ماجراي افزايش نرخ اوره چه بود؟

حامد موسوي، كارشناس بازار سرمايه درمورد نرخ اوره حمايتي بيان كرد: در رابطه با اين موضوع، يك‌سري شبهات و هجمه‌ها به وجود آمده كه لازم است در اين خصوص شفاف‌سازي انجام شود، چون بعضا در رسانه‌ها ديده مي‌شود كه از جملات و كلماتي استفاده مي‌كنند كه بار دارند و مي‌توانند تاثير منفي داشته باشند. اين در‌حالي است كه واقعيت چيز ديگري است، زيرا بار‌ها ديده‌ايم كه نوشته مي‌شود اوره حمايتي ۶ برابر شد و هزينه‌هاي كشاورز به‌شدت افزايش پيدا كرد.

اين كارشناس بازار سرمايه تصريح كرد: از ۶ سال پيش، شركت‌ها هر كيلو اوره را به مبلغ ۸۰۰ تومان به جهاد كشاورزي مي‌دادند كه اين مبلغ براي هر كيسه ۵۰ كيلويي برابر با ۴۰ هزار تومان است و قرار شد دولت، بقيه اين مبلغ را به شركت‌هاي پتروشيمي پرداخت كند و در حال حاضر، مطالبات شركت‌هاي پتروشيمي كه سال‌ها روي هم انباشته شده به ۵۰ همت رسيده و روز به روز، ارزش آن كم مي‌شود. 

پرسش اين است كه ۸۰۰ تومان از كجا مي‌آيد؟ زماني‌كه بهاي تمام شده هر كيلو اوره حدود يك‌هزار تومان بوده جهاد كشاورزي تقريبا نرخ ۸۰۰ توماني را تعيين كرده است و در آن بازه زماني، يعني ۶ سال پيش كه اين نرخ تعيين شده، بهاي تمام‌شده هر كيلو اوره براي كارخانه بين ۹۰۰ تا يك‌هزار بوده است. يعني دولت گفته است كه 9۰-8۰درصد بهاي تمام شده يا هزينه‌اي كه توليد اوره دارد را پرداخت مي‌كند و بقيه آن كه شامل 2۰-1۰درصد از بهاي تمام شده و سود شركت طبق قيمت بازار است را در آينده به شركت‌ها پرداخت خواهد كرد.

حامد موسوي به نبض بورس گفت: در آن بازه زماني، اين اتفاق مي‌افتاد و الان، ۶ سال گذشته و هزينه‌ها براي شركت رشد كرده است و اين ۸۰۰ تومان، حدود ۱۵درصد بهاي تمام شده شركت مي‌شده است. يعني شركت، اوره‌اي را توليد مي‌كرده و ۱۵ درصد آن را مي‌گرفته است و بقيه آن، به آينده حواله داده مي‌شده كه دولت، هر سال است موضوع را عقب مي‌انداخته و پرداخت نمي‌كرده است، چون طبق مصوبه دولت، حتي در رابطه با مورد آخر هم، نوشته شده بود كه هر سال بايد اين بدهي پرداخت شود، اما به دليل كسري بودجه، بدهي اوره‌سازان تسويه نشده است؛ بنابراين در اين ۶ سال با وجود تورم، اگر در ابتدا مبلغ ۸۰۰ تومان، 9۰-8۰درصد بهاي تمام شده بوده هر ساله كم شده و تقريبا به ۱۵درصد رسيده است. 

او مطرح كرد: امسال، هيات وزيران تصويب كرد هر كيلو اوره كه جهاد كشاورزي بابت آن ۸۰۰ تومان به شركت پرداخت مي‌كرده است به ۴ هزار و ۸۰۰ تومان برسد. يعني دوباره به همان 9۰-80درصد بهاي تمام شده برگردد. چون بهاي تمام شده اوره براي شركت‌ها حدود ۵ هزار و ۵۰۰ تا ۶ هزار تومان است. البته نرخ آن در همين حدود متغير است و اين موضوع به نرخ گاز بستگي دارد كه نشان مي‌دهد تقريبا ۶ برابر شده است. اما موضوع اينجاست كه براي كشاورز اين اتفاق نيفتاده است.
اين كارشناس بازار سرمايه تاكيد كرد: طبق آخرين بار‌هايي كه شركت، اوره را با همان قيمت ۸۰۰ تومانِ ۶ سال پيش به جهاد كشاورزي مي‌داده و جهاد هم به كشاورزان مي‌داده است، هر كيسه ۵۰ كيلويي با نرخ ۸۰۰ تومان، ۴۰ هزار تومان مي‌شده است كه طبق آخرين محموله‌هاي تحويل داده شده، جهاد كشاورزي روي مبلغ ۴۰ هزار تومان كه به شركت پرداخت مي‌كرده ۱۶۰ هزار تومان نيز، به منظور كرايه حمل و نقل و هزينه توزيع اوره اضافه مي‌كرده است و هر كيسه ۵۰ كيلويي، به مبلغ ۲۰۰ هزار تومان به كشاورز فروخته مي‌شده كه اين موضوع مربوط به قبل از مصوبه اخير و براي ۳ ماه پيش است. 
 حامد موسوي تاكيد كرد: طبق پيگيري‌هاي انجام شده در مجامع و صحبت با شركت كه اين روند، ديگر قابل ادامه دادن نيست و بقيه سهامداران هم، زحماتي كشيدند و تلاش كردند و البته كارزاري هم، تشكيل داديم همه سهامداران فشار آوردند كه اين قيمت بايد به‌روز شود.
كدام كالاست كه قيمتش در طول ۶ سال يكسان باقي مانده باشد؟ چرا شركت بايد از كودي كه توليد كرده صرفا ۱۵درصد دريافت كند و بقيه آن، به آينده حواله داده شود و هر ساله، ارزشش كم شود؟
با توجه به اينكه نرخ هر كيلو اوره به ۴ هزار و ۸۰۰ تومان رسيده و به عبارتي، هر كيسه ۲۴۰ هزار تومان شده است. اگر ما به نرخ اخير حساب كنيم كه جهاد كشاورزي دريافت مي‌كرده است هر كيسه براي كشاورز مبلغ ۴۰۰ هزار تومان مي‌شود. يعني به شركت پتروشيمي بابت هر كيسه، مبلغ ۲۴۰ هزار تومان پرداخت مي‌شود و اگر هزينه‌هاي مازاد جهاد كشاورزي هم، ۱۶۰ هزار تومان باشد مبلغ ۴۰۰ هزار تومان مي‌شود.
اين كارشناس بازار سرمايه گفت: ۳ ماه قبل از مصوبه اخير هيات‌وزيران، كشاورز براي هر كيسه ۲۰۰ هزار تومان پرداخت مي‌كرده است، اما الان، كشاورز حدود ۴۰۰ هزار تومان پرداخت مي‌كند و اين نشان مي‌دهد كه هزينه براي كشاورز دو برابر مي‌شود؛ به‌طوري‌كه از كيسه ۲۰۰هزار تومان به كيسه‌اي ۴۰۰ هزار تومان مي‌رسد، زيرا هر ساله، كرايه حمل و نقل و توزيع افزايش پيدا مي‌كنند. 
حامد موسوي تصريح كرد: بايد به اين موضوع توجه كرد ميزاني كه كشاورز براي كود اوره هزينه مي‌كند و طبق محاسباتي كه فردي براي گندم انجام داده بود چند درصد از بهاي تمام شده محصول است، زيرا مقداري كه براي كود اوره هزينه مي‌شود به حدي ناچيز است كه روي بهاي تمام شده تغيير خاصي به وجود نمي‌آورد؛ به‌طوري‌كه از ابتداي فرآيند كشاورزي يك كشاورز براي محصول خود، كوچك‌ترين بخش مربوط به اوره است و بين ۲۰۰ هزار تا ۴۰۰ هزار تومان پرداخت براي يك كيسه، تغيير خاصي در بهاي تمام شده صورت نمي‌گيرد. 
اگرچه اين موضوع با افزايش قيمت همراه است، ولي كشاورزان فقط كود اوره مصرف نمي‌كنند و همه هزينه‌هاي ديگر كشاورزي به جز اوره با افزايش قيمت روبه‌رو بوده‌اند و فقط اوره بوده است كه قيمتش از ۶ سال پيش تا مصوبه اخير با تغيير و افزايش همراه نبوده است درحالي كه كيسه اوره با قيمت ۴۰ هزار تومان به نوعي، به معني رايگان بودن و اين موضوع از انصاف به دور است. البته اگر دولت يارانه‌اي كه به كشاورز مي‌دهد همان موقع، تسويه مي‌كرد براي شركت تفاوتي نداشت. اما هرقدر اين يارانه بيشتر مي‌شود اتفاقي كه مي‌افتد اين است كه فساد و رانت بيشتر مي‌شوند؛ بنابراين اگر دولت بخواهد ميزان يارانه پرداختي به كشاورز ثابت بماند باتوجه به تورم و ديگر هزينه‌هاي كشاورز، ميزان درصد بهاي تمام شده اوره هم بايد افزايش پيدا كند. 
اين كارشناس بازار سرمايه ادامه داد: شركت پس از ۶ سال مي‌خواهد بخش نقدي را به همان سال برگرداند تا هم، بار مالي سنگيني براي دولت نباشد و هم شركت بتواند روند عمليات را بچرخاند. يعني اگر ما براي اوره حمايتي فقط 15-10درصد به شركت پرداخت كنيم و بقيه را بعدا بدهيم و سال به سال اين موضوع را به عقب بيندازيم ناخودآگاه شركت‌هاي اوره‌ساز ما ورشكسته مي‌شوند، زيرا انگار اوره را رايگان به كشاورز مي‌دادند. اين در حالي است كه در كشور ما 5۰-40 درصد تورم وجود داشته و به همين خاطر، پول شركت‌هاي اوره‌ساز در حال آب شدن بوده است. 
حامد موسوي افزود: درواقع، بايد توجه كرد كه قيمت اوره براي كشاورز ۶ برابر نشده بلكه از كيسه‌اي ۲۰۰ هزار تومان به ۴۰۰ هزار تومان ارتقاء پيدا كرده است. البته كشاورزان از اين موضوع ناراحت هستند كه نكند نزخ اوره‌اي كه آزاد خريداري مي‌كنند هم، گران شود. اما اين‌طور نيست، چون هر كشاورزي، اوره را براي هر بخشي از زمين خود به صورت آزاد خريداري مي‌كرده است كماكان قيمت همان است و هيچ افزايش نرخي به آن تعلق نمي‌گيرد و اين افزايش قيمت براي بخش يارانه‌اي است؛ بنابراين با اخبار اشتباه قضاوت نادرستي نكنيم و باعث نگراني كشاورزان نشويم.