلار، افزايش نقدشوندگي و جذب سرمايه‌هاي بين‌المللي و از سوي ديگر، كاهش IPOها و تداوم ريسك‌هاي ژئوپليتيكي.به نظر مي‌رسد بازارهاي جهاني در آستانه يك نقطه عطف قرار گرفته‌اند: اگر سياست‌هاي پولي حمايتي ادامه يابد و شركت‌ها بار ديگر به بازارهاي عمومي اعتماد كنند، روند صعودي مي‌تواند ادامه يابد. در غير اين صورت، چالش‌هاي موجود مي‌توانند دستاوردهاي نيمه نخست سال را تهديد كنند.