زناني كه با «نه گفتن» به قتل رسيدند
خشونت عليه زنان در ايران، به‌ويژه قتل‌هايي كه به دليل رد خواستگاري يا پايان رابطه عاطفي رخ مي‌دهند، يكي از معضلات اجتماعي است كه ريشه در عوامل فرهنگي، اجتماعي و خلأهاي قانوني دارد.
خشونت عليه زنان در ايران، به‌ويژه قتل‌هايي كه به دليل رد خواستگاري يا پايان رابطه عاطفي رخ مي‌دهند، يكي از معضلات اجتماعي است كه ريشه در عوامل فرهنگي، اجتماعي و خلأهاي قانوني دارد. پرونده آمنه بهرامي، كه در سال ۱۳۸۳ قرباني اسيدپاشي خواستگار سابق خود شد، به عنوان يكي از برجسته‌ترين نمونه‌هاي خشونت ناشي از رد خواستگاري، توجه عمومي را به اين بحران جلب كرد. در طول يك دهه گذشته، مواردي هم از قتل زنان به دليل رد خواستگاري يا پايان رابطه گزارش شده كه نشان‌دهنده الگويي نگران‌كننده از خشونت عليه زنان است.
پرونده آمنه بهرامي؛ نقطه آغاز يك بحران
در سال ۱۳۸۳، آمنه بهرامي، مهندس جوان الكترونيك، زندگي‌اش براي هميشه تغيير كرد. مجيد موحدي، خواستگاري كه پاسخ منفي از بهرامي دريافت كرده بود، در اقدامي انتقام‌جويانه به صورت او اسيد پاشيد. اين حمله نه‌تنها باعث نابينايي و آسيب شديد به پوست صورت بهرامي شد، بلكه روح و روان او را نيز تحت تأثير قرار داد. پس از ۱۷ عمل جراحي و سال‌ها مبارزه با عوارض جسمي و رواني، بهرامي در دادگاه حق قصاص اسيدپاشي را دريافت كرد، اما در سال ۱۳۹۰ از اجراي آن صرف‌نظر كرد و خواستار مجازات ديگري شد.
معصومه جليل پور، ديگرقرباني اسيدپاشي
در اسفند ۱۳۹۶ هم «معصومه جليل‌پور» زني ۲۶ ساله در تبريز، قرباني اسيدپاشي شد. خواستگار سابق او، كه ظاهراً از رد پيشنهاد ازدواج خشمگين بود، با پاشيدن اسيد به گردن، گوش، سينه و كمر معصومه، باعث كاهش بينايي و جراحات شديد او شد. اين موارد، كه تنها بخشي از خشونت‌هاي گزارش‌شده در دهه اخير هستند، نشان‌دهنده الگويي تكرارشونده است: مرداني كه به دليل رد خواستگاري يا پايان رابطه، دست به خشونت‌هاي شديد از جمله قتل و اسيدپاشي مي‌زنند. پيامدهاي اين خشونت‌ها فراتر از آسيب‌هاي جسمي است. قربانياني چون آمنه بهرامي، معصومه جليل‌پور و ديگران با عوارض رواني بلندمدت مانند افسردگي، اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مواجه مي‌شوند. خشونت عليه زنان، از سوي مرداني كه به هردليل از سوي زن موردعلاقه خود، پاسخ منفي شنيده يا رد شده‌اند، در اشكال گوناگوني بروز پيدا مي‌كند كه «تجاوز» هم يكي از آنهاست. پرونده «گلناز» تنها يكي از مواردي است كه جزييات آن به سمع و نظر عمومي رسيد.
زناني كه با «نه گفتن»، به قتل رسيدند
در چند سال گذشته، چندين مورد قتل زنان هم به دليل رد خواستگاري يا پايان رابطه در منابع رسمي گزارش شده كه نشان‌دهنده چرخه‌اي نگران‌كننده از خشونت عليه زنان است. چند نمونه از اين موارد، كه عمدتاً به دليل خشم ناشي از رد شدن رخ داده‌اند، عبارتند از:
قتل مينا (۸ خرداد ۱۴۰۰) - تهران
هشتم خردادماه سال ۱۴۰۰، زني ۳۹ ساله به نام «مينا» توسط نامزد سابقش با ضربات چاقو به قتل رسيد. انگيزه قتل، به‌هم‌زدن رابطه توسط مينا گزارش شده است. اين جنايت در تهران رخ داد و قاتل پس از ارتكاب جرم دستگير شد.
قتل زني ۳۷ ساله (فروردين ۱۴۰۳) – تهران
۲۶ فروردين ماه ۱۴۰۳، زني ۳۷ ساله در محله گاندي تهران با ۱۹ ضربه چاقو از سوي مردي جوان كه خواستگارش بوده به قتل مي‌رسد. اين زن و مرد قبلا با هم در رابطه بودند و طبق گفته‌هاي قاتل، چون زن قصد پايان دادن به رابطه را داشته مورد حمله قاتل قرار مي‌گيرد. مدتي بعد قاتل در شهرستان گرگان در مخفيگاهش شناسايي و دستگير مي‌شود. متهم پس از دستگيري انگيزه خود را پاسخ منفي زن جوان براي ازدواج عنوان كرده است.
قتل غزاله حدودي (دي ۱۴۰۳) - سنندج
۵ دي ماه ۱۴۰۳، «غزاله حدودي» زن ۲۸ ساله‌اي كه در يك مغازه مشغول به خياطي بوده از سوي مردي حدودا ۳۵ ساله به نام «سيروان» كه خواستگارش بوده به آتش كشيده مي‌شود. روز حادثه مرد خواستگار با در دست داشتن بطري بنزين به مغازه زن مورد علاقه‌اش مراجعه كرده و سپس با ريختن بنزين در داخل مغازه و روي بدن زن، فندك را روشن و فرار كرد. غزاله پس از يك هفته بستري در بيمارستان، بر اثر شدت جراحات جانش را از دست داد.
قتل شيدا كاردگر (مرداد ۱۴۰۴) - بابل
شيدا كاردگر، دختري ۱۵ ساله اهل روستاي درونكلا شرقي بابل، در شامگاه ۲۰ مرداد ۱۴۰۴ توسط خواستگاري كه پاسخ منفي دريافت كرده بود، با ضربات چاقو در مقابل خانه مادربزرگش به قتل رسيد. براساس اطلاعات اوليه و اظهارات منابع محلي، اين دختر نوجوان با اين فرد (قاتل) در ارتباط بوده كه در پي مخالفت با پيشنهاد خواستگاري، پسر اقدام به اين جنايت فجيع كرد و با وارد كردن يك ضربه چاقو، جان شيدا را گرفت. همچنين گفته مي‌شود شيدا پيش‌تر از سوي اين خواستگار مورد آزار و اذيت قرار گرفته بود. اين اتفاق به دليل شدت خشونت و سن كم قرباني، موجي از حيرت و اندوه را به دنبال داشته است. پس از وقوع اين جنايت، تحقيقات پليس براي شناسايي و دستگيري قاتل آغاز شد. گزارش‌ها حاكي از آن است كه متهم توسط پليس دستگير شده، اما فعلاً جزييات بيشتري درباره هويت او، اعترافاتش يا روند قضايي پرونده منتشر نشده است.
