كمبود برق و تابستاني سخت؟!
مصرف برق كشور با گرم‌شدن هوا روند افزايشي خود را آغاز كرد، به‌گونه‌اي كه بنابر اعلام رسمي (شنبه، ۱۸ فروردين) نسبت به مدت مشابه پارسال بيش از هفت‌هزار مگاوات افزايش داشت.صنعت برق به عنوان صنعتي زيربنايي و مادر نقش مهمي در توسعه اقتصادي و رفاه جوامع از جمله ايران دارد.
مصرف برق كشور با گرم‌شدن هوا روند افزايشي خود را آغاز كرد، به‌گونه‌اي كه بنابر اعلام رسمي (شنبه، ۱۸ فروردين) نسبت به مدت مشابه پارسال بيش از هفت‌هزار مگاوات افزايش داشت.صنعت برق به عنوان صنعتي زيربنايي و مادر نقش مهمي در توسعه اقتصادي و رفاه جوامع از جمله ايران دارد. اهميت برق از آن جهت است كه مي‌تواند به عنوان انرژي مناسب انتخاب شود. با پيشرفت و توسعه روز افزون تكنولوژي، بايد به اين انرژي مهم توجه جدي بشود.
به گزارش خبرنگار «تعادل»، خودنمايي بحران برق در سال 1403 بيشتر از سال‌هاي قبل است، چرا كه وضع بارندگي الان در زمستان 1402 بسياركم بوده و از سوي ديگر وضع گرما هم سال به سال بيشتر مي‌شود و مردم وسايل سرمايشي پرمصرف‌‌تر استفاده مي‌كنند.
ظرفيت اسمي نيروگاه‌هاي كشور تا پايان سال ۱۴۰۱ معادل ۹۰هزار و ۸۰۰مگاوات بوده كه حدود ۳۶۹ميليارد كيلووات ساعت برق توليد كرده و در نهايت ۳۱۶ميليارد كيلووات ساعت برق تحويل مشتركان بخش‌هاي مختلف شده است. اين ظرفيت تا پايان مهرماه سال ۱۴۰۲ به ۹۱هزار و ۸۰۰مگاوات رسيده است. با اين حال، افزايش ميزان تقاضاي برق در اوج مصرف تابستان سال ۱۴۰۲ باعث ايجاد ۱۲هزار و ۴۰۰مگاوات ناترازي ميان تقاضا و تامين برق شده كه اعمال طرح‌هاي مديريت مصرف را در پي داشته است. از طرف ديگر، در فصول سرد سال نيز تامين سوخت نيروگاه‌هاي حرارتي با محدوديت‌هاي جدي مواجه شده و توليد برق را با چالش همراه مي‌كند. از جمله چالش‌هاي مهم صنعت برق كه در ايجاد چالش‌هاي فوق الذكر نقش اساسي داشته، ناترازي مالي اين صنعت بوده است.
اكنون در حوزه برق همچنان رويكردهاي گذشته در زمينه توليد ادامه دارد و اين ماجرا ما را به نقطه خوبي نمي‌برد و كمبود و ناترازي توليد و مصرف بالاتر مي‌رود، يعني اگر سال قبل ناترازي ۱۲ هزار مگاوات بود اين ناترازي در سال جاري و سال‌هاي آتي رشد داشته و بالاتر خواهد رفت.
در همين زمينه علي قنادي اسلامي، كارشناس انرژي در گفت‌وگو با خبرنگار «تعادل»، اظهار كرد: برق يكي از حامل‌هاي انرژي است كه استفاده از آن در جهان به دليل پاك بودن رو به افزايش است.
قنادي اسلامي بيان كرد: كمتر از 20 درصد كل انرژي نهايي مصرفي جهان به صورت الكتريسيته مصرف مي‌شود كه مطابق پيش بيني‌ها در آينده اين درصد از طريق افزايش سهم انرژي‌هاي تجديد پذير به ويژه خورشيد و باد، بسيار بالاتر خواهد رفت.
وي بيان كرد: در رسانه‌ها بسيارشنيده ايم كه مصرف انرژي و به خصوص گاز طبيعي در كشور، علي رغم جمعيت كمتر ايران نسبت به چين، بسيار بيشتر بوده و يا نسبت به ساير كشورهاي توسعه يافته نيز مصرف بالايي دارد. آيا در مقام مقايسه بايد ميزان عرضه انرژي اوليه در نظر گرفته شود و يا بايد ميزان مصرف نهايي توسط مصرف كننده نهايي معيار و ملاك مصرف قرار گيرد؟ در نگاه اول به عنوان يك آمار، اين مطلب كاملا درست است اما اگر بخواهيم از آمار به ظاهر صحيح، به صورت درست استفاده كنيم اين مطالب با ابهامات بسياري همراه است. اين كارشناس حوزه آب و انرژي افزود: براي مثال در كشور بيشتر برق مصرفي توسط نيروگاه‌هاي حرارتي كه عمدتا از گاز طبيعي (بيش از 60 درصد) استفاده مي‌كنند، تامين مي‌شود و درساير موارد از سوخت مايع در نيروگاه‌هاي حرارتي استفاده مي‌شود . در حالي كه در كشور چين، زغال سنگ سهم بسزايي در توليد برق اين كشور دارد (حدود60 درصد) اما در كشور ايران، زغال سنگ نقش خاصي در توليد برق ندارد. اين كارشناس حوزه آب و انرژي عنوان كرد: در برخي رسانه‌ها شنيده مي‌شود كه مصرف برق در ايران بسيار بالاتر از متوسط جهاني است اما در واقع مصرف برق در كشور تقريبا مساوي با متوسط جهاني است و يكي از دلايل اصرار كه بر اين آمار اين است كه چون در كشورهاي اروپايي از برق براي پخت غذا و گرمايش منزل استفاده مي‌شود، پس عملا در كشور ما ميزان برق بيشتري به مصرف واقعي مي‌رسد كه ناشي از نگاه جزيره‌اي به مصرف انرژي است و حتي اگر به صورت كلي سرانه مصرف انرژي در ايران و جهان را مقايسه كنيم در ايران حدودا 60 درصد بيشتر از متوسط جهاني مصرف انرژي داريم ولي نسبت به كشورهاي توسعه يافته سرانه مصرف انرژي كمتري داريم. اين كارشناس حوزه آب و انرژي اظهار كرد: به اعتقاد بنده، در كشور بايد ميزان وابستگي مولفه مشترك يا سوخت اصلي براي نيروگاه‌هاي خود را با گرمايش منازل در زمستان بسيار كم كنيم تا هنگام فصول سرد، بين عدم تامين گاز براي منازل و يا عدم تامين گاز براي توليد برق در نيروگاه‌ها (يا صادرات گاز) مجبور به انتخاب نباشيم.
قنادي اسلامي گفت: ايجاد پايداري در تامين برق، انرژي مصرفي منازل و صادرات از اصلي‌ترين مولفه‌هاي توسعه اقتصادي- اجتماعي است. به‌طور مثال، بيشتر برق توليدي در كشور چين از نيروگاه‌هاي زغالي تامين مي‌شود اما زغال سنگ نقش مستقيمي در استفاده مستقيم منازل و يا گرمايش منازل مردم ندارد و در كشور آلمان و دانمارك هم انرژي خورشيدي و بادي سهم بسيار زيادي در توليد برق اين كشورها دارند و اين مولفه انرژي از سبد انرژي مردم كاملا جداست و دولت‌هاي اين كشورها در هيچ فصلي مجبور به انتخاب بين مردم و نيروگاه‌هايشان نمي‌شوند .
وي اظهار كرد: به‌طور مثال در كشور آلمان يا دانمارك نه جريان باد را مي‌توان صادر كرد و نه تابش خورشيد و ديگر انتخابي براي دولت‌ها بين صادرات و مردم پيش نمي‌آيد. به عبارت ديگر در كشورهاي توسعه يافته، به دليل تنوع سبد انرژي در توليد برق اين كشورها، در فصول سرد يا گرم دچار مشكل انتخاب نمي‌شوند.
اين كارشناس حوزه آب و انرژي بيان كرد: گاز به عنوان مولفه مشتركي كه در توليد برق در نيروگاه‌ها، (يا صادرات) استفاده مي‌شود و با سوخت مورد استفاده براي گرمايش و پخت غذا در منازل مشترك است بايد نقش آن كمرنگ شده و يا همچون كشورهاي توسعه يافته تقريبا حذف شود.
به اعتقاد قنادي اسلامي، توسعه نيروگاه‌هاي آينده در كشور، اگر بر مبناي گاز باشد باز در فصول سرد سال (يا صادرات گاز) با مشكل انتخاب بين مردم و نيروگاه‌ها و صادرات روبرو مي‌شويم . اين موضوع در نهايت باعث ناپايداري شبكه توليد برق و تبعات سنگيني براي اقتصاد جامعه دارد.
