مدتی است کم و بیش شاهد زمزمه‌هایی برای انحلال بورس کالا هستیم که برخی‌ها همین علت را باعث جومنفی شکل گرفته در بازار سرمایه در روز انتشار خبر آن بدانند که البته بعد از آن توسط دلایل قانونی و مواردی از این دست رد شد و هیجانات شکل گرفته در پس این اتفاقات فروکش کرد.
حال مورد مهم‌تری که باید به بررسی آن پرداخت بورس کالا و فعال بودن آن در یک کشور است زیرا اگر به بهترین کشورها توسعه یافته دنیا نگاهی داشته باشیم علی‌رغم بورس فعال در حوزه بورس کالا که می‌تواند یکی از مهم‌ترین ابزارهای قیمت‌گذاری آزاد و صحیح در جهان باشد که حتی در برخی اوقات می‌بینیم که شاهد حتی بسته‌ترین اقتصادهای حاضر هم از پتانسیل این ساز و کار غافل نیستند.
در عمل باید گفت زمانی که محصول یا خدمتی از فرآیند معاملاتی همچون بورس کالا خارج می‌شود با دو مشکل اصلی رو به رو می‌شویم که شاید دز مورد اول درصدی بتوان با تصمیمات کمبودهای آن را جبران کرد ولی در مورد دوم عملا امکان‌پذیر نیست زیرا در بازارهایی که با این سیستم اداره نمی‌شوند عدم وجود این نیازهای پایه‌ای در این بازارها به وضوح قابل مشاهده است.
در مورد اول بهترین فرآیند عرضه و تقاضا و شکل‌گیری قیمت تعادلی برحسب این موارد که البته کم و بیش بازهم با وجود عرضه بسیاری از محصولات در این ساز وکار شاهد کنترل یا بهتر است بگوییم سایه دستور بر این فرآیند هم هستیم، موردی که به نظر می‌رسد در صورت عدم یا کم‌رنگ‌تر شدن سیستم دستور بر این فرآیند می‌تواند بازهم بهتر از حال حاضر شکل بگیرد.
مورد اصلی دیگری که قابل ذکر است شفافیت و وضوح جابه‌جایی و داد و ستدها در بازار که با ورود هر خدمت یا محصولی این عرضه و تقاضای شکل گرفته به واضح‌ترین شکل ممکن انجام می‌پذیرد که با این شفافیت هم سازمان‌های مربوطه و سیاست‌گذار و هم تمامی افراد آن حوزه با توجه به شرایط واقعی موجود تصمیم به معامله می‌گیرند و به خوبی هر محصولی را به دور از هیجانات به مصرف‌کننده اصلی بدون وجود رانت یا هیچ گونه ابهامی می‌رساند موردی که اگر در دیگر بازارها دقت کنیم عملا نه سیاست‌گذار و نه مصرف‌کننده یا حتی تولید‌کننده باید با کم‌ترین دیدگاه صحیحی نسبت به آینده به داد و ستد بپردازند که به راحتی تمامی افراد درگیر در این اتفاق را به سمت گرفتن تصمیماتی با ضریب خطای بالا می‌اندازد.
موردی که شاید به موارد گفته شده بی‌ربط نباشد همان طور که در یک سال اخیر دیده‌ایم اندک زمانی بود که بورس کالا در حال گسترده‌تر شدن بود و شرایطی فراهم شده بود که خودرو هم در این بازار عرضه شود و همانطور که مشاهده کردیم عملا در این فرآیند هم مصرف‌کننده اصلی به بهترین شکل ممکن می‌توانست به خودرو مورد نیاز خود دست یابد و هم اینکه پس از چندسال زیان‌سازی صنعت قابل توجهی همچون صنعت خودرو کشور شاهد به وجود آمدن دیدگاهی مثبت نه حتی کوتاه‌مدت بلکه بلندمدت بودیم و پس از آن شاهد وهله کوتاهی حرکت به سمت سودسازی این صنعت بودیم که پس از لغو این سازوکار شاهد نه فقط برگشت بلکه سقوط دیدگاه آینده یک‌باره مصرف‌کننده، تولید‌کننده، سهامدار و هر شخصی که می‌توانست به طریقی از این شرایط متأثر باشد، بودیم.
در پایان و جمع‌بندی صحبت‌ها باید گفت کلا ساز و کار بورس (تمامی بورس‌ها) از هرگونه رانت، فساد، عدم شفافیت و حتی دستور در هر بازاری جلوگیری می‌کند و این امکان را می‌دهد تا خود افراد حاضر در جامعه برای محصولی تعیین قیمت عادلانه و منصفانه نمایند که عملا هرگونه جلوگیری از این سیستم یک پسرفت در مسیر رشدی رو به جلو محسوب می‌شود.
