تعادل|
چند روز پیش نماینده رباط‌کریم در مجلس بهانه گرانی برای شانه خالی کردن از ازدواج را ناموجه دانسته و اظهار کرد که جوانان می‌توانند در روستاهای اطراف تهران خانه اجاره کنند و با مترو و اتوبوس به سر کار بیایند و دیگر بهانه‌ای برای ازدواج کردن نداشته باشند.
این اظهارات واکنش‌های زیادی را به دنبال داشت. بسیاری از افراد یک‌بار دیگر بر این نکته تاکید کردند که نمایندگان مجلس گویا از شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه هیچ اطلاع درستی ندارند. نمایندگانی که تنها مسیر از خانه تا ساختمان مجلس و بالعکس را طی می‌کنند بدون اینکه لحظه‌ای در شهر توقف کرده و از حال و هوای مردمی که سر در گریبان دارند با خبر شوند.
این بی‌توجهی به مشکلات اقتصادی و این اظهارنظرهای غیرکارشناسانه نه تنها باعث نمی‌شود که آمار ازدواج در کشور افزایش پیدا کند بلکه بیش از همیشه فاصله بین مردم و مسوولان را نمایان می‌کند؛ فاصله‌ای که سال‌هاست به وجود آمده و هر بار هم بیشتر و بیشتر می‌شود. از همان سال‌هایی که نمایندگان حتی قیمت یک دانه تخم‌مرغ را هم نمی‌دانستند تا الان که نمی‌دانند مشکل مسکن مساله‌ای نیست که با چند کیلومتر دور شدن از کلان‌شهرها حل و فصل شود. ضمن اینکه چنین اظهاراتی به نوعی تشویق به حاشیه‌نشینی هم به حساب می‌آید که آن اتفاق هم از منظر جامعه‌شناسی کاملا خطاست و نباید مردم را به حاشیه‌نشینی در کلان‌شهرها تشویق و ترغیب کنیم. از سوی دیگر قیمت مسکن در حال حاضر چه در حاشیه تهران و چه در شهر تهران چندان تفاوت چشمگیری با هم ندارد. مساله اینجاست که شما وقتی می‌خواهید حتی در شهرک‌های اقماری اطراف تهران هم مسکن اجاره کنید باید بالای ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان پول نقد داشته باشید که بتوانید یک واحد ۵۰ متری را با اجاره ماهیانه ۳ میلیون تومان پیدا کنید.
شاید برای نمایندگان مجلس ۷۰۰ میلیون تومان پول زیادی نباشد و نداشتن آن را تنها بهانه جوانان برای شانه خالی کردن از بار ازدواج معنی کنند اما برای مردمی که حقوق ماهیانه‌شان همراه با مزایا ۱۰ میلیون تومان می‌شود پرداخت ۷۰۰ میلیون تومان پول پیش برای خانه در اطراف تهران کار ساده‌ای نیست. مساله اینجاست تا زمانی که مشکلات مردم از سوی مسوولان کم‌اهمیت جلوه داده می‌شود هیچ اراده‌ای برای رفع آنها وجود نخواهد داشت.
اگر قرار باشد یک زوج جوان خارج از تهران خانه بگیرند و ساعت‌های طولانی در راه رفت و آمد از خانه به محل کار و بالعکس باشند دیگر فرصتی برای زندگی کردن نخواهند داشت و این در شرایطی است که قطعا بچه‌دار شدن هم باید در دستور کار این زوج جوان قرار بگیرد و معلوم نیست چه کسی قرار است در حاشیه شهر از بچه نگهداری کند تا این زوج بتوانند برای تامین هزینه‌های زندگی خود به محل کارشان رفت و آمد داشته باشند و البته شاید اگر قیمت‌ها یک سال یا دو سال ثابت می‌ماندند آن وقت می‌شد انتظار داشت که برنامه‌ریزی در این باره صورت بگیرد اما وقتی افزایش قیمت‌ها به صورت هفته‌ای و ماهیانه اتفاق می‌افتد چطور می‌توان برای یک زندگی نرمال برنامه‌ریزی کرد.
اظهاراتی که موجب تفرقه می‌شود
مصطفی اقلیما، پدر مددکاری اجتماعی ایران در این باره به «تعادل» می‌گوید: متاسفانه برخی اظهارنظرها موجب تفرقه می‌شود وقتی مردم می‌بینند که مشکلات آنها تا این میزان از سوی مسوولان ناچیز قلمداد می‌شود. دیگر نمی‌توانند به عملکرد آنها برای رفع این مشکلات دلخوش باشند. چرا که تا وقتی شما مشکلی را قبول نداشته باشی قطعا تلاشی برای رفع آن نخواهی داشت.
او می‌افزاید: از سوی دیگر چنین اظهاراتی نشان داده فاصله عمیق بین مردم و مسوولان است. چطور ممکن است یک نماینده مجلس یا هر مسوول دیگری از قیمت‌هایی که مردم هر روز با آن زندگی می‌کنند خبر نداشته باشد و آن را تنها بهانه‌ای برای شانه خالی کردن از بار زندگی در نظر بگیرد.
مساله اینجاست که یکی از مشکلات اصلی امروز جامعه ما همین مشکل مسکن است. بسیاری از خانواده‌ها به دلیل همین مساله از هم پاشیده شده‌اند. بسیاری از افراد به دلیل اینکه نتوانسته‌اند هزینه‌های مسکن را تامین کنند یا به حاشیه شهرها پناه برده‌اند یا هر کدام به خانه پدری شان بازگشته‌اند.
اقلیما می‌گوید: همین چند وقت پیش آماری از خانواده‌هایی که به‌طور جداگانه راهی خوابگاه‌ها و گرمخانه‌ها می‌شوند چون دیگر جایی برای ماندن ندارند منتشر شده بود. در این شرایط چنین اظهارنظرهایی جز عمیق‌تر کردن فاصله بین مردم و مسوولان هیچ برآیند دیگری نخواهد داشت.
حاشیه‌نشینی آفت شهرهای بزرگ است
حوریه معادی، جامعه‌شناس نیز در این باره به «تعادل» می‌گوید: بارها و بارها در تحقیقات مختلفی که از سوی جامعه شناسان در این زمینه صورت گرفته مطرح شده است که افزایش حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ می‌تواند باعث تولید آسیب‌های اجتماعی و افزایش بزه‌ها شود. حال در این شرایط وقتی نماینده مجلس مردم را تشویق به حاشیه‌نشینی می‌کند خود جای تعجب و سوال دارد.
او می‌افزاید: اعتیاد، سرقت، فساد و... ارمغان حاشیه شهرها برای جامعه شهری هستند. تن فروشی در حاشیه شهرها بیداد می‌کند. اعتیاد در حاشیه شهرها به دلیل نبود نظارت کافی افزایش چشمگیر داشته است. بسیاری از افرادی که ما به عنوان زورگیر و کیف‌قاپ از آنها یاد می‌کنیم در حاشیه شهرها ساکن می‌شوند چون برایشان امنیت بیشتری دارد. خانواده‌هایی که به علت همین افزایش قیمت‌ها مجبور شده‌اند در حاشیه شهرها ساکن شوند فرزندانشان در معرض آسیب‌های بیشتری قرار می‌گیرند. اینها مسائلی است که باید در مورد آن بحث‌های کارشناسی انجام شود.
نمی‌توانیم بدون در نظر گرفتن شرایط و فراهم آوردن امکانات از جوانان بخواهیم ازدواج کنند در حاشیه شهر ساکن شوند و البته به فکر فرزند آوری هم باشند. این جامعه‌شناس در ادامه می‌گوید: بالا رفتن سن ازدواج، پیری جمعیت و.... همه و همه نتیجه عملکرد نادرست مسوولان است. در واقع اگر ما در جامعه‌ای حضور داشتیم که می‌توانستیم چشم‌انداز واضحی از آینده خود در آن ترسیم کنیم دیگر نیازی به این نبود که برای ازدواج کردن و فرزند آوری
ما قانون تصویب شود. بهتر است مسوولان به جای تصویب این قوانین به فکر فراهم آوردن زیرساخت‌های مناسب برای جوانان در جامعه باشند تا بتوانند به پشتوانه امنیت شغلی، حقوقی که با تورم همخوانی دارد و البته آرامش به فکر ساختن خانواده خود باشند.
جوان شغل می‌خواهد و ثبات اقتصادی
علی رزمجو، کارشناس راشد جامعه‌شناسی نیز در این باره به «تعادل» می‌گوید: جوانان بیش از هر چیز برای اینکه بتوانند ازدواج کنند و خانواده تشکیل بدهند نیازمند شغل و ثبات اقتصادی در جامعه هستند. مساله اینجاست که مسوولان فکر می‌کنند با ارایه طرح‌هایی که اصلا کارآمد نیست می‌توانند جوانان را به کاری که نمی‌خواهند وادار کنند. ما نمی‌توانیم از جوانی که نه امنیت شغلی دارد و نه درآمد مناسبی دارد و نه حتی می‌تواند با تورم موجود در جامعه هزینه‌های زندگی تک نفره خود را بپردازد انتظار داشته باشیم ازدواج کند و فرزند بیاورد و در حاشیه شهر زندگی کند.
او می‌افزاید: این میزان بی‌اطلاعی برخی مسوولان از مشکلاتی که در جامعه وجود دارد اعتماد اجتماعی را از بین می‌برد. یک جوان چطور می‌تواند به مسوولانی که مشکلات او را باور ندارند برای رفع مشکلات خود اعتماد داشته باشند. فرافکنی راهکار رفع مشکلات اقتصادی جامعه نیست. با فرافکنی نمی‌توانیم آمار ازدواج و فرزند آوری را افزایش بدهیم. جامعه‌ای که به علت همین مشکلات اقتصادی با آسیب‌های اجتماعی بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند نمی‌تواند با تصویب قانون و اجرای دستور به اهداف خود برسد.
حاشیه شهرها بمب ساعتی بزه‌های اجتماعی
رزمجو در ادامه می‌گوید: اکثر بزه‌های اجتماعی در جامعه به دلیل فقر اتفاق می‌افتد. این واقعیتی است که نمی‌توان آن را انکار کرد. وقتی ما با بزه‌های اجتماعی از اعتیاد گرفته تا تن‌فروشی حتی در سنین پایین مواجه هستیم چطور می‌توانیم ادعا کنیم که جوانان برای ازدواج نکردن بهانه می‌آورند. در حال حاضر آمار اعتیاد در بین رده سنی ۱۲ تا ۱۸ سال به‌طور نگران‌کننده‌ای افزایش پیدا کرده است.
حاشیه شهرها شده‌اند بمب ساعتی بزه‌های اجتماعی. همین الان هم در شهرهای بزرگ آثار این بمب ساعتی را به راحتی می‌تواند مشاهده کرد. انفجار آن می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به بار بیاورد. او در پایان می‌گوید: بهتر است به جای تشویق به حاشیه‌نشینی شرایط را برای جوانان به گونه‌ای رقم بزنیم که بتوانند دورنمای روشنی از آینده خود داشته باشند و با اتکا به آن دورنما پایه‌های زندگی خود را هر جای این سرزمین که دوست دارند بنا کنند. بی‌توجهی به خواست جوانان نتیجه‌ای جز عدم پویایی و رشد اجتماعی نخواهد داشت. مشکلات اقتصادی خیلی بیش از آنکه مسوولان فکر می‌کنند بر گُرده جوانان سنگینی می‌کند و یک جایی باید برای رفع آن تدبیری اندیشیده شود.
