منافع و مضرات واردات خودرو
اخبار مرتبط با واردات خودروهای خارجی دست‌دوم که این روزها، سر و صدای زیادی را در فضای عمومی جامعه و محافل اقتصادی ایجاد کرده، مانند هر تصمیم دیگری ممکن است تبعات متفاوتی داشته باشد.
اما جامعه ایرانی با توجه به علاقه‌ای که به دو قطبی‌سازی دارد، اغلب موضوعات را به صورت مطلق مثبت یا منفی و خوب یا بد و...می‌بیند. معتقدم هر تصمیمی هم تبعات مثبت دارد و هم ممکن است تبعات منفی داشته باشد. در شرایطی که اقتصاد ایران تحریم است و حتی کشورهای معتبر به کشورمان خودرو نمی‌فروشند و ایران ناچار است با قیمت‌های بالاتر از کشورهای همسایه خودرو وارد کند، واردات خودروی خارجی دست‌دوم استاندارد، فرصت مناسبی است برای اینکه ایران بخشی از نیازهای خود را تامین کند.
از سوی دیگر مردم ایران با افزایش غیرمنطقی قیمت خودروهای داخلی روبه رو هستند. اما برای ایجاد تعادل در این بازار، باید قیمت‌ها را از سقف شکاند نه از کف. یعنی نمی‌توان قیمت پراید را اصلاح کرد و بعد انتظار داشت که قیمت همه خودروها اصلاح شود. در حالی که اصلاح قیمت‌ها از سقف، موجی ایجاد می‌کند که کف قیمت خودروها را هم در بر می‌گیرد.درک این موضوع برای مخاطب از طریق مثال راحت‌تر است؛ در حال حاضر خودروی لکسوس 2021 ام‌ایکس که قیمت صفر آن در بازارهای جهانی حداکثر 50هزار دلار (2.5میلیارد تومان) است، اما در ایران قیمت این خودرو حدود 13میلیارد تومان است.
این فاصله قیمتی میان بازارهای جهانی با بازارهای داخلی، غیرقابل قبول است. حتی اگر دولت و سوداگر هرکدام 100درصد سود و عوارض بگیرند باز هم قیمت این خودرو نباید بیش از 5میلیارد تومان باشد.این پول‌های هنگفت به جیب سوداگران و دلالان می‌رود. در واقع مردم در ایران به نسبت سایر کشورها باید هزینه‌های بیشتری را بپردازند.
وقتی قانون واردات خودروهای خارجی دست‌دوم اجرایی شود، قیمت خودرو در ایران شکسته می‌شود. بازار رقابتی‌تر می‌شود و خودروسازان داخلی ناچارند خود را با واقعیت‌های بازار هماهنگ کرده و ارتقا پیدا کنند. البته من شک دارم، مافیای بازار خودرو اجازه یک چنین تصمیم اصلاحی را در خصوص واردات خودروی دست‌دوم خارجی بدهد. مساله بعدی مرتبط با تعدیل قیمت در بازار خودروست.
همین امسال 50درصد تورم داریم، قیمت دلار هم نوسانی است، واردات خودروی خارجی باعث کاهش شیب افزایش قیمت خودرو می‌شود. در حال حاضر قیمت خودرو در کشور از نرخ ارز بالاتر است. بسیاری از خودروها در ایران با دلار بالای 100هزار تومانی به فروش می‌رسند. این تصمیم شیب افزایش قیمت خودرو را کمتر می‌کند. اما واردات خودروی خارجی دست‌دوم تبعات منفی هم دارد. مثلا اگر راهکاری تدارک دیده نشود تا سلامت و استاندارد بودن خودروهای خارجی دست‌دوم سنجیده شود، باز هم سوداگران بازار را به دست می‌گیرند و خودروهای بی‌کیفیت را راهی بازارهای ایران می‌کنند. شک نکنید در صورت عدم نظارت دقیق، آپشن‌های خودروهای دست دوم خارجی عوض می‌شوند.
اتاق یک ماشین با ماشین دیگری تغییر می‌کند. اقلام خودروها تعویض شده و نهایتا سوداگری در بالاترین شکل آن عینیت پیدا می‌کند. در واقع موضوع مهم در بازار خودرو پایان دادن به انحصار در این بازار است. باید شرکت‌های شناخته شده، روند واردات خودرو را انجام دهند. قطعات یدکی خودروها برنامه‌ریزی شود و نهایتا نظارت درستی بر این روند صورت گیرد. در حال حاضر می‌توان در بازار کشورهای همسایه یک بنز 2018 سی کلاس را 20هزار دلار خریداری کرد.
این خودرو در واقع 1میلیارد تومان قیمت دارد؛ اما مصرف‌کننده ایرانی باید 1میلیارد و 200میلیون بدهد و پژو 207 را بخرد که سال‌هاست، عرضه آن در سطح جهان پایان یافته است. حال بنز 1میلیارد تومانی 2018 را در نظر بگیرید؛ بیایید تصور کنیم، دولت 1میلیارد عوارض از این خودرو بگیرد و وارد‌کننده هم سود 100درصدی برای خود در نظر بگیرد.در این صورت، قیمت بنز 2018 باید حداکثر 3میلیارد تومان باشد. در این صورت هم دولت درآمدزایی کرده است، هم وارد‌کننده و هم مردمی که به جای خودروهای غیر ایمن، آلوده‌کننده و خطرناک خودروهای روز جهان را سوار می‌شوند. اما همین خودرو در ایران بالای 10میلیارد تومان قیمت دارد. این روند نیازمند آن است که انحصار در بازار خودروی ایران وجود نداشته باشد. باید زمینه رقابتی شدن بازار فراهم شود تا ماشین‌های چپی و تصادفی به اسم خودروهای کارکرده خارجی مناسب وارد کشور نشود.
باید دید چه افراد و جریاناتی مخالف ورود خودروهای استاندارد و به‌روز هستند و چه منافعی در این میان دارند؟ در همه جای جهان، تلاش می‌شود، خدمت‌رسانی به نفع مردم صورت گیرد و بهترین کالاها با کمترین قیمت در اختیار مصرف‌کننده قرار بگیرد اما در ایران به نظر می‌رسد، سوداگری و واسطه‌گری در راس برنامه‌ریزی‌ها قرار دارد و منافع مصرف‌کننده، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.
