ترديد ادامه‌دار سهامداران بورسي

بورس در فروردين ۱۴۰۲ رشد قابل توجهي داشت و بر خلاف ۱۴۰۱ كه با خروج سنگين حقيقي مواجه بوديم، ورود پول ۹ همتي داشتيم. اين اتفاق از بهمن ماه سال گذشته آغاز شده بود و تا اواسط ارديبهشت ماه نيز ادامه پيدا كرد اما پس از اتفاقاتي كه رخ داد همچون بحث قيمت‌گذاري دستوري پالايش‌ها و پتروشيمي‌ها و همچنين رانت گسترده اطلاعاتي از ۱۷ ارديبهشت شاهد خروج پول بوديم و اين خروج در تمام ماه‌هاي بعد به جز آذرماه و اسفندماه تداوم داشت. در نهايت مجموعا در سال ۱۴۰۲ شاهد خروج بيش از ۳۸ همت خروج نقدينگي از بازار سرمايه بوديم. فروردين ۱۴۰۳ نيز بازار سرمايه در حالت متعادل بود اما شنبه ۱۸ فروردين شاهد خروج ۱.۲ همتي حقيقي‌ها بوديم.

از مهم‌ترين اتفاقات فروردين هدف موشك قرار گرفتن كنسولگري ايران در دمشق بود كه به شهادت سرداران سپاه منجر شد، پس از آن و با تهديدهاي جمهوري اسلامي براي تلافي، بيم جنگ در منطقه بيشتر و اثر آن بر بازار سرمايه ايران و رژيم صهيونيستي به وضوح مشخص شد.

در بازارهاي موازي شاهد رشد چشمگيري بوديم و از ۱۹ فروردين ۱۴۰۲ تا ۱۹ فروردين ۱۴۰۳ دلار از ۵۰ هزار و ۵۰۰ تومان در تاريخ مشابه سال قبل به ۶۴ هزار و ۷۰۰ تومان رسيد و ۲۸ درصد افزايش نرخ داشت، يورو نيز از ۵۵ هزار و ۲۸۰ تومان به ۷۰ هزار و ۵۸۳ تومان رسيد و ۲۷.۷ درصد رشد داشت، طلا از ۲ ميليون و ۵۵۰ هزار تومان به ۳ ميليون و ۶۰۰ هزار تومان رسيد و افزايش ۴۱.۲ درصدي پيدا كرد، سكه هم با رشد بسيار زيادي از ۲۸ ميليون تومان به ۴۳ ميليون تومان رسيد كه نشان‌دهنده رشد ۵۳.۲ درصدي آن است.

در اين ميان اما بازار سرمايه با رشد تنها ۱.۴۸ درصدي كمترين بازدهي را از ساير بازارها داشت و به‌شدت عقب مانده است. اين درحالي است كه با توجه به افزايش نرخ دلار انتظار مي‌رود بورس نيز رشد چشمگيري داشته باشد.

با بررسي وضعيت ورود و خروج پول حقيقي از سال ۱۴۰۱ تا امروز شاهديم كه به‌طور كل هرسال خروج پول داشته ايم به‌طوري كه از ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲ به ترتيب ۴۵ و ۳۸ همت خروج پول داشته ايم. به اين ترتيب در اين ۲ سال مجموعا بيش از ۸۳ همت نقدينگي از بازار سرمايه خارج شده است. همچنين از ابتداي سال ۱۴۰۳ تا ۱۹ فروردين 4.1 همت خروج را شاهد بوديم.

فرهاد رمضان، كارشناس بازار سرمايه براي صداي بورس نوشت: با توجه به كاهش‌هاي اخير بورس مي‌توان گفت انتظارات و نگاه سرمايه‌گذاران و فعالان بازار سرمايه تغيير كرده است. لازم به ذكر است كه بايد بين اشخاصي كه نگاه بنيادين به بازار دارند و اشخاصي كه در سال‌هاي اخير با نگاه كوتاه‌مدت وارد بازار سرمايه شدند تفاوت قائل شد، زيرا بين دو گروه انتظارات و ديدگاه‌ها با هم بسيار متفاوت است.

اگر با پيش فرض‌هاي محتمل نگاه كلي به بازار سرمايه در سال ۱۴۰۳ داشته باشيم مشخص است اتفاقاتي همچون مسائل سياسي، منطقه‌اي و ... كه در سال ۱۴۰۲ بر بازار سرمايه موثر بوده، تاثير خود را بر بازارها و كالاهاي ديگر نيز در سال جديد خواهدگذارد و قاعدتا مي‌تواند بر صنايعي كه متاثر از قيمت‌هاي جهاني هستند همچون فولاد، سنگ آهن، مشتقات و فرآورده‌هاي پتروشيمي و گاز و ... بگذارد. درحال حاضر شاهديم بازار مسكن، خودرو و فلزات گرانبها در سال ۱۴۰۲ رشد داشته‌ و شايد انتظار رشد مجدد اين بازارها خيلي دور از انتظار نباشد. البته تنها بازاري كه از اين عرصه تغييرات قيمتي جامانده است بازار سرمايه است. اثرات قيمتي و بنيادين ناشي از فرازونشيب بازارهاي موازي در بازار سرمايه هنوز به درستي مستهلك و اثرگذار نبوده است. اين نگاه كه بازار سرمايه مي‌تواند با احتمال بالايي در بلندمدت جايگاه مناسبي براي سرمايه‌هاي سرگردان و غير مولد باشد بيش از پيش وجود دارد.

در ساليان گذشته از محل سودهايي كه اشخاص حقيقي و حقوقي از محل بازارهاي موازي داشتند مي‌توان به سوي بازار سرمايه به جهت توزيع ريسك و مهار كاهش ارزش پول نسبت به انتظارات تورمي قرار گيرد. به نظر مي‌رسد بازار سرمايه سال ۱۴۰۳ مي‌تواند جايگاه خود را در ميان ساير بازارهاي مالي داشته باشد. يكي از ريسك‌هاي بازار سرمايه و ساير بازارها نوسان قيمت ارز و قيمت جهاني كالاها است. اين موضوع سال جاري براي شاخص بورس و ساير بازارها مشكل ساز خواهد بود و بايد حل شود زيرا اصلي‌ترين ريسك بازارسهام همين موضوع است.

مساله بعدي قوانين، دستورالعمل‌ها و آيين نامه‌هاي خلق‌الساعه بوده و پس از آن تسريع در اجراي افزايش سرمايه و كاهش زمان بسته بودن نمادها است كه بسياري از فعالان بازار با آن مشكل دارند زيرا تحليل‌هاي آنها را به چالش مي‌كشد. گزارش دهي و شفاف سازي نيز از مسائل مورد اهميت است. با توجه به لزوم توسعه و تجهيز بازار سرمايه در كنار توسعه خدمات لازم است سازمان بورس و اوراق بهادار عمق بازار سرمايه را بيشتر كند تا با هر اتفاق و شايعه‌اي بازار دچار شوك و اثر تكانه بر روي قيمت‌هاي سهام موجود نشود.

خروج پول در سال ۱۴۰۳ ادامه دارد؟

حامد ستاك، مدير عامل شركت سرمايه‌گذاري سعدي به صداي بورس گفت: به‌طور كلي سرمايه يكي از پديده‌هايي است كه به‌شدت نسبت به ريسك حساس بوده و آستانه تحمل پاييني نسبت به ريسك دارد و هر وقت احساس كند ممكن است روند كاهشي باشد و آن سودي كه مورد نظر هست محقق نمي‌شود از آن محيط خارج مي‌شود.

بازار سرمايه مدتي است دچار اين مشكل شده كه عليرغم ارزندگي كه به جهت رشد قيمت‌ در ساير بازارها وجود دارد، سهامداران و سرمايه‌گذاران حاضرند به هر قيمتي از اين بازار خارج شوند زيرا توانايي تحمل اين سطح از ريسك را ندارند و به طرف بازارهايي كه ريسك و نبود اطمينان نقش كمتري در آنها دارد يا اين موضوعات باعث رشد آنها مي‌شود مثل دارايي‌هاي ثابت، ارز و بازار طلا مي‌روند.

خروج پول از بازار سرمايه دستورالعمل خاصي ندارد به‌طور كل اگر رونق در بازار باشد انواع شاخص‌هايي كه براي بازارها تعريف مي‌شود وقتي صعودي باشند سرمايه و نقدينگي به اين باور مي‌رسد كه بايد وارد فضاي بازار شود و سود كند، وقتي شاخص‌ها و موضوعات مختلفي كه به بازار سرمايه مربوط مي‌شود روند نزولي را نشان مي‌دهد يا عقب ماندگي از ساير بازارها را در دل خود نشان مي‌دهد سرمايه‌گذاران لزومي نمي‌بينند كه خود را به ماندن در بازار سرمايه ملزم كنند و وارد ساير بازارها از جمله هر بازاري كه جذابيت بيشتري داشته باشد همچون بازار سپرده، بازار دارايي‌هاي ثابت و ... مي‌شوند به همين مناسبت نمي‌توانيم بگوييم كه چه كار بايد كرد؟ بازارگردان‌هاي متعهد و متخصص مي‌توانند به تلطيف اين روند صعود و نزول كمك كنند ولي بايد فضاي كلي مناسبي باشد تا اينكه به بازار سرمايه اميدوار باشيم تا رفتارها به شكل منطقي‌تري رخ دهد.

تمام فاكتورهاي رشد در بازار سهام وجود دارد ولي اين عدم اطميناني كه بين سرمايه‌گذاران به دلايل مختلف ايجاد شده باعث مي‌شود همه در انتظار باشند تا ببينند، سياست‌هاي بانك مركزي، دولت و... به نفع بازار سرمايه است يا تخريب كننده آن، هر وقت سرمايه‌گذاران به اين جمع بندي برسند كه سياست‌ها در بازار سرمايه سركوبگرانه نيست و يا اين سياست‌هاي سركوبگران توانايي مقابله با شرايط بازار را ندارد به نظر مي‌رسد روند رو به صعود بازار سرمايه شروع خواهد شد. اگر روند موجود ادامه پيدا كند امسال هم مثل سال گذشته بيشتر خروج پول را شاهد خواهيم بود.