جاي خالي فناوري در زمان بحران
هميشه در زمان بحران زمان به‌شدت به ضرر افراد حادثه‌ديده پيش مي‌رود و اينجا است كه نقش فناوري پررنگ مي‌شود. فناوري‌هايي كه بايد از قبل تمهيدات لازم براي استفاده از آنها را پيش‌بيني كرد.
هميشه در زمان بحران زمان به‌شدت به ضرر افراد حادثه‌ديده پيش مي‌رود و اينجا است كه نقش فناوري پررنگ مي‌شود. فناوري‌هايي كه بايد از قبل تمهيدات لازم براي استفاده از آنها را پيش‌بيني كرد.
استفاده از فناوري در عمليات‌هاي نجات و مديريت بحران به عواملي مانند زمين، زيرساخت‌هاي موجود در نزديكي محل سقوط، منابعي كه مي‌توانند به سرعت در منطقه مستقر شوند و شرايط خاص حادثه بستگي دارد. توجه به اين نكته ضروري است كه تركيبي از اين فناوري‌ها، همراه با تيم‌هاي جست‌وجو و نجات آموزش‌ديده و مجهز، در چنين شرايط بحراني به كار گرفته مي‌شوند تا شانس موفقيت‌آميز عمليات نجات را به حداكثر برسانند. بنابراين علاوه بر دسترسي به فناوري، آموزش استفاده از آنها و مانور‌هاي تمريني قبلي نيز مهم است كه نياز به يك مديريت دورانديش و مسلط دارد. فناوري‌هاي تصويربرداري ماهواره‌اي و سنجش از دور از ابزار‌هاي ضروري در سناريو‌هاي واكنش اضطراري و مديريت بحران هستند. به‌ويژه در شرايطي كه دسترسي به مناطق دورافتاده يا غيرقابل دسترس محدود است. پيوست نوشت يكي از مزيت‌هاي اوليه تصويربرداري ماهواره‌اي، توانايي آن در ارايه ديد پرنده (bird eye view) از مناطق وسيع است كه امكان شناسايي سريع محل سقوط و موانع يا خطرات احتمالي در مجاورت را فراهم مي‌كند. سيستم‌هاي ماهواره‌اي پيشرفته مي‌توانند تصاويري با وضوح بالا ثبت كنند و امكان تجزيه و تحليل دقيق از محل سقوط و محيط اطراف آن را فراهم كنند. علاوه بر اين، تصاوير ماهواره‌اي را مي‌توان با سيستم‌هاي اطلاعات جغرافيايي (GIS) براي تسهيل برنامه‌ريزي و هماهنگي موثر عمليات نجات، ادغام كرد. علاوه بر تصاوير ماهواره‌اي سنتي، فناوري‌هاي سنجش از دور مانند LiDAR (باكمك نور و ليزر) و تصويربرداري فراطيفي، داده‌هاي دقيق‌تر و موثرتري ارايه مي‌دهند. سيستم‌هاي LiDAR از پالس‌هاي ليزري براي ايجاد نمايش‌هاي سه بعدي بسيار دقيق از زمين، از جمله پوشش گياهي، تغييرات ارتفاع و موانع احتمالي استفاده مي‌كنند. اين اطلاعات براي برنامه‌ريزي مسير‌هاي دسترسي ايمن و شناسايي مناطق فرود بالقوه براي تيم‌هاي نجات و تجهيزات بسيار ارزشمند است.
از سوي ديگر، تصويربرداري فراطيفي (hyperspectral imaging)، داده‌ها را در طيف وسيعي از طيف الكترومغناطيسي ضبط مي‌كند و امكان شناسايي مواد و مواد خاص را فراهم مي‌كند. اين قابليت در تشخيص خطرات احتمالي، مانند نشت مواد شيميايي يا سوخت، كه ممكن است بر ايمني پرسنل امداد و نجات و بازماندگان سقوط تأثير بگذارد، مفيد است. علاوه بر اين، فناوري‌هاي تصويربرداري ماهواره‌اي و سنجش از راه دور را مي‌توان با ساير سيستم‌هاي پيشرفته، مانند وسايل نقليه هوايي بدون سرنشين (UAV) يا پهپاد‌ها تركيب كرد تا آگاهي از موقعيت و نظارت مستمر از محل سقوط را به‌طور همزمان ارايه دهد. اين هم افزايي امكان به روز‌رساني مداوم در مورد شرايط در حال تغيير را فراهم مي‌كند، هماهنگي موثرتري در تلاش‌هاي امداد و نجات و تضمين ايمني همه طرف‌هاي درگير را ممكن مي‌سازد.
پهپاد‌ها، پرنده‌هاي هدايت‌پذير
پهپاد‌ها (پرنده‌هاي هدايت‌پذير از دور) در عمليات واكنش اضطراري و جست‌وجو و نجات، به ويژه در موقعيت‌هايي كه شامل مناطق دورأفتاده يا غيرقابل دسترس است، ابزار ارزشمندي هستند. استقرار پهپاد‌ها مي‌تواند كارايي و اثربخشي تلاش‌هاي امداد و نجات را به ميزان قابل توجهي افزايش دهد. يكي از مزيت‌هاي اوليه پهپاد‌ها توانايي آنها در بررسي و ارزيابي سريع محل سقوط و مناطق اطراف آن از هوا است. اين وسايل نقليه هوايي را مي‌توان به دوربين‌هاي با وضوح بالا، سنسور‌هاي تصويربرداري حرارتي و ساير فناوري‌هاي تصويربرداري پيشرفته مجهز كرد كه داده‌هاي بصري همزمان و آگاهي دقيق از موقعيت جغرافيايي را ارايه مي‌دهد. اين اطلاعات براي تيم‌هاي جست‌وجو و نجات بسيار ارزشمند است و به آنها امكان مي‌دهد خطرات احتمالي را شناسايي كنند، بازماندگان را بيابند و مناسب‌ترين اقدام را برنامه‌ريزي كنند. پهپاد‌ها همچنين مي‌توانند نقش مهمي در رساندن لوازم ضروري اوليه مانند غذا، آب و تجهيزات پزشكي به محل سقوط هواپيما داشته باشند. توانايي آنها براي دسترسي به زمين‌هاي صعب‌العبور و عبور از موانع، تضمين مي‌كند كه منابع حياتي در سريع‌ترين زمان ممكن به افراد نيازمند مي‌رسند. علاوه بر اين، برخي از پهپاد‌ها به‌طور خاص براي حمل و نقل بار طراحي شده‌اند كه قادر به حمل محموله‌هاي قابل توجه در مسافت‌هاي طولاني هستند. در شرايطي كه زمان بسيار مهم است، پهپاد‌ها را مي‌توان براي ايجاد شبكه‌هاي ارتباطي موقت مورد استفاده قرار داد كه امكان انتقال مطمئن و ايمن داده بين تيم‌هاي نجات و مراكز فرماندهي را فراهم مي‌كنند. اين قابليت به ويژه در مناطق دورأفتاده كه زيرساخت‌هاي ارتباطي ممكن است محدود يا وجود نداشته باشد، بسيار ارزشمند است. علاوه بر اين، پهپاد‌ها مي‌توانند به حسگر‌ها و فناوري‌هاي پيشرفته مانند LiDAR (يك فناوري ليزري مانند رادار) و دوربين‌هاي مادون قرمز مجهز شوند كه مي‌توانند به مكان‌يابي بازماندگان و نقشه‌برداري از زمين با جزئيات بالا كمك كنند. اين اطلاعات مي‌تواند براي برنامه‌ريزي مسير‌هاي دسترسي ايمن براي تيم‌هاي زميني و شناسايي مناطق فرود بالقوه براي هواپيما‌هاي بزرگ‌تر يا هليكوپتر‌هاي تخليه پزشكي استفاده شود. توجه به اين نكته ضروري است كه استفاده از پهپاد در عمليات واكنش اضطراري و جست‌وجو و نجات تابع مقررات و دستورالعمل‌هاي سختگيرانه‌اي است تا ايمني و رعايت قوانين هوانوردي تضمين شود. آموزش صحيح و هماهنگي با مقامات مربوطه براي به حداكثر رساندن اثربخشي اين ابزار قدرتمند و در عين حال به حداقل رساندن خطرات احتمالي ضروري است.
ارتباطات بي‌سيم و فناوري‌هاي رديابي
ايجاد كانال‌هاي ارتباطي بي‌سيم قابل اعتماد و قوي در موقعيت‌هاي واكنش اضطراري، به‌ويژه هنگام برخورد با حوادث در مناطق دورأفتاده يا غيرقابل دسترس مهم است. يكي از فناوري‌هاي ضروري در چنين سناريو‌هايي، تلفن‌هاي ماهواره‌اي است كه از شبكه‌هاي ماهواره‌اي براي ارايه قابليت‌هاي ارتباط صوت و داده استفاده مي‌كنند. اين دستگاه‌هاي قوي ارتباط بي‌وقفه بين تيم‌هاي نجات، مراكز فرماندهي و ساير ذينفعان را تضمين مي‌كنند. فرستنده‌هاي مكان‌ياب اضطراري (ELT) معمولاً در وسايل نقليه پروازي وجود دارد و در پرواز‌هاي VIP براي مقامات بالا ممكن است از چند فرستنده به‌طور همزمان استفاده شود. فرستنده‌هاي ELT به‌طور خودكار در هنگام برخورد فعال مي‌شوند و سيگنال‌هايي را در فركانس‌هاي اضطراري تعيين شده براي كمك به مكان‌يابي محل سقوط ارسال مي‌كنند. سيستم‌هاي اعلان اضطراري ماهواره‌اي كاربرد‌هاي گسترده‌اي در عمليات نجات دارند. سيستم‌هايي مانند COSPAS-SARSAT و ارايه‌دهندگان تجاري مي‌توانند فرستنده‌هاي اضطراري را شناسايي و به سرعت به هماهنگ‌كننده‌هاي نجات هشدار دهند. علاوه بر تلفن‌هاي ماهواره‌اي، چراغ‌هاي راهنما و چراغ‌هاي مكان ياب (PLBs) ابزار ارزشمندي براي رديابي و مكان‌يابي افراد در بحران هستند. اين دستگاه‌ها سيگنال‌هايي را از طريق شبكه‌هاي ماهواره‌اي مخابره مي‌كنند و به تيم‌هاي جست‌وجو و نجات اجازه مي‌دهند تا مكان بازماندگان را دقيقاً مشخص كنند. سيستم‌هاي رديابي پيشرفته، مانند سيستم‌هايي كه از فناوري‌هاي GPS (سيستم موقعيت‌يابي جهاني) و GLONASS (سيستم ناوبري ماهواره‌اي جهاني) استفاده مي‌كنند، مي‌توانند داده‌هاي موقعيت مكاني را به‌طور همزمان ارايه دهند و نظارت مستمر و پاسخ به موقع را ممكن مي‌سازند. علاوه بر اين، شبكه‌هاي مش بي سيم
(wireless mesh networks) به عنوان يك راه‌حل قابل اعتماد براي ايجاد شبكه‌هاي ارتباطي موقت در مناطق دور دست ظاهر شده‌اند. اين شبكه‌هاي خود پيكربندي و خود ترميمي مي‌توانند به سرعت مستقر شوند و قابليت‌هاي ارتباطي را فراتر از محدوده سيستم‌هاي بي سيم گسترش دهند. اين فناوري به‌ويژه در سناريو‌هايي كه زيرساخت‌هاي ارتباطي ممكن است در دسترس نباشد مفيد است و ارتباطات بدون وقفه را در طول عمليات نجات حياتي تضمين مي‌كند. مكمل اين فناوري‌ها، سيستم‌ها و شبكه‌هاي حسگر پيشرفته شناسايي فركانس راديويي (RFID) هستند كه مي‌توانند براي رديابي و نظارت بر پرسنل، تجهيزات و منابع در زمان واقعي استفاده شوند. اين سيستم‌ها مي‌توانند بينش‌هاي ارزشمندي را در مورد مكان و وضعيت دارايي‌ها ارايه دهند و تخصيص كارآمد منابع و افزايش آگاهي موقعيتي را براي تيم‌هاي نجات فراهم كنند.
هواپيما‌هاي تخصصي يا آئروستات‌ها (aerostats) مانند بالن مي‌توانند به عنوان تقويت‌كننده‌هاي سيستم‌هاي شناسايي و ارتباطات هوايي براي گسترش برد راديو‌ها و ساير سيگنال‌ها در مناطق دورأفتاده استفاده شوند.
پشتيباني پزشكي از راه دور
در شرايط اضطراري بحراني، مانند سقوط هليكوپتر رياست‌جمهوري در يك مكان دورافتاده، حمايت پزشكي به موقع و موثر مي‌تواند به معناي تفاوت بين مرگ و زندگي باشد. فناوري‌هاي پزشكي از راه دور و پشتيباني پزشكي از راه دور شيوه ارايه مراقبت‌هاي پزشكي اورژانسي را متحول كرده است و متخصصان مراقبت‌هاي بهداشتي را قادر مي‌سازد تا راهنمايي‌ها و كمك‌هاي تخصصي را حتي در صورت جدا شدن فيزيكي از محل حادثه ارايه دهند. سيستم‌هاي پزشكي از راه دور از فناوري‌هاي ارتباطي پيشرفته، از جمله اتصالات اينترنت پرسرعت، ويدئو كنفرانس و دستگاه‌هاي پزشكي تخصصي استفاده مي‌كنند تا مشاوره‌هاي بلادرنگ و نظارت از راه دور بيمار را تسهيل كنند. اين سيستم‌ها به تيم‌هاي پزشكي در محل اجازه مي‌دهند تا با متخصصان و كارشناسان مستقر در مراكز پزشكي دوردست مشورت كنند و امكان تشخيص سريع، توصيه‌هاي درماني و راهنمايي در مورد رويه‌هاي پزشكي پيچيده را فراهم كنند. يكي از مزاياي كليدي پزشكي از راه دور، توانايي به اشتراك‌گذاري و انتقال سريع داده‌هاي حياتي بيمار، مانند تصاوير پزشكي، نتايج آزمايش، و علائم حياتي است، كه به متخصصان پزشكي از راه دور امكان مي‌دهد تصميمات آگاهانه بگيرند و برنامه‌هاي درماني مناسب را ارايه دهند. اين قابليت به ويژه در محيط‌هاي دورأفتاده يا سخت كه دسترسي به تخصص‌هاي پزشكي تخصصي ممكن است محدود باشد ارزشمند است. علاوه بر اين، ادغام پزشكي از راه دور با فناوري‌هاي پيشرفته مانند واقعيت افزوده (AR) و واقعيت مجازي (VR) امكانات جديدي را براي پشتيباني پزشكي از راه دور باز كرده است. سيستم‌هاي AR و VR مي‌توانند تجسم‌هاي همهجانبه و تعاملي را ارايه دهند و به متخصصان راه دور اجازه مي‌دهند تا تيم‌هاي پزشكي در محل را از طريق روش‌ها يا جراحي‌هاي پيچيده راهنمايي كنند، گويي كه از نظر فيزيكي در صحنه حضور دارند.
وسايل نقليه زميني خودران و بدون سرنشين
ادغام وسايل نقليه زميني خودران و سيستم‌هاي زميني بدون سرنشين در واكنش اضطراري يك ظرفيت پتانسيل فوق‌العاده در سناريو‌هاي مربوط به محيط‌هاي دورافتاده يا خطرناك است. وسايل نقليه زميني خودمختار (AGVs) وسايل نقليه خودراني هستند كه قادر به حركت و عمليات بدون دخالت انسان هستند. اين خودرو‌ها از فناوري‌هاي پيشرفته مانند حسگر‌هاي پيشرفته، بينايي رايانه و الگوريتم‌هاي هوش مصنوعي براي درك محيط اطراف خود، نقشه‌برداري از محيط خود و برنامه‌ريزي مسير‌هاي بهينه استفاده مي‌كنند، AGVها را مي‌توان به محموله‌هاي مختلف از جمله تجهيزات نجات، تجهيزات پزشكي و سيستم‌هاي ارتباطي مجهز كرد كه امكان تحويل سريع و كارآمد منابع حياتي به محل سقوط را فراهم مي‌كند. از سوي ديگر، سيستم‌هاي زميني بدون سرنشين (UGS)، سكو‌هاي روباتيك خودگردان هستند كه براي كار در زمين‌ها و محيط‌هاي چالش برانگيز كه ممكن است براي پرسنل انساني خطرناك يا غيرقابل دسترس باشند، طراحي شده‌اند. اين سيستم‌ها را مي‌توان به طيف وسيعي از سنسور‌ها، دوربين‌ها و ابزار‌هاي تخصصي مجهز كرد كه به آنها اجازه مي‌دهد كار‌هايي مانند شناسايي، پاكسازي موانع و حتي عمليات جست‌وجو و نجات را در مناطقي كه براي امدادگران انساني بسيار خطرناك است، انجام دهند. يكي از مزاياي كليدي AGVها و UGSها توانايي آنها براي كار در شرايط خطرناك، مانند زمين‌هاي ناپايدار، آب و هواي شديد، يا وجود مواد سمي يا راديواكتيو، بدون به خطر انداختن جان انسان‌ها است. اين سيستم‌ها را مي‌توان براي ارزيابي محل سقوط، يافتن بازماندگان و ارايه آگاهي از موقعيت به تيم‌هاي نجات مستقر كرد و امكان تصميم‌گيري آگاهانه‌تر و تخصيص منابع موثر را فراهم كرد. علاوه بر اين، ادغام AGVها و UGSها با ساير فناوري‌هاي پيشرفته، مانند وسايل نقليه هوايي بدون سرنشين (UAV)، شبكه‌هاي ارتباطي بي سيم و سيستم‌هاي نقشه‌برداري پيشرفته، مي‌تواند يك سيستم پاسخگويي جامع و هماهنگ ايجاد كند. اين رويكرد چند وجهي امكان به اشتراك‌گذاري داده‌ها در زمان واقعي، افزايش آگاهي موقعيتي و هماهنگي يكپارچه بين دارايي‌هاي مختلف درگير در عمليات نجات را فراهم مي‌كند.
