روزهای تیره و تاریک بورس

بالاخره بهمن سخت بورس تهران به پایان رسید و امروز در دومین روز کاری اسفند ماه هستیم و تنها 17 روز کاری تا پایان باقی مانده و سهامداران انتظار دارند در این مدت شاخص، تکانی هرچند کوچک بخورد.

طبق سنت هر سال اسفندماه شاخص کل بورس کمی مثبت می‌شود تا حقوقی‌ها و صندوق‌های بزرگ بازار با فروش سهام و تسویه بتوانند هزینه‌های خود را تامین کنند. امسال نیز انتظار می‌رود طبق روال شاهد سبزپوشی شاخص باشیم اما همچنان اخباری چون تحریم، تورم، افزایش نرخ دلار، عدم احیای برجام و عدم تحقق وعده‌ها باعث می‌شود که سهامداران نسبت به کلیت بازار سرمایه بی‌اعتماد باشند و نتیجه این بی‌اعتمادی خروج نقدینگی است. برخی از کارشناسان عقیده دارند که این بی‌اعتمادی می‌تواند میانگین معاملات حقیقی را کاهش دهد و در نهایت ارزش معاملات را نزولی کند اما مساله اینجاست به واسطه حمایت‌های آبکی شاخص کل بورس روند نزولی به خود نمی‌گیرد.

در حال حاضر بازار سرمایه وضعیت چندان خوبی ندارد و افزایش بی‌اعتمادی‌ها باعث می‌شود که شاخص کل نیز وضعیت بدی را تجربه کند. از سوی دیگر ارزش دلاری بازار سرمایه نیز به سال 98 رسید؛ در اصل با جمع ارزش سهام بازار، یک ارزش کلی از بورس تهران خواهیم داشت که این عدد در سایت مدیریت فناوری بورس تهران نیز مشخص است. حال اگر این ارزش کل بازار را تقسیم بر دلار کنیم، ارزش دلاری بازار سرمایه به دست می‌آید که این ارزش به 148 میلیارد دلار، معادل ارزش بهمن ماه 98 رسیده است که این موضوع می‌تواند اعتماد سهامداران را برای روزهای باقی مانده سال کاهش دهد و اسفند ماه سختی را برای سهامداران به ارمغان بیاورد. بورس در یازدهمین ماه سال در تمامی روزهای معاملات خروج نقدینگی یا تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی را تجربه کرد.

به نحوی که در طول 19 روز معاملاتی بهمن‌ماه، 11 هزار و 246 هزار میلیارد تومان پول حقیقی از سهام، حق تقدم و صندوق‌های سهامی خارج شد. نکته مهم و بارز در این ماه کاهش دوباره ارزش معاملات خرد بود؛ به نحوی که اگرچه در آخرین روز دی‌ماه ارزش معاملات خرد به 9 هزار و 599 میلیارد تومان رسیده بود اما تا پایان بهمن‌ماه این روند، شتاب نزولی به خود گرفت و در آخرین روز ماه به چهار هزار و 156 میلیارد تومان رسید تا افت 56.7 درصدی را ثبت کند!

صنایع با ارزش بازار

سهام شرکت‌های بورس تهران بین 42 صنعت تقسیم شده‌اند. هر صنعت با توجه به موضوع فعالیت بخشی از نمادها را شامل می‌شود. هر صنعت دارای شاخص مربوط به خود است و با توجه به نوسانات قیمت سهم‌های خود و ورود شرکت‌های جدید، دچار تغییرات ارزش بازاری می‌شود. ارزش بازاری صنایع نشان می‌دهد که هر صنعت در میان دیگر صنایع بازار چه جایگاهی دارد و با مقایسه تعداد نماد‌های صنعت با ارزش بازاری آن و همین مقیاس در دیگر صنایع می‌توان تأثیر تغییرات درون صنعتی را بر شاخص کل بازار یافت.

به عنوان مثال در هفته‌های اخیر که صنعت خودرو با خبرسازی زیادی مواجه بود؛ شاهد بودیم که با انتشار خبری منفی از سوی شورای رقابت، نمادهای خودرویی صف فروش می‌شدند و شاخص کل به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌گرفت؛ حتی ریزش قیمت سهم‌های خودرویی به دیگر صنایع و مخصوصاً صنایع بالا دست و پایین دست خودروسازها نیز سرایت می‌کرد. اکو ایران نوشت که بازار سرمایه در حال حاضر با بورس تهران و فرابورس ایران شناخته می‌شود.

ارزش بازاری صنایع و تغییرات آنها در بورس تهران و فرابورس ایران روندی مشابه دارد اما یکسان نیستند. در مجموع بورس و فرابورس (بازار سرمایه) صنعت محصولات شیمیایی با ارزش بازاری هزار و 873 همت صدرنشین صنایع است و 23.8 درصد از ارزش بازاری صنایع را شامل می‌شود. پس از صنعت محصولات شیمیای، صنعت فلزات اساسی با هزار و 237 همت دومین جایگاه را در بین صنایع دارد و پس از آن صنعت استخراج کانه‌های فلزی با ارزش بازاری 683 همت قرار دارد.

10 صنعت بزرگ بازار سرمایه حدودا 83.4 درصد از کل ارزش صنایع بازار را در بر می‌گیرند و سایر صنایع بازار تنها 16.6 درصد از ارزش بازاری صنایع را شامل می‌شوند. در میان 10 صنعت بزرگ بازار سرمایه، بیشترین افزایش ارزش بازاری به نسبت انتهای سال 1400 متعلق به صنعت محصولات دارویی با 65 درصد افزایش ارزش بازاری است. بعد از صنعت محصولات دارویی، دو صنعت خودرو و فرآورده‌های نفتی با 57 درصد و 37 درصد افزایش ارزش بازاری، بیشترین رشد ارزش را داشته‌اند. نکته قابل توجه در ارتباط با افزایش ارزش بازاری مربوط به سایر صنایع بازار سرمایه است که در 10 ماهه ابتدایی امسال 42 درصد رشد ارزش داشتند در حالی که 10 صنعت بزرگ افزایش ارزش 11 درصدی را تجربه کرده‌اند.

ترتیب بزرگ‌ترین صنایع بین بورس تهران و فرابورس ایران یکسان نیست. صنعت محصولات شیمیایی در بورس و فرابورس بزرگ‌ترین صنعت به شمار می‌رود. این صنعت بورس تهران 23.5 درصد از ارزش صنایع و در فرابورس 25 درصد از ارزش بازاری صنایع را دربر می‌گیرد. جایگاه بعدی در بین صنایع بورسی به صنعت فلزات اساسی، شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی و صنعت استخراج کانه‌های فلزی تعلق می‌گیرد در حالی که در میان صنایع فرابورس ایران پس از صنعت محصولات شیمیایی، صنعت سرمایه‌گذاری‌ها و صنعت بیمه و بازنشستگی قرار دارند. در مقایسه ارزش بازاری صنایع بورسی به نسبت انتهای سال 1400 رشد بیشتر سایر صنایع به نسبت 10 صنعت بزرگ که در مجموع بورس و فرابورس به آن پرداختیم؛ به صورت جزئی برای هر دو آنها صدق می‌کند.

با این وجود در میان صنایع بورس تهران بیشترین افزایش ارزش بازاری در 10 ماهه امسال به ترتیب متعلق به صنایع عرضه برق و گاز با 63 درصد رشد، محصولات دارویی با 50 درصد رشد، خودروسازی با 40 درصد و فرآورده‌های نفتی با 39 درصد رشد است. در میان 10 صنعت بزرگ فرابورس ایران نیز صنعت خودرو با 190 درصد افزایش ارزش بازاری و صنعت محصولات دارویی با 143 درصد رشد ارزش بازاری بیشترین افزایش ارزش را در 10 ماهه امسال داشته‌اند.

نکته قابل تأمل در این مورد رشد ارزش بازاری 40.5 درصدی صنعت فلزات اساسی فرابورس و رشد ارزش بازاری 20.5 درصدی صنعت محصولات شیمیایی بورس در این 10 ماهه است؛ در حالی که این دو صنعت در بورس مجاور رشد قابل توجهی نداشتند.

شروع اسفند توفانی

شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات دیروز دوشنبه، یکم اسفندماه با ۶۰ هزار و ۸۹۷ واحد افزایش در ارتفاع یک میلیون و ۵۹۴ هزار واحدی ایستاد. شاخص هم‌وزن با ۱۶ هزار و ۴۴۲ واحد افزایش به ۴۹۳ هزار و ۱۶۱ واحد و شاخص قیمت با ۹هزار و ۷۴۹ واحد رشد به ۲۹۲ هزار و ۴۱۰ واحد رسید. روز گذشته در معاملات بورس تهران، بیش از ۱۲ میلیارد و ۵۴۷ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۷۴ هزار و ۱۹ میلیارد ریال معامله شد.

همچنین فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با ۶ هزار و ۳۰۲ واحد، ملی صنایع مس ایران (فملی) با پنج هزار و ۹۴۵ واحد، صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس) با چهار هزار و ۸۹۵ واحد، شرکت سرمایه‌گذاری غدیر (وغدیر) با ۲ هزار و ۳۱۵ واحد، پالایش نفت اصفهان (شپنا) با ۲ هزار و ۲۰۸ واحد، گسترش نفت و گاز پارسیان (پارسان) با ۲هزار و ۹۰ واحد و شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) با یک هزار و ۹۸۹ واحد تاثیر مثبت بر شاخص بورس داشتند.

در مقابل، داروسازی اسوه (داسوه) با ۳۸ واحد، پرداخت الکترونیک سامان کیش (سپ) با ۲۱ واحد و صنایع سیمان دشتستان (سدشت) با ۱۷ واحد تاثیر منفی بر شاخص بورس همراه شد.

بر پایه این گزارش، اولین روز اسفند ماه نماد پالایش نفت اصفهان (شپنا)، گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو (خگستر)، سیمان اردستان (اردستان)، شرکت سرمایه‌گذاری ساختمان ایران (وساخت)، سایپا (خساپا)، فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) و پالایش نفت بندرعباس (شبندر) در نمادهای پُرتراکنش قرار داشتند.

گروه فلزات اساسی هم در معاملات دیروز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه یک میلیارد و ۱۴۳ هزار برگه سهم به ارزش ۶ هزار و ۷۱۸ میلیارد ریال دادوستد شد. شاخص فرابورس نیز روز دوشنبه بیش از ۶۳۲ واحد افزایش داشت و به ۲۰ هزار و ۶۷۵ واحد رسید.

در این بازار بیش از هفت میلیارد و ۲۲۶ میلیون برگه سهم و اوراق مالی دادوستد شد و تعداد دفعات معاملات امروز فرابورس بیش از ۲۷۵ هزار و ۵۱۸ نوبت بود. پلیمر آریاساسول (آریا)، بیمه پاسارگاد (بپاس)، سنگ آهن گهرزمین (کگهر)، پتروشیمی زاگرس (زاگرس)، مجتمع جهان فولاد سیرجان (فجهان)، پتروشیمی تندگویان (شگویا) و آهن و فولاد غدیر ایرانیان (فغدیر) تاثیر مثبت بر شاخص فرابورس داشتند. همچنین حمل و نقل گهرترابر سیرجان (حگهر)، سرمایه‌گذاری مسکن الوند (ثالوند) و پنبه و دانه‌های روغنی خراسان (غدانه) با تاثیر منفی بر این شاخص همراه بودند.