اگر درک اینکه چرا این‌قدر عصبانی هستید برایتان سخت است، تنها نیستید! دانستن اینکه کدام نوع خشم را تجربه می‌کنید، می‌تواند به شما کمک کند تا راه‌های مدیریت و ابراز صحیح احساسات را بیاموزید، بدون اینکه به سلامتی و روابط خود آسیبی وارد کنید.
به گزارش تعادل، در ادامه به توضیح مختصری درباره انواع خشم و نکته‌هایی در مورد چگونگی کنترل آنها می‌پردازیم:
خشم تلافی‌جویانه (Retaliatory Anger)
خشم تلافی‌جویانه در پی انتقام و تلافی آسیب واردشده اتفاق می‌افتد و در برخورد با نزدیکان و دوستان بیشتر از دیگران به وجود می‌آید. این انتقام می‌تواند به صورت کلامی، احساسی یا فیزیکی باشد. اگرچه ممکن است تلافی منصفانه به نظر برسد، اما تقریباً همیشه برای هر رابطه‌ای مضر است و می‌تواند به چرخه‌ای از پاسخ‌های خشمگین منجر شود.
نکته‌ای برای مدیریت آن: بهترین راه برای کنترل خشم تلافی‌جویانه، فکر کردن قبل از انتقام گرفتن است.
خشم خودآزارگر (Self-Abusive Anger)
خشم خودآزارگر زمانی رخ می‌دهد که فرد عمداً به بدن یا روان خود آسیب وارد می‌کند. احساساتی مانند بی‌لیاقتی، ناامیدی، شرم و تحقیر به همراه عزت نفس پایین ممکن است درونی شده و خشم از راه خودگویی منفی، مصرف مواد و صدمه زدن به خود بروز کند.
نکته‌ای برای مدیریت آن: تقویت عزت نفس، تمرین مراقبه، خواندن و تکرار جملات تاکیدی مثبت به منظور رهایی از الگو‌های فکری منفی می‌تواند به کنترل خشم خودآزارگر کمک کند.
خشم تهاجمی منفعلانه (Passive Aggressive Anger)
خشم تهاجمی منفعلانه نوعی خشم اجتنابی است. زمانی که شخصی سعی می‌کند احساسات خود را سرکوب کرده و از انواع درگیری‌ها اجتناب کند، این خشم به وجود می‌آید. این خشم ممکن است به‌شکل کلامی، طعنه، سکوت کنایه‌دار، تمسخر، زبان بدن یا با به تعویق‌انداختن کار‌ها در محل کار خود را نشان دهد.
نکته‌ای برای مدیریت آن: با بررسی علل ترس از رویارویی و تلاش برای بهبود مهارت‌های ارتباطی می‌توان خشم تهاجمی منفعلانه را مدیریت کرد.
خشم خاموش (Silent Anger)
خشم خاموش یک نوع خشم کلاسیک است و به شکل «اگر نمی‌دانی چه کار کردی، من به تو نمی‌گویم» نشان داده می‌شود. افرادی که خشم خاموش را تجربه می‌کنند تمایل دارند چیز‌هایی را که باعث ناراحتی‌شان می‌شود در درون خود نگه دارند. آنها اغلب خشم خود را فرو می‌خورند و احساسات خود را بروز نمی‌دهند، در حالی که آنچه را که باعث عصبانیت‌شان شده است، بار‌ها در ذهن خود مرور می‌کنند.
نکته‌ای برای مدیریت آن: خشم خاموش شبیه به خشم تهاجمی منفعلانه است، زیرا خود را به صورت مستقیم نشان نمی‌دهد. بهبود مهارت‌های ارتباطی و افزایش خودآگاهی کمک می‌کند تا شخص بتواند خشم خاموش خود را مدیریت کند.
خشم کلامی (Verbal Anger)
خشم کلامی، همانطور که از نامش پیداست، خشمی است که در کلام فوران می‌کند و معمولاً به شکل فریاد شدید، کنایه، انتقاد و سرزنش بروز می‌کند. این خشم یکی از رایج‌ترین و بدترین انواع خشم است و گاهی بیشتر از آزار فیزیکی ناراحت‌کننده است.
نکته‌ای برای مدیریت آن: نفس عمیق کشیدن و به تعویق انداختن پاسخ بهترین راه کنترل خشم کلامی است.
خشم آنی (Volatile anger)
یک خشم انفجاری و غیرقابل پیش‌بینی است و فرد بدون هیچ هشداری به سمت خشونت می‌رود. افرادی که به این خشم دچار هستند با کوچک‌ترین حرف یا رفتار اطرافیان‌شان از کوره در می‌روند. آنها با یک آزار کوچک یا بزرگ یک رفتار تکانشی نشان می‌دهند و به همان سرعت که تحریک شده‌اند، آرام می‌شوند.
نکته‌ای برای مدیریت آن: خشم آنی را با یادداشت روزانه و نوشتن در مورد علت عصبانیت می‌توان کنترل کرد. همچنین استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن و یوگا می‌تواند کمک‌کننده باشد.
خشم اعتیادآور (Addictive Anger)
شاید غیرقابل باور باشد، اما خشم هم می‌تواند به اعتیاد تبدیل شود. این نوع عصبانیت مربوط به آدرنالین یا دوپامین بالاست که برخی افراد هنگام عصبانیت شدید تجربه می‌کنند. به این ترتیب فرد به این احساس معتاد می‌شود و خودآگاه یا ناخودآگاه به دنبال موقعیت‌هایی است که عصبانی شود.
نکته‌ای برای مدیریت آن: شناخت این رفتار، اولین قدم برای مدیریت خشم اعتیادآور است. مداخله یکی از اعضای خانواده یا یک دوست صمیمی نیز می‌تواند شخص را از چرخه مخربی که در آن گرفتار شده است آگاه کند. در موارد حادتر، مراجعه به یک روان درمان‌گر دوره‌های مدیریت خشم یا مصرف دارو نیز به کنترل و مدیریت خشم اعتیادآور کمک می‌کند.
مدیریت یا مهار خشم، فراگیری مهارت‌های کنترل خشم و حفظ آرامش و خونسردی است. خشم از هر نوع که باشد اگر حل نشده رها شود، می‌تواند هم به سلامت روانی و هم به روابط بین انسان‌ها آسیب برساند و معمولاً نتیجه ناکامی یا احساس عدم دستیابی به چیزی است که حس می‌کنیم مهم است. همچنین، خشم می‌تواند پاسخی تدافعی به ترس یا حس آسیب‌پذیری باشد.
مدیریت خشم به معنی پنهان کردن عصبانیت در درون فرد یا سرکوب کردن آن نیست و اگر فرد بتواند به شکل مناسبی با آن مواجه شود، حتی می‌تواند باعث به وجود آمدن حس خوب و ارتقای سلامتی شود.
