اعضای اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور ایران، تغییر نرخ ارز واردات کالاهای اساسی از 4200 هزار تومان به ارز نیمایی را عامل کاهش واردات نهاده‌های دامی یا به تعبیر آنها مدیریت تقاضای واردات این کالاها برشمردند.
آمارهای گمرک از کاهش حدود 2 میلیون تنی واردات نهاده‌های دامی اعم از کنجاله، سویا، ذرت و جو در سال 1401 نسبت به سال 1400 حکایت دارد. کاهش واردات این کالاها در شرایطی رخ داده است که در ماه‌های پایانی سال گذشته، بازار گوشت قرمز و اکنون در سال جدید، بازار مرغ با افزایش قیمت و حتی کمبود مواجه شده است؛ به این ترتیب آیا میان این دو پدیده ارتباط معناداری وجود دارد؟ و پرسش قابل تامل دیگر آنکه چه عواملی به افت میزان واردات نهاده‌ها منجر شده است؟ ابوالحسن خلیلی، رییس اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور ایران، در گفت‌وگو با روابط عمومی اتاق تهران، بخشی از کاهش واردات را به تغییر نرخ ارز نسبت داد و گفت: تا 22 اردیبهشت ماه سال 1401 واردات کالاهای اساسی با ارز 4200 تومانی انجام می‌گرفت و پس از این تاریخ قیمت ارز ترجیحی به 25 هزار تومان تغییر کرد. پس از آن و در بهمن ماه سال گذشته قیمت این ارز به 28 هزار و 500 تومان رسید. بنابراین بخش زیادی از این کاهش به تغییر نرخ ارز و مدیریت تامین کالاهای اساسی که باید صورت می‌گرفت، مرتبط است.
او با بیان اینکه در سال 1400 حدود 17.6 میلیون تن ذرت، جو، کنجاله و دانه سویا وارد شد که این رقم در سال 1401 به 14.3 میلیون تن کاهش یافته است، ادامه داد: این کاهش با توجه به تغییر نرخ ارز، یک تغییر قابل پیش‌بینی بود. به هر حال ارز 4200 تومانی به افزایش مصرف و حتی قاچاق دامن می‌زد. خلیلی سپس به چالش‌های واردکنندگان نهاده‌ها در ماه‌های پایانی سال اشاره کرد و گفت: با تغییر رییس بانک مرکزی در بهمن ماه، قیمت ارز ترجیحی از 25 هزار تومان به 28 هزار و 500 تومان افزایش پیدا کرد و این افزایش قیمت در انتهای سال روی قیمت تمام شده نهاده‌ها لحاظ نشد. به‌طوری که دولت تصمیم گرفت 2700 تومان مابه‌التفاوت به واردکنندگان کنجاله بپردازد که البته آن هم در قالب اسناد خزانه اسلامی و مدت‌دار است که ظرف دو سال قابلیت وصول دارد.
او در ادامه گفت: عدم تخصیص از زمان روی کار آمدن آقای فرزین تا انتهای سال ادامه پیدا کرد و این مساله فشار سنگینی را به واردکننده از بابت تخصیص دیرهنگام ارز و انتقال آن به فروشنده‌ها وارد کرد. اگرچه، از نیمه دوم فروردین ماه بود که کار تخصیص ارز برای کالاهایی که چندین ماه در انتظار بودند، آغاز شد. بسیاری از واردکنندگان از ماه‌های آبان و آذر کالا وارد کرده و در سامانه بازارگاه هم عرضه کرده بودند اما همچنان منتظر تخصیص ارز بودند.
کاهش 30 درصدی مصرف در پی تغییر نرخ ارز
داود رنگی، یکی دیگر از اعضای هیات‌مدیره این اتحادیه نیز با اشاره به تاثیر تغییر نرخ ارز بر واردات نهاده‌های دامی، گفت: پیش از تغییر نرخ ارز از 4200 تومان به نیمایی پیش‌بینی می‌شد که مصرف به میزان 30 درصد کاهش پیدا کند و این اتفاق رخ داد. در واقع به دلیل افزایش قیمت ارز، محصولات لبنی و انواع گوشت گران شده و مصرف نیز کاهش یافته است. در نتیجه تولیدکننده با زیان مواجه شد و این زیان هم به کاهش تولید انجامید.
این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران افزود: وقتی یک نهاده دچار افزایش قیمت می‌شود، فرآورده حاصل از آن ارزان می‌شود؛ به این دلیل که تولیدکننده به دلیل مشکلات تامین نهاده با قیمت‌های جدید به حذف گله‌های خود روی می‌آورد و عرضه افزایش پیدا می‌کند. این پدیده، در ماه‌های پایانی سال گذشته اتفاق افتاد و قیمت مرغ به قیمت 40 الی 50 هزار تومان هم رسید. حدود دو الی سه ماه پس از حذف گله‌های مولد، قیمت‌ها در بازار رو به افزایش می‌گذارد. به این ترتیب، عرضه کاهش یافته و تقاضا تغییری نمی‌کند که این روند به محرکی برای افزایش قیمت تبدیل می‌شود.
او گفت: وقتی دلار از 4200 تومان به 28 هزار تومان افزایش پیدا می‌کند و 7 برابر می‌شود، قیمت تولیدات وابسته به واردات نیز با افزایش قیمت مواجه خواهد شد؛ اما دولت ن‌می‌خواهد این را قبول کند. به هر حال هزینه حقوق و عوارض گمرکی و نرخ دستمزدها افزایش یافته و اینها در قیمت تمام شده محصول اثر می‌گذارد.
به گزارش روابط عمومی اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام وطیور ایران (اوندا)، میزان واردات نهاده‌های دامی به کشور در سال گذشته با کاهش ۱۹ درصدی نسبت به دوره مشابه سال ۱۴۰۰ به بیش از ۱۴ میلیون و ۳۴۵ هزار تن رسید. ارزش واردات نهاده‌های دامی در سال ۱۴۰۱، بیش از ۷میلیارد دلار بوده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته تغییری نداشته است. لازم به ذکر است؛ در سال گذشته بیش از ۸ میلیون تن ذرت به ارزش بیش از ۳,۲ میلیارد دلار وارد کشور شده که در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی ۱۷ درصد و ارزشی ۳ درصد کاهش را تجربه کرده است.
همچنین در بازه مورد نظر در این گزارش، بیش از ۲,۳ میلیون تن جو به ارزش بیش از ۹۹۰ میلیون دلار وارد شده که در مقایسه با سال ۱۴۰۰ به لحاظ وزنی و ارزشی به ترتیب کاهش ۲۹ و یک درصدی داشته است. براساس این گزارش، در سال ۱۴۰۱ بیش از ۱,۳ میلیون تن کنجاله سویا به ارزش بیش از ۸۵۴ میلیون دلار وارد کشور شده که به لحاظ وزنی و ارزشی در مقایسه با سال ۱۴۰۰ به ترتیب کاهش ۴۳ و ۳۳ درصدی را نشان می‌دهد.
این گزارش می‌افزاید؛ در سال گذشته بیش از ۲,۵ میلیون تن دانه سویا به ارزش بیش از ۱.۹ میلیارد دلار وارد شده است که در مقایسه با سال ۱۴۰۰ به ترتیب افزایش ۱۵ و ۳۶ درصدی را به لحاظ وزنی و ارزشی تجربه کرده است.
