پايتخت، هزينه بي‌ثباتي را مي‌پردازد
۴۲ تغيير مديريتي در شهرداري طي يك دوره، ثبت پيشرفت ۸۵درصدي براي پروژه‌اي كه هنوز آغاز نشده و نياز به ۳۰۰۰ واگن براي پوشش كامل شبكه متروي تهران تنها بخشي از واقعيت‌هايي است كه در جلسه روز گذشته (28 ارديبهشت) شوراي شهر تهران مطرح شد.
۴۲ تغيير مديريتي در شهرداري طي يك دوره، ثبت پيشرفت ۸۵درصدي براي پروژه‌اي كه هنوز آغاز نشده و نياز به ۳۰۰۰ واگن براي پوشش كامل شبكه متروي تهران تنها بخشي از واقعيت‌هايي است كه در جلسه روز گذشته (28 ارديبهشت) شوراي شهر تهران مطرح شد.
در اين ميان، گزارش‌هاي حسابرسي مناطق يك و دو، ابعاد گسترده‌اي از مشكلات مالي، مديريتي و ساختاري را آشكار كرد؛ از نبود ليست املاك واگذار شده و بدهي‌هاي نامشخص گرفته تا پروژه‌هايي كه سال‌ها بلاتكليف مانده‌اند.
در كنار اين چالش‌ها، نابساماني در مديريت حريم پايتخت و نبود ثبات مديريتي نيز مطرح شد و اعضاي شورا هشدار دادند كه بي‌برنامگي و ضعف نظارت مي‌تواند پيامدهاي جبران‌ناپذيري براي آينده شهر داشته باشد. در شرايطي كه بسياري از پروژه‌هاي مهم نظير فاز دوم برج ميلاد همچنان در انتظار سرمايه‌گذار مانده‌اند، اين پرسش جدي مطرح است كه شهرداري تهران چه زماني با بازنگري در ساختار، به سمت شفافيت، ثبات و كارآمدي گام برمي‌دارد؟
در اين جلسه ناصر اماني، عضو كميسيون برنامه و بودجه، گزارش حسابرسي رسمي شورا از مناطق يك و دو شهرداري تهران براي سال‌هاي مالي ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ مورد بررسي قرار داد و در اظهاراتي تند به اشكالات اساسي موجود در فرآيندهاي مالي و اجرايي شهرداري اشاره كرد و گفت: بندهاي حسابرسي سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۰ مشترك است و عمدتاً از سال‌هاي قبل منتقل شده و بسياري از بندها بايد توسط شهرداري مركز حل شود و مشكلات توسط مناطق قابليت حل شدن ندارد.
او با تأكيد بر لزوم تشكيل كميته‌اي از سوي شهرداري براي حل اين مشكلات، افزود: شهرداري تهران مكلف است كه درباره صورت‌حساب‌هاي بانكي مسدود شده در سه بانك بزرگ و نسبت به رفع مغايرت‌هاي بانكي اقدام كند و بايد ريز صورت‌هاي بدهي را تحويل دهد.
يكي از مهم‌ترين نكات مطرح‌شده توسط اماني، نبود شفافيت در گزارش پيشرفت پروژه‌ها بود: پروژه‌اي كه اصلاً شروع نشده، در اسناد رسمي با پيشرفت ۸۵درصدي ثبت شده. وقتي اطلاعات حتي در دفاتر مناطق نيست، چطور انتظار رفع بندهاي حسابرسي را داريم؟ وقت بازنگري جدي در سيستم ثبت و نظارت شهرداري فرا رسيده است.
اين اظهارات گوياي يك بحران ساختاري در نظام ثبت اطلاعات و نظارت پروژه‌هاي شهري است كه مي‌تواند منجر به فساد، اتلاف منابع و بي‌اعتمادي عمومي شود.
بي‌ثباتي مديريتي
سوده نجفي، عضو هيات‌رييسه شوراي شهر تهران، با انتقاد از روند تغييرات مكرر مديريتي در شهرداري، اظهار كرد: هفته گذشته مديرعامل جديد اداره كل مجامع و حسابرسي توسط شهردار تهران منصوب شدند، اما اين فرد پنجمين مدير در اين دوره است و در حدود ۴۲ مديريت شهري، ۵ تغيير را شاهد بوديم. هر مدير ۱۰ ماه در اين مسووليت بوده و من از اين روند انتقاد دارم. او ادامه داد: اين تغييرات مداوم در اين اداره كل جاي سوال دارد و اين ثبات در عملكرد موجب نگراني ماست و نشان‌دهنده اين است كه شهرداري اهميتي به حسابرسي نمي‌دهد.
تغييرات پياپي مديريتي، كه به وضوح ناشي از بي‌ثباتي تصميم‌گيري در سطوح بالاي شهرداري است، توان نظارتي شورا و اثربخشي ساختارهاي حسابرسي را به‌شدت كاهش داده و اعتماد عمومي به سازوكارهاي پاسخ‌گويي مالي را خدشه‌دار مي‌كند.
چالش‌هاي مزمن منطقه يك
در ميان انتقادات، نرگس معدني‌پور، رييس كميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي شهر، تلاش كرد تصويري مثبت از عملكرد منطقه يك ارايه دهد. او گفت: بسياري از پروژه‌هايي كه از سال‌ها قبل در منطقه يك معطل مانده بودند طي سه سال گذشته تعيين تكليف و به بهره‌برداري رسيدند. تجهيز، راه‌اندازي و افتتاح دو پروژه ورزشي ريحانه و شهداي نفت بعد از ۱۰ سال محقق شد كه در پي آن در حدود ۳۵۰۰ متر مربع به سرانه ورزشي منطقه اضافه شد. او با اشاره به پروژه‌هاي فرهنگي ديگر افزود: تجهيز و راه‌اندازي مجموعه فرهنگي قائم بعد از ۱۷ سال معطلي در اين دوره حاصل شد، يكي از كارهاي خوبي كه در منطقه يك صورت گرفته ساخت ساختمان سراي محله باغ فردوس است كه با حفظ يك درخت تنومند در وسط ساختمان كار ارزشمندي در آن رقم خورده است.
با وجود اين دستاوردها، ناديده گرفتن اشكالات حسابرسي در همين منطقه نشان مي‌دهد كه نگاه پروژه‌محور بدون ساختار پاسخ‌گو نمي‌تواند راهگشاي مشكلات كلان‌شهر تهران باشد.
نبود ليست املاك واگذار شده در منطقه ۲
در ادامه جلسه روز گذشته شوراي شهر تهران، گزارش حسابرسي منطقه دو روي ميز شورا قرار گرفت. ناصر اماني بار ديگر با لحني انتقادي اظهاركرد: شهرداري منطقه ۲ ليستي از املاكي كه واگذار كرده، ندارد و جمعدار املاك منطقه به حسابرس گفته كه ليستي ندارد. در سال ۱۴۰۴ هستيم و مميزي املاك به‌موقع صورت نگرفته، در‌حالي كه معاون مالي اول اين دوره قول داده بود كه مميزي املاك در سال ۱۴۰۱ تمام شود؛ اما هنوز بلاتكليف است.
اين مساله نشان‌دهنده نوعي ناهماهنگي و سستي در اسناد مالكيتي و نظارت بر اموال عمومي است كه مي‌تواند زمينه‌ساز سوءاستفاده شود.
پروژه فاز دوم برج ميلاد
مهدي صالحي، شهردار منطقه دو، درباره پروژه فاز دوم برج ميلاد گفت: پيش از اين قراردادي در مورد ساخت در مجموع ۱۲۰ هكتاري اراضي اطراف برج ميلاد منعقد شد؛ اما به دليل ايرادات شوراي عالي شهرسازي متوقف شد. گود پايدارسازي شده و زمين دراختيار شهرداري تهران است و قرار بود كاخ جشنواره ساخته شود؛ اما امكان سرمايه‌گذاري نيست. او با اشاره به بهره‌برداري فعلي افزود: ما مقاوم‌سازي گود را انجام داديم و خطرها رفع شد و الان به عنوان پاركينگ قابل بهره‌برداري است و اميدواريم به زودي اين زمين تعيين تكليف شود. عدم تعيين تكليف پروژه‌اي در اين ابعاد، كه پيش‌تر قرار بود نمادي از توسعه فرهنگي تهران باشد، گوياي ضعف در برنامه‌ريزي كلان‌شهري و ناتواني در جذب سرمايه‌گذار است.
هشداري جدي از نابساماني سياست‌گذاري
يكي از جدي‌ترين تذكرات اين جلسه ازسوي احمد صادقي، عضو شوراي شهر، مطرح شد. او در تذكري پيش از دستور، وضعيت حريم شهر تهران را بحراني توصيف كرد: وضعيت بي‌نظمي در برنامه‌ريزي شهري و كاهش كارايي مديريت شهري منجر مي‌شود اختلافات و هرج و مرج به وجود آمده در مساله حريم، تبعات غير قابل جبراني را ايجاد كند كه اين وضعيت تهران و شهرهاي اطراف را به نابودي مي‌كشاند.
صادقي ادامه داد: لغو مديريت يكپارچه حريم تهران باعث شده زمين‌خواران و سودجويان بتوانند اراضي زراعي و منابع طبيعي را تغيير كاربري بدهند... مناطق تهران نقش كمربند حفاظتي را براي شهر دارند. اين توسعه بي‌ضابطه در حريم تهران باعث افزايش جمعيت در مناطقي شده كه فاقد زيرساخت مناسب است.
او با لحني هشداردهنده خطاب به مسوولان ارشد كشور گفت: باتوجه به اين پيامدها از رييس‌جمهور، وزير كشور و استاندار مي‌خواهم كه نسبت به پايان دادن به اين هرج و مرج در سياست‌گذاري يك اقدام عاجل كنند.
متروي تهران؛ نيازمند حمايت واقعي
سيد محمدامين آقاميري، رييس كميته عمران شوراي شهر، با اشاره به عملكرد شبكه متروي تهران اظهاركرد: شبكه متروي تهران با ۱۱۰۰ واگن فعال است، اما بايد تعداد واگن‌ها به ۳۰۰۰ عدد برسد. امروز ساخت هر كيلومتر مترو ۳ همت هزينه دارد كه بيش از ۸۰۰ شغل مستقيم ايجاد مي‌كند.
او با تأكيد بر لزوم حمايت از توسعه خطوط مترو گفت: ساخت خطوط ۸ و ۱۱ در شرف فعال شدن است و جا دارد از مترو حمايت بيشتري داشته باشيم.
با وجود اين اظهارات، فاصله ميان نياز و وضعيت فعلي مترو بسيار زياد است و شهرداري نيازمند منابع پايدار مالي و برنامه‌ريزي راهبردي براي پوشش اين خلأ است.
آنچه از جلسه اخير شوراي شهر تهران برمي‌آيد، تصويري نگران‌كننده از وضعيت مديريت شهري پايتخت است. از حسابرسي‌هايي كه بي‌پاسخ مانده‌اند و مديراني كه بيش از چند ماه دوام نمي‌آورند تا پروژه‌هايي كه به جاي شكوفايي فرهنگي به پاركينگ موقت تبديل شده‌اند. بحران حريم شهر، ضعف در حفاظت از منابع آبي و عقب‌ماندگي در توسعه زيرساخت‌ها، گوياي ضرورت يك بازنگري جدي در سياست‌گذاري و ساختار اجرايي شهرداري تهران است.
اگرچه برخي مناطق توانسته‌اند عملكرد مثبتي از خود نشان دهند، اما تا زماني كه اين اقدامات در بستري ناپايدار، بدون نظارت و پاسخ‌گويي موثر صورت گيرد، آينده روشني براي پايتخت قابل تصور نيست. شوراي شهر در اين ميان مسووليتي سنگين بر دوش دارد؛ حفظ اعتماد عمومي و بازگرداندن ساختار مديريت شهري به ريل پاسخ‌گويي، ثبات و توسعه پايدار.