به تیم دیپلماسی ارزی به دلیل موفقیت در آزادسازی منابع ارزی توقیف شده تبریک می‌گویم. بدون تردید آنچه به دست آمده فراتر از تحلیل‌های موجود است و البته که این فرآیند، ادامه خواهد داشت.
لازم به تاکید است که متاسفانه نزدیک به ۷ میلیارد دلار از منابع ارزی کشورمان طی سال‌های پایانی دهه ۹۰ به صورت وون (واحد پول ملی کره جنوبی) به بانک‌های کره جنوبی واریز شده بود و به آن هم، هیچ سودی تعلق نمی‌گرفت. حتی در طی این سال‌ها نیز به دلیل کاهش برابری وون به دلار، نزدیک به یک میلیارد دلار آن با کاهش ارزش برابری مواجه شد.
اما با پیگیری‌های فنی و دیپلماسی موفق، تمام منابع ارزی توقیف شده ایران در کره جنوبی آزاد و هزینه‌های تبدیل ارز آن از وون به یورو نیز توسط کشور ثالت پذیرفته شد. بر همین اساس، به زودی تمامی این منابع یورویی به حساب‌های شش بانک ایرانی در قطر واریز و به صورت پرداخت بانکی جهت خرید کالاهای غیرتحریمی استفاده می‌شود. مابقی این منابع هم در صورت سپرده، مشمول دریافت سود بانکی خواهد شد.لازم به تاکید است منابع ارزی ایران در چند کشور دیگر نیز به زودی در دسترس قرار می‌گیرد که اخبار و آثار آن در بازار و مبادلات تجاری مشاهده خواهد شد.
این متنی خبری است که روز گذشته از سوی محمدرضا فرزین - رییس کل بانک مرکزی- در صفحه شخصی‌اش در توییتر منتشر شده است. بر این اساس و پس از ماه‌ها بحث و گمانه زنی، سرانجام راه برای آزاد شدن منابع مالی ایران در کره جنوبی هموار شده و می‌توان انتظار داشت که دولت امکان استفاده از آنها را در هفته‌های پیش رو به دست آورد. البته فعلا این آزادسازی به شکل غیر مستقیم انجام شده و احتمالا بانک‌هایی در قطر آن را در اختیار خواهند گرفت تا بر اساس برنامه‌ریزی مشترک، رسیدن به اهداف کلان در این زمینه ممکن شود. پول‌های ایران در کره جنوبی از سال 1397، بلوکه شده بود.
این پول مربوط به فروش نفت ایران به کره جنوبی در زمان برجام بود که با خروج امریکا از برجام، امکان انتقال آنها به ایران از دست رفت و به این ترتیب برای چند سال بحث بر سر نحوه بازگشت آنها به کشور به صدر خبرها رسیده بود. قبل از این نیز چند بار خبرهایی از به نتیجه رسیدن مذاکرات برای آزادسازی این منابع مطرح شده بود اما در نهایت تا آخر هفته گذشته و زمانی خبر آمد دو کشور در رابطه با انتقال زندانیان امریکایی به توافق رسیدند، بدون نتیجه باقی مانده بود.
البته هنوز اختلاف نظرها میان دو کشور باقی مانده، هرچند کاخ سفید اعلام کرده که مذاکره میان دو کشور در رابطه با زندانیان ادامه خواهد داشت. جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید روز جمعه در رابطه با آزاد شدن ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران از کره جنوبی مدعی شد: محدودیت‌هایی بر روی اینکه ایران چه کارهایی می‌تواند با این اموال انجام دهد، وجود خواهد داشت. کربی افزود: مذاکرات درخصوص آزادی و بازگرداندن زندانیان امریکایی در ایران به وطن ادامه دارد. هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید عنوان کرد که نمی‌تواند گزارشات درخصوص کاهش غنی‌سازی ایران را تایید کند.
کربی گفت: هرگونه تلاش از سوی ایران برای کند یا متوقف کردن غنی‌سازی اورانیوم، گام‌های خوبی برای منطقه محسوب می‌شود. وی در ادامه تاکید کرد: ما در مذاکرات فعال با ایران همانند توافق هسته‌ای قرار نداریم. اظهارات کربی درخصوص کاهش غنی‌سازی ایران در پی آن مطرح شده که ساعاتی پیش وال استریت ژورنال به نقل از منابع مطلع مدعی شد که ایران به شکل حائزاهمیتی سرعت انباشت اورانیوم غنی‌سازی شده خود را کاهش داده و حتی از غنای بخشی از ذخایر اورانیوم خود کاسته است.
در ایران نیز وزیر امور خارجه واکنشی کوتاه به اتفاقات اخیر داشته است. حسین امیرعبداللهیان در توییتی نوشت: از ابتدای کار دولت آقای دکتر رییسی بر دیپلماسی پویا برای کسب حداکثری منافع ملی و احقاق حقوق ملت بزرگ ایران تاکید شد. علاوه بر استمرار فرآیند خنثی‌سازی تحریم‌های غیرقانونی، هیچگاه مسیر مذاکره و دیپلماسی ترک نشد. تلاش‌ها تا کسب نتایج نهایی و احقاق کامل حقوق ایران ادامه دارد. سخنگوی کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: دولت سیزدهم از ابتدا تلاش کرد با همه کشورها ارتباط برقرار کند و اگر به اصول انقلاب و حاکمیت ما احترام گذاشته شود ما با هیچ کشوری مشکلی در برقراری ارتباط نداریم.
ولی‌الله بیاتی با اشاره به تاثیر اقدامات حقوقی و دیپلماسی دولت سیزدهم در توافق حاصل شده بین ایران و امریکا برای آزادسازی بخشی از منابع مالی ایران، بیان کرد: متاسفانه دولتمردان امریکا تا به امروز تحلیل درستی از ملت ایران نداشته‌اند. گروهک‌های معاند جمهوری اسلامی هستند که به آنها تحلیل ارایه می‌کنند. مردم ایران پای اصول انقلاب خود ایستاده‌اند. ممکن است از عملکرد برخی از مدیران و برخی از دولت‌ها انتقاد داشته باشند اما مردم از اصول انقلاب خود دست برنخواهند داشت.
وی در ادامه اظهار کرد: مردم با حضور در صحنه‌های مختلف انقلاب از جمله راهپیمایی روز 22 بهمن و راهپیمایی روز قدس خود نشان دادند که با نظام هستند. معاندین و دشمنان سال گذشته تمام توان خود را به کار گرفتند تا بتوانند کشور ما را به آشوب بکشند. به خیال خام خود فکر کردند می‌توانند مردم را از انقلاب جدا کنند، اما نه تنها این اتفاق نیفتاد، کشورهایی هم که با امریکا هم قسم بودند متمایل به ایجاد روابط با ایران شدند؛ چراکه جمهوری اسلامی ایران جزیره امن منطقه بوده و قدرت نظامی ایران می‌تواند امنیت را برای کشورهای منطقه نیز تامین کند. نماینده مردم تفرش در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: توافق‌هایی که امروز بین ایران و امریکا حاصل شده است، به خاطر رویکرد خوب دولت آقای رییسی است که از ابتدا تلاش کرد با همه کشورها ارتباط برقرار کند.
اگر به اصول انقلاب و حاکمیت ما احترام گذاشته شود ما با هیچ کشور، مشکلی نداشته و آماده هستیم که ارتباط داشته باشیم اما به شرط اینکه به تمامیت ارضی و مبانی انقلاب ما احترام گذاشته شود. وی در ادامه تاکید کرد: کشورهای منطقه مانند عربستان و امارات روش خوبی را پیش گرفته‌اند. بهتر است امریکا نیز از فرصت ایجاد شده حسن استفاده را کرده و موانعی که ایجاد کرده را کنار زده و با صدای ملت ایران همراه شود.
اتحادیه اروپا نیز نسبت به توافق اخیر ایران و امریکا واکنش نشان داده است. پیتر استانو، سخنگوی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌وگو با صدای امریکا اظهار داشت: ما از آزادی چهار امریکایی از زندان اوین که اکنون در حبس خانگی به سر می‌برند، استقبال می‌کنیم. ما می‌دانیم که پنجمین شهروند امریکایی قبلاً در بازداشت خانگی بود. پیتر استانو افزود: امیدواریم که آنها به زودی به خانواده‌های خود بپیوندند. جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید روز جمعه درباره آزادی این پنج جاسوس امریکایی که پیشتر در ایران بازداشت شده بودند، گفت که مذاکرات درخصوص آزادی و بازگرداندن زندانیان امریکایی در ایران به وطن ادامه دارد. وی در ادامه تاکید کرد: ما در مذاکرات فعال با ایران همانند توافق هسته‌ای قرار نداریم.
به این ترتیب هرچند دو طرف تاکید دارند که در حال حاضر مذاکره‌ای برای احیای برجام در جریان نیست اما به نظر می‌رسد که دو طرف از ادامه مذاکرات نیز ابایی ندارند و این موضوع می‌تواند در آینده نزدیک به تغییر در فضای تحریم‌ها کمک کند. البته آزادی پول‌های ایران در کره جنوبی تنها اتفاق رخ داده در روزهای اخیر نیست و خبرگزاری دولتی ایسنا، از آزادسازی پول‌های ایران در عراق نیز خبر داده است. در گزارش این خبرگزاری آمده: چندی پیش محمد رضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی در جمع خبرنگاران درباره مذاکرات و توافقات صورت گرفته درباره آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران گفت: پیگیری‌های جواب داده و خبرهای بسیار خوبی در مورد آزادسازی منابع ارزی در راه است.
مذاکرات به نتیجه رسیده و بزودی آثار آن را در بازار مشاهده خواهید کرد.مجموع منابع ارزی بلوکه شده ایران در کره جنوبی و عراق حدود ۱۲ میلیارد یورو است. ۶ میلیارد یورو از این عدد سهم کره جنوبی بوده که در حال حاضر در بانک سوییس است و قرار شده این منابع ارزی به یورو تبدیل شده و طی روزهای آتی به حساب دو بانک قطری واریز شود. البته بر اساس توافقات صورت گرفته ۶ بانک ایرانی از یک ماه گذشته در دو بانک قطری مذکور افتتاح حساب کرده‌اند و به محض تبدیل این منابع ارزی به یورو، قرار است در اختیار بانک‌های ایرانی قرار گیرد.
پیگیری‌ها نشان می‌دهد که ۶ میلیارد یورو دیگر از منابع ارزی بلوکه شده ایران در بانک TBI عراق است و مقرر شده از طریق همین دو بانک قطری، این منابع نیز در اختیار شش بانک ایرانی مورد نظر قرار گیرد. بر خلاف برخی شایعات مطرح شده درباره چگونگی آزادسازی این منابع ارزی، طبق توافقات صورت گرفته به محض انتقال منابع مورد اشاره، اختیار آن به صورت کامل با بانک مرکزی ایران است. ایران نیز قرار است از این منابع برای خرید کالاهای اساسی دارو و دیگر اقلام کالایی استفاده کند. با در کنار هم قرار دادن این خبرها به نظر می‌رسد که دولت توانسته بعد از مدتی نسبتا طولانی به منابع ارزی جدیدی دست پیدا کند و باید دید که آیا این روند می‌تواند به عرصه‌ای مانند احیای برجام و کنار رفتن تحریم‌ها ختم شود یا فعلا شرایط به همین شکل تداوم خواهد داشت.
