مسیر جدید فروش پیش روی وارداتی‌ها

تعادل|

شورای رقابت در جدیدترین تصمیم برای بازار خودرو، تعیین قیمت خودروهای وارداتی را به سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان واگذار کرد. آن طور که اعلام شده این تصمیم اعضای شورای رقابت به دلیل تسهیل و تسریع در واردات خودرو گرفته شده است. همچنین براساس اظهارات جدید رییس سازمان توسعه تجارت، به نظر می‌رسد چراغ عمر سامانه یکپارچه برای خودروهای وارداتی رو به خاموشی است و قرار است از سیاست‌گذار خودرویی بعد از مسدود کردن جاده سامانه یکپارچه به روی خودروهای وارداتی مسیر دیگری را برای دسترسی متقاضیان به این خودروها در نظر بگیرد. 

   تعیین قیمت خودروها با ساز و کار جدید 

بهمن ماه سال گذشته شورای رقابت در اولین گام بعد از بازگشت به پروسه قیمت‌گذاری خودرو، از دستورالعمل تنظیم بازار خودروهای سواری رونمایی کرد. براساس این دستورالعمل از آنجایی که شورای رقابت تمام بازار خودروی کشور، شامل بازار خودروی داخلی، مونتاژی و وارداتی را انحصاری تشخیص داد و خود را محق دانست تا در پروسه قیمت‌گذاری آنها شرکت کند. حال در مصوبه جدید این شورا درباره قیمت‌گذاری خودرو، ذیل بند 1-3 دستورالعمل تنظیم بازار خودروی سواری تبصره‌ای اضافه شده تا قیمت کلیه خودروهای وارداتی بر اساس ضوابط قیمت‌گذاری کالاهای وارداتی مصوب هیات تعیین و تصویب قیمت‌ها توسط سازمان حمایت محاسبه و ابلاغ شود.

شورای رقابت دلیل این اقدام را از بین بردن هر گونه بهانه‌ای جهت تعلل در عرضه خودروهای وارداتی عنوان کرده و اعلام کرد تاخیر در واگذاری خودروهای وارداتی مورد پذیرش نیست. به نظر می‌رسد شورای رقابت در تدارک خروج از بحث قیمت‌گذاری خودرو است و به صورت آزمایشی قصد دارد این مساله را با واگذاری قیمت‌گذاری خودروهای وارداتی محک بزند. چنانچه سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان، به عنوان ساز و کار جایگزین برای قیمت‌گذاری شورای رقابت در بحث محصولات وارداتی برندهای جهانی خودروساز، از این آزمون به سلامت خارج شود. این احتمال وجود دارد که اعضای شورای رقابت در خوان بعدی مسوولیت خود خوانده درباره قیمت‌گذاری خودروهای مونتاژی را به سازمان حمایت واگذار کرده و در نهایت نیز با واگذاری قیمت خودروهای داخلی به سازمان حمایت، به‌طور کامل از پروسه قیمت‌گذاری خودرو خارج شده و تنها به عنوان نهاد ناظر به روند قیمت‌گذاری ورود کند. 

 این مساله در جدیدترین مصوبه اعضای شورای رقابت درباره واگذاری، قیمت‌گذاری خودروهای وارداتی به سازمان حمایت نیز دیده می‌شود. اعضای شورای رقابت در مصوبه خود تاکید کردند طبق دستورالعمل تنظمی بازار خودروهای سواری، شورای رقابت نظارت لازم رو بر این موضوع دارد و فرایند قیمت‌گذاری طبق قوانین هیات تعیین و تصویب قیمت‌ها از طرف سازمان حمایت را به رسمیت می‌شناسد.

در صورت واگذاری، قیمت‌گذاری خودروهای داخلی به سازمان حمایت، اگر قیمت‌گذاری خودرو در کارخانه به‌طور کامل آزاد نشود اما قیمت‌های کارخانه‌ای خودرو بسیار به قیمت‌های بازاری نزدیک شوند. نکته مهم اینجاست بر این اساس هیچ گونه بهانه‌ای جهت تعلل عرضه برای خودروهای وارداتی مورد پذیرش نیست و نهادهای نظارتی بر این اساس فرایند نظارت خود را تقویت خواهند کرد.

   خودروهای وارداتی از سامانه یکپارچه می‌روند؟

در همین راستا، رییس سازمان توسعه تجارت گفت تصمیماتی درباره واگذاری اختیار به شرکت‌های واردکننده با اعطای مجوز برای پیش ثبت نام گرفته شده، اما هنوز به مرحله قطعی نرسیده است. براساس اظهارات مهدی ضیغمی به نظر می‌رسد چراغ عمر سامانه یکپارچه برای خودروهای وارداتی رو به خاموشی است و قرار است از سیاست‌گذار خودرویی بعد از مسدود کردن جاده سامانه یکپارچه به روی خودروهای وارداتی مسیر دیگری را برای دسترسی متقاضیان به این خودروها در نظر بگیرد.  به گفته کارشناسان بازار خودرو، این مسیر جدید می‌تواند بازگشت به شیوه پیشین خودروهای وارداتی توسط شرکت‌های وارد‌کننده باشد. آنها تاکید می‌کنند اما به منظور پیشگیری از اتفاق‌هایی که پیش‌تر افتاد سیاست‌گذار خودرویی می‌تواند نظارت مستمری روی عملکرد شرکت‌های واردکننده داشته باشد.  بررسی برخی طرح‌های فروش پیشین شرکت‌های واردکننده نشان می‌دهد برخی از متقاضیان به رغم ثبت نام و پرداخت پول همچنان نتوانسته‌اند خودروهای خریداری شده را از شرکت‌های واردکننده دربافت کنند و مجبور به پیگیری تحویل خودروی مورد نظر خود در مراجع قضایی شده‌اند.

البته بخشی از این مساله به دلیل ممنوعیت یک‌باره ورود خودرو به کشور در تیر 97 بود. دور جدید تحویل واردات محصولات برندهای جهانی خودروساز در حالی در دستورکار سیاست‌گذار قرار گرفته است که در دور اول تنها خودروی چانگان CS35 پلاس پشت ویترین سامانه یکپارچه خودروهای وارداتی قرار گرفت. دور دوم با تنوع بیشتری همراه بود و شاهد حضور 6 محصول بودیم. دور جدید یا مرحله سوم واگذاری خودروهای وارداتی نیز با عرضه 9 خودرو از روز گذشته آغاز شد و متقاضیان می‌توانند تا پنجم آبان امسال نسبت به انتخاب خودروی مورد نظر خود از میان خودروهای عرضه شده اقدام کنند.

براساس ارزیابی‌ها، تاکنون تنها یک بار سامانه یکپارچه برای نام نوسی کلی از متقاضیان باز شده است. اسفند سال گذشته سیاست‌گذار خودرویی بدون اینکه خودرویی پشت ویترین سامانه یکپارچه قرار دهد اعلام کرد متقاضیان خودروهای وارداتی می‌توانند با حضور در سامانه یکپارچه نسبت به ثبت نام برای خودروهای وارداتی اقدام کنند.  متقاضیان باید همزمان با نام نوسی، مبلغ 500 میلیون تومان هم در حساب‌های وکالتی خود بلوکه می‌کردند. 120 هزار نفر در این دور از فروش خودروهای وارداتی نام نویسی کردند و در نهایت اسامی حدود 33 هزار نفر از گردونه قرعه کش خارج شد. این افراد می‌توانستند در مراحل بعدی نسبت به انتخاب خودروی مورد نظر خود از میان خودروهای عرضه شده، اقدام کنند. البته چندی پیش اعلام شد که حدود چهار هزار نفر از خریداری خودروهای وارداتی انصراف داد و جمع متقاضیان واجد شرایط به حوالی 30 هزار نفر رسید.