خودرو يدك‌كش بورس نيست
بسياري از فعالان بازار معتقدند رشد گروه خودرو منجر به رشد بازار مي‌شود و بهانه آن را تجديد ارزيابي مي‌دانند اما برخي ديگر ارزندگي را عامل رشد بازار مي‌دانند و اين حرف را دسيسه نوسانگيرها مي‌دانند. بسياري از فعالان بازار سرمايه معتقدند كه براي بازگشت شاخص كل بورس بايد گروه پر حاشيه خودرو ابتدا مثبت شود و با توجه به قرار گرفتن برخي شركت‌هاي بزرگ خودروسازي ذيل ماده ۱۴۱، برنامه كوتاه‌مدت اين گروه براي فرار از ورشكستگي شامل تجديد ارزيابي استفاده و از ظرفيت بورس كالا است.
بسياري از فعالان بازار معتقدند رشد گروه خودرو منجر به رشد بازار مي‌شود و بهانه آن را تجديد ارزيابي مي‌دانند اما برخي ديگر ارزندگي را عامل رشد بازار مي‌دانند و اين حرف را دسيسه نوسانگيرها مي‌دانند. بسياري از فعالان بازار سرمايه معتقدند كه براي بازگشت شاخص كل بورس بايد گروه پر حاشيه خودرو ابتدا مثبت شود و با توجه به قرار گرفتن برخي شركت‌هاي بزرگ خودروسازي ذيل ماده ۱۴۱، برنامه كوتاه‌مدت اين گروه براي فرار از ورشكستگي شامل تجديد ارزيابي استفاده و از ظرفيت بورس كالا است.
در حال حاضر تجديد ارزيابي دارايي‌ها اصلي‌ترين راهكار و اقدام خودروسازان بزرگ كشور براي خارج شدن از مسير ورشكستگي است. در اين راستا توافق با وزارت صمت و دبيرخانه شوراي عالي هماهنگي اقتصادي سران قوا به منظور تجديد ارزيابي دارايي‌ها و منظور نكردن محدوديت زماني پنج‌ساله اين قانون است.
راهكار ديگري كه مي‌تواند اصلاحات ساختاري در اين صنعت به وجود آورد بحث واگذاري سهام دولتي به منظور ايجاد اصلاحات بنيادين و مديريتي است. تقريبا ۲ سال پيش رياست‌جمهوري دستوري واگذاري اين سهام را صادر كرده بود كه به دليل پيچيدگي و دشواري تعيين تكليف سهام تودلي هنوز به سرانجام نرسيده است. ماجراي به سرانجام نرسيدن اين وعده، وجود سهام تودلي يا همان سهام شركت‌هاي زيرمجموعه ۲ خودروساز دولتي است.
واگذاري تودلي‌ها شعار ماند
معاون صنايع حمل و نقل وزارت صمت عنوان كرده روند واگذاري خودروسازان پيچيده است و اينگونه نيست كه به راحتي اين سهام را واگذار كنيم. اين واگذاري پيچيدگي‌هاي مختلف مالي و سياستي دارد. اهليت يكي از پارامترهاي مهم در واگذاري سهام خودروسازان است؛ براي مثال نمي‌توان به كسي كه تجارت قند دارد سهام خودروسازان را فروخت، زيرا اين صنعت آسيب خواهد ديد.
خودروسازان براي برخورداري از معافيت مالياتي حين تجديد ارزيابي دارايي‌ها نيازي به گذشت ۵ سال ندارند و مي‌توانند با گذشت ۳ سال از آخرين تجديد ارزيابي اقدام كنند و از آنجايي كه آخرين تجديد ارزيابي خودروسازان بزرگ مربوط به چهار سال پيش يعني سال ۱۳۹۸ برمي‌گردد زمينه براي تجديد ارزيابي خودروسازان فراهم شده است. به استناد به ذيل ماده ۹۰ قانون اجراي سياست‌هاي كلي اصل ۴۴ قانون اساسي و با استفاده از ظرفيت اين ماده قانوني، خودروسازان مي‌توانند اقدام به افزايش سرمايه از مازاد تجديد ارزيابي دارايي‌ها حتي زودتر از ۵ سال كنند و ماليات متعلقه را نيز با طلب‌هاي خود از دولت بابت قيمت‌گذاري دستوري خودرو، تهاتر كنند و مشمول بخشودگي مالياتي نزد سازمان ماليات شوند. بدين‌ترتيب خودروسازان براي برخورداري از معافيت مالياتي حين تجديد ارزيابي دارايي‌ها نيازي به گذشت ۵ سال ندارند و مي‌توانند با گذشت ۳ سال از آخرين تجديد ارزيابي اقدام كنند و از آنجايي كه آخرين تجديد ارزيابي خودروسازان بزرگ مربوط به چهار سال پيش يعني سال ۱۳۹۸ برمي‌گردد زمينه براي تجديد ارزيابي خودروسازان فراهم شده است.
در چند وقت اخير بسياري از فعالان بازار سرمايه يكي از گزينه‌هاي بازگشت شاخص كل بورس را گروه خودرويي به واسطه تجديد ارزيابي عنوان مي‌كردند، زيرا با اجراي اين طرح، ارزش واقعي شركت‌هاي خودروسازي بر اساس خالص ارزش دارايي‌هاي آنها تعيين مي‌شود.
بازار امروز به واسطه حرف‌ها و شايعاتي از تجديد ارزيابي دارايي‌ها و همچنين خبرها و رويدادهايي در مورد تكذيب اخبار برداشت از حساب بانك‌ها كمي در خودرويي‌ها اوضاع بهتري را دنبال مي‌كرد اما به‌طور كلي فضاي منطقي و پرهيجان و با طراوتي كه چند هفته قبل داشت را از دست داده است.
در لايحه بودجه تجديد ارزيابي دارايي‌ها و هر سه سال يك‌بار شده كه چند نكته در مورد اين خبر وجود نخست اينكه تجديد ارزيابي مي‌تواند به عنوان يك موتور محرك موقت و نه عامل رشد در بازار باشد اين حرف به به اين معني است كه تجديد ارزيابي دارايي‌ها مي‌تواند بهانه خوبي براي چشمك زدن جريان پول به بازار و مشاركت جريان پول و افزايش چرخش آن شود اما در نهايت آن چيزي كه جريان پول را نگه مي‌دارد و حفظ مي‌كند ارزندگي است.
به عبارت ديگر نمي‌توان شعار تجديد داد از آن طرف جيب شركت‌ها را در نرخ‌گذاري‌هاي مختلف بزنيم در اين حالت اخبار تجديد فقط و فقط نوسان‌هاي كوتاه‌مدت را براي بازار رقم مي‌زند و عامل از دست رفتن ارزندگي وزن قوي‌تري در بازار دارد.
گزينه‌هاي ديگر سهامداران براي رشد بازار
در حال حاضر به جز تجديد ارزيابي دارايي‌ها عملكرد ماهانه شركت‌ها مثل هر ماه كانون توجه بورسي‌ها خواهد بود. از بين گزارش‌هاي عملكردي، گروه خودرو و گروه لاستيك مي‌تواند توجه بيشتري را جلب كند. گروه خودرو به اين جهت كه در آبان ماه خودروهاي جديدتر با قيمت كارخانه‌اي بالاتر، جايگزين خودروهاي قبلي كرده‌اند و از اين جهت مي‌توانند گزارش‌هاي سورپرايزكننده‌اي داشته باشند. اين مساله جايگزيني خودروهاي جديد به جاي قديمي هنوز براي بازار ملموس نيست اما مي‌تواند موجب تغيير نگرش به گروه شود. يكي ديگر از مباحثي كه براي گروه خودرويي بورس مهم است موضوع واگذاري سهام دولت در شركت‌هاي بزرگ است. در شركت ايران خودرو دولت حدود ۶ درصد سهام دارد، اما حدود ۱۷ درصد از سهام در اختيار شركت‌هاي وابسته به دولت و بانك‌هاست، حدود ۲۵ درصد هم توسط زيرمجموعه ايران خودرو خريداري شده است.در حال حاضر تجديد ارزيابي خودرويي‌ها الان براي بازار بسيار مهم‌تر است. در مورد صنعت لاستيك نيز بنابه گزارش‌هاي ميداني از بازار مصرف، با توجه به افزايش نرخ اخير انتظار مي‌رود گزارش‌هاي فروش خيلي خوبي براي آبان منتشر كنند. هرچند دولت تعرفه واردات لاستيك را كاهش داده و همين موضوع در ميان مدت منجر به شكستن نرخ‌هاي بازار مي‌شود و در بلندمدت تعادل لازم ايجاد مي‌شود.
يكي ديگر از مباحثي كه براي گروه خودرويي بورس مهم است موضوع واگذاري سهام دولت در شركت‌هاي بزرگ است. در شركت ايران خودرو دولت حدود ۶ درصد سهام دارد، اما حدود ۱۷ درصد از سهام در اختيار شركت‌هاي وابسته به دولت و بانك‌هاست، حدود ۲۵ درصد هم توسط زيرمجموعه ايران خودرو خريداري شده است.
بنابراين مي‌توان گفت بيش از ۴۰ درصد سهام ايران خودرو به‌طور مستقيم و غير مستقيم به دولت تعلق دارد. در نهايت تلاش‌هايي براي اين مساله از سوي مسوولان در حال انجام است كه در صورت تحقق مي‌تواند منجر به تحولاتي در اين صنعت گردد. در اين بين سرمايه‌گذاري‌هاي اين صنعت با توجه به اين واگذاري مي‌توانند مورد توجه قرار گيرند. در خگستر، وساپا و ورنا فقط باتوجه به سهام مستقيم و بهاي تمام شده، هر كدام از محل واگذاري به ترتيب ۶۵۰۰، ۳۶۰۰ و ۶۶۰۰ ميليارد تومان سود شناسايي خواهند كرد كه با توجه به ارزش بازاري اين سه شركت سرمايه‌گذاري بسيار مي‌تواند جالب توجه باشد.
