خزان یا تابستان بیت‌کوین؟
سه سناریو برای آینده محبوب‌ترین رمزارز
بیت‌کوین باز هم سقف قیمت تاریخی خود را شکست و از مرز ۶۴ هزار دلار عبور کرد
سید محمود حسینی|
مانند بسیاری از برندهای مختلف که اسم یک محصول خاص را نمایندگی می‌کردند، مثل برند نیوا که تا مدت‌ها به جای کرم مرطوب‌کننده به‌کار برده می‌شد، بیت‌کوین نیز کل بازار رمزارزها را نمایندگی می‌کرد.
البته همچنان این شرایط وجود دارد و هستند افراد بسیاری که منظور آنها از بیت‌کوین می‌تواند کل بازار کریپتوکارنسی‌ها باشد. البته این موضوع بیراه هم نیست، چون تا چند ماه پیش همبستگی قدرتمندی بین قیمت و نمودار بیت‌کوین و سایر رمزارزها وجود داشت حتی آنهایی که شناخته شده بودند و شخصیت خاص خود را داشتند به‌شدت دنباله‌رو صعود و نزول بیت‌کوین بودند. گرچه این وابستگی از بین نرفته است ولی با شناخته شدن بقیه رمزارزها این وابستگی قیمتی به بیت‌کوین به قوت سابق نیست ولی همچنان پایدار است و به نظر می‌رسد که ماه‌های آینده پابرجا باشد. آنچه این وابستگی کل بازار رمزارزها به یک رمزارز مادر به‌نام بیت‌کوین را ضعیف خواهد کرد چیزی نیست جز شناخته شدن سایر رمزارزها و توجه معامله‌گران به آنها. اما آنچه که می‌تواند این رشته مادر و فرزندی را قطع کند ریزش بیت‌کوین است که روز‌به‌روز محتمل‌تر می‌شود. در این شرایط تلاش برای فروش بیت‌کوین یا معاوضه آن با سایر رمزارزها است که امکان آن توسط کارگزاران این بازار مهیا شده است، بیش از پیش این پیوند را تضعیف خواهد کرد. هرچند این گسستگی به ضرر بیت‌کوین خواهد بود اما موضوع مبارکی برای کل بازارهای رمزارزها خواهد بود. در این شرایط سوال اصلی این است که بیت‌کوین بعد از بهاری که شاهد بودیم و آن رشد 9 برابری از مارچ 2020 (فروردین 1399)، آیا تابستانی هم خواهد داشت؟ و کسانی که اخیرا خرید کرده‌اند از میوه آن خواهد چشید یا دچار خزان شده و ریزش آن شروع خواهد شد؟
برای پاسخ به این سوال بهتر است نگاهی به نمودار آن داشته باشیم. طبق آنچه قابل مشاهده است از 18 دسامبر 2017 که از حدود 19800 دلار پس از یکسال نزول به قیمت 3156 در دسامبر 2018 رسید، در 15ماه بعدی با روندی بسیار کند رو به بالا حرکت کرد.
در واقع از دسامبر 2018 تا مارچ 2020، هشت ماه اندکی صعودی و 7 ماه نیز نزولی بود. آنچه مارچ 2020 را از بقیه ماه‌ها جدا می‌کند و می‌توان آن را زمان شروع رشد مجدد بیت‌کوین و به تبع آن سایر رمزارزها دانست حجم بسیار بالایی است که در طول تاریخ این رمزارز بی‌سابقه بوده است. به‌طوری که پس از حدود یکسال و افزایش 9 برابری قیمت بیت‌کوین، آن میزان حجم تکرار نشده است. نکته قابل توجه دیگر اینکه حجم سه ماهه آخر علی‌رغم بالا رفتن قیمت، حجم معاملات با افت مواجه بوده است. با نگاهی به نمودار روزانه بیت‌کوین به راحتی الگوهای کلاسیک گوه (wedge pattern) و الگوی ولفی قابل مشاهده است. سقف‌های نزدیک به هم و همپوشانی امواج و کاهش حجم این آلارم را صادر می‌کند: در صورتیکه حمایت‌های لازم از این رمز ارز رخ ندهد و نتواند خود را از این الگو به سمت بالا بیرون بکشد، برای ماه‌های آینده شاهد نزول آن تا حدود 40 هزاردلار (38 درصد رشد خود از مارچ 2020) خواهیم بود. البته این میزان ریزش برای کسانی که در قیمت‌های پایین‌تر خرید کرده بودند ناراحت‌کننده است ولی متضرر نخواهند شد ولی کسانی که در قیمت‌های بالاتر خرید کرده‌اند به دلیل ترس و اضطراب با فروش آن حرکت نزولی را تشدید خواهند کرد. البته نباید سناریوی سوم را فراموش کرد که قیمت این رمزارز پرآوازه دچار سکون شود و در یک محدوده کوچک و مشخص نوسان کند. باید منتظر ماند تا در روزهای آینده مشخص شود که بازی‌سازان این بازار چه درسر دارند.
بیت‌کوین، اتریوم، بایننس‌کوین و کاردانو موفق شدند اوج‌های تاریخی خود را بشکنند. به‌گفته کارشناسان، عرضه عمومی سهام کوین بیس در بازار بورس نزدک، باعث شده است که آتش افزایش قیمت در بازار ارزهای دیجیتال داغ‌تر شود. قیمت بیت‌کوین پس از رشد ۶.۲ درصدی، حالا به ۶۴.۵ دلار رسیده است. در این مدت، بیت‌کوین در محدوده‌ای بین ۵۹,۷۵۸ تا ۶۵,۰۰۰ دلار در حال نوسان بوده است. از سوی دیگر، قیمت فعلی بالاتر از میانگین‌های متحرک ۱۰ و ۵۰ ساعته قرار دارد که نشانه‌ای صعودی است. به گزارش کوین دسک، عرضه مستقیم سهام صرافی کوین‌بیس در بازار بورس نزدک یکی از مهم‌ترین اتفاقات پیش‌روی بازار ارزهای دیجیتال به حساب می‌آید و حالا با ثبت اوج تاریخی تازه بیت‌کوین همزمان شده است.
بیت‌کوین بالاخره سقف قیمت تاریخی خود را شکست و حالا از مرز ۶۴ هزار دلار عبور کرده. ولی دو رمزارز دوج‌کوین و XRP هم رشد چشمگیری داشتند و در ۲۴ ساعت گذشته به ترتیب تا نزدیکی قیمت ۰.۱۴ دلار و ۱.۹۷ دلار پیش رفتند. دوج‌کوین که رمزارز محبوب طنزآفرینان اینترنت و کاربران وب‌سایت «ردیت» محسوب می‌شود، بالاخره مرز قیمت ۱۰ سنت را پشت سر گذاشت. چهار روز پیش ایلان ماسک در توییتی اعلام کرد: «خیلی زود به ماه می‌رویم.» بسیاری از همان زمان این استنباط را داشتند که مدیرعامل تسلا و اسپیس ایکس به دوج‌کوین اشاره دارد. قیمت این رمزارز از ابتدای سال ۲۰۲۱ تاکنون ۱۴۶۳ درصد افزایش پیدا کرده. دوج‌کوین اولین‌بار به عنوان شوخی و بدون هیچ هدف ارزشمندی ساخته شد، اما حالا مورد توجه کاربران اینترنت قرار گرفته و آرزوی آنهاست که قیمت این ارز دیجیتال را به ۱ دلار برسانند. در آن سوی بازار، قیمت توکن XRP که روی پروتکل ریپل عرضه می‌شود با یک رشد تقریبا ۲۰ درصدی به نزدیکی ۲ دلار رسید. رمزارز XRP در یک هفته گذشته حدود ۶۲ درصد رشد داشته. پروتکل ریپل و توکن آن در چند وقت اخیر پیروزی‌های متعددی را در مقابل کمیسیون بورس و اوراق بهادار امریکا داشته‌اند و این اتفاقات احتمالا از عوامل تاثیرگذار در رشد چشمگیر XRP بوده است. دوج‌کوین و XRP حالا از نظر ارزش بازار در رده‌های بالایی قرار دارند. ارزش بازار این دو رمزارز به ترتیب ۸۲ و ۱۷ میلیارد دلار است. بیت‌کوین و اتریوم نیز با ارزش بازار ۱.۲ تریلیون دلاری و ۲۷۲ میلیارد دلاری در رده‌های اول و دوم این فهرست دیده می‌شوند. یکی دیگر از توکن‌های مطرح، بایننس کوین است که قیمتش دو روز پیش تا نزدیک ۶۳۰ دلار بالا رفت.
بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال در دسته مفاهیمی قرار دارند که (به‌واسطه ماهیت مدرن و تا حدودی ناآشنای خود) شک و سردرگمی بسیاری از افراد را برمی‌انگیزند. بیت‌کوین به‌گونه‌ای طراحی شده است که هیچ نمود ظاهری، حمایت مالی یا سازمان کنترل مرکزی ندارد و به همین دلیل، بسیاری معتقدند که بیت‌کوین فاقد ارزش است. مساله‌ای که در این بین نادیده گرفته می‌شود، توجه به این حقیقت است که سایر ارزهای غیردیجیتال نیز در واقع همین طور هستند. پول کاغذی که توسط دولت‌ها عرضه می‌شود، فقط به این دلیل ارزشمند است که همه ما در خصوص ارزشمند بودن آن توافق‌نظر داریم و در سیستم انسانی و جمعی که حول استفاده از آن شکل می‌گیرد مشارکت می‌کنیم. هنگامی که موجودی حساب بانکی خود را به‌صورت آنلاین یا با استفاده از عابربانک چک می‌کنیم، بر این باور هستیم که ارقام روی صفحه نشان‌دهنده ارزش پول ما هستند، هرچند که توانایی لمس آن را نداشته باشیم. برخی ممکن است استدلال کنند که طلا ارزشی ذاتی دارد و حتی اگر بخواهیم ارزش مالی طلا در ازای هر اونس را نیز قراردادی توافقی در نظر بگیریم، خودِ فلز طلا را می‌توان در حوزه الکترونیک و برای ساخت جواهرات تزئینی به کار برد. در نتیجه، این فلز ذاتاً ارزشمند است. حقیقت این است که ارزش طلا به‌دلیل ترکیبی از دو عامل توافق جمعی در خصوص ارزشمند بودن آن و کمیاب بودن نسبی و محدودیت عرضه آن است. این توافق جمعی در تعیین ارزش طلا بسیار موثر است و از طرف دیگر، کمیاب بودن منابع طلا و محدودیت استخراج و عرضه آن نیز این ارزش را دوچندان می‌کند. این دو ویژگی طلا را کاملاً می‌توان در بیت‌کوین نیز یافت. به‌بیان دیگر، شباهت بیت‌کوین به طلا بسیار بیشتر از شباهت ارزهای رایج امروزی به این فلز ارزشمند است. حداکثر تعداد بیت‌کوینی که می‌تواند موجود و در گردش باشد، ۲۱ میلیون واحد است. واحدهای بیت‌کوینی که گم می‌شوند هرگز جایگزین نخواهند شد. همچنین برخلاف پول کاغذی که دولت‌ها مختار به چاپ آن در هر زمانی هستند، در شبکه بیت‌کوین هیچ‌کسی حق تصمیم‌گیری برای ایجاد بیت‌کوین‌های بیشتر را ندارد؛ زیرا این محدودیت برای تعداد کل بیت‌کوین‌ها در کد این ارز دیجیتال و پروتکل‌های زیربنایی آن تعبیه شده است.
قیمت بیت‌کوین دچار نوسانات شدید است
در حال حاضر، نوسان‌پذیری یکی از ویژگی‌های پذیرفته‌شده در شبکه بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال است. به‌احتمال زیاد، با گذشت زمان و خصوصاً با بلوغ بیشتر بیت‌کوین، نوسان‌پذیری این ارز دیجیتال نیز کمتر خواهد شد. در حال حاضر، موسسات بزرگی همچون اسکوئر، پی پال و مایکرواستراتژی شروع به استفاده از بیت‌کوین به عنوان ابزار پرداخت کرده یا خود در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این امر نشان‌دهنده جدی‌تر گرفته شدن بیت‌کوین است و به آرام‌‌ترشدن نوسانات قیمت این ارز دیجیتال کمک می‌کند. با ابراز تمایل بزرگان حوزه سرمایه‌گذاری به سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال، می‌توان گفت تغییرات بزرگی در شرف وقوع است.
قانونی نبودن بیت‌کوین نگران‌کننده است
بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و ارایه‌دهندگان خدمات سرمایه‌گذاری در اکثر کشورهای دنیا از جمله بریتانیا تحت نظارت و ضمانت دولت قرار می‌گیرند؛ به شرط آنکه عملکرد آنها مطابق با معیارهای تعیین‌شده توسط مسوولان قانون‌گذاری در این حوزه باشد. به موجب قانون، در اکثر کشورها اگر بانکی ورشکست شود یا موسسه‌ای شما را فریب دهد یا کلاه‌برداری کند، دولت بازگشت پول شما را (حداقل تا سقفی مشخص) تضمین می‌کند. با این حال، ارزهای دیجیتال از کنترل دولت‌ها خارج هستند و هیچ‌گونه قانون‌گذاری و مالکیت انحصاری در ارتباط با آنها وجود ندارد. درواقع دلیل اینکه این ارزها موفق شده‌اند به عنوان یک سیستم، بدون اختلال و با دقت زیاد کار خود را ادامه دهند، همین حقیقت است که هیچ نهاد مرکزی آنها را مدیریت نمی‌کند. به همین دلیل، بعید است که دولتی بخواهد از سرمایه‌گذاران دارایی‌های دیجیتال حمایت کند. در مقابل، دولت‌ها اغلب به‌دنبال کنترل و اِعمال نفوذ بر این دارایی‌ها هستند. با این همه، شرکت‌های معتبری همچون صرافی ارز دیجیتال کوین بیس ترجیح می‌دهند به جای دور زدن قانون، شرکت خود را رسماً ثبت کنند.
دارایی‌های دیجیتال به‌راحتی گُم یا دزدیده می‌شوند
این تصور رایج وجود دارد که هکرها صرفاً به علت آنلاین بودن، ارزهای دیجیتال را هدف قرار می‌دهند. اما خطر اصلی که دارایی‌های دیجیتال را تهدید می‌کند این است که هیچ مرجع قانونی بر آنها نظارت نمی‌کند. اگر دارایی بیت‌کوین شما از یک صرافی ارز دیجیتال آنلاین به سرقت برده شود، به احتمال زیاد برای همیشه از دسترس شما خارج شده است؛ زیرا هیچ مرجع قانونی برای بازیابی دارایی شما وجود ندارد و نمی‌توانید خسارت خود را از بیمه مطالبه کنید. با این حال، تجربه نشان داده است که افراد، دارایی‌های دیجیتال آفلاین خود را نیز به‌همین اندازه از دست می‌دهند. دنیای ارزهای دیجیتال شاهد نمونه‌های بسیاری از سرمایه‌گذارانی بوده است که بیت‌کوین خریده‌اند، آن را به‌دقت در کیف پول‌های آفلاین سخت‌افزاری و کدگذاری‌شده ذخیره کرده‌اند و سپس، کیف پول سخت‌افزاری خود را سهواً گم کرده‌اند، دور انداخته‌اند یا رمز عبور آن را از یاد برده‌اند. علاوه بر این، هر روزه پول و اشیاء قیمتی افراد بسیاری به سرقت برده می‌شوند و احتمال گم شدن و دزدیده شدن برای دارایی‌های سنتی نیز وجود دارد. مانند هر شیء باارزش دیگری، شما مسوول محافظت از چیزی هستید که برایتان ارزشمند است و بیت‌کوین نیز از این قاعده مستثنی نیست.
برای سرمایه‌گذاری
روی بیت‌کوین دیر نیست
در سال ۲۰۲۱، بیت‌کوین رکوردهای خیره‌کننده‌ای را ثبت کرده و تا به امروز (۲۵ فروردین ۱۴۰۰)، از سد ۶۳ هزار دلار نیز عبور کرده است. این مساله باعث شده است که بسیاری گمان کنند خیلی دیر به این مهمانی بزرگ رسیده‌اند و نمی‌توانند از آن لذت ببرند. در سال ۲۰۱۷، قیمت بیت‌کوین پیش از اینکه تا مرز ۳,۰۰۰ دلار سقوط کند، به رکورد ۲۰ هزار دلار دست یافته بود. درواقع، عملکرد گذشته بیت‌کوین می‌تواند نشان‌دهنده احتمال سقوطی دیگر برای بیت‌کوین باشد. اگرچه هیچ تضمینی برای سقوط یا عدم سقوط شدید بیت‌کوین (مانند آنچه در گذشته اتفاق افتاد) وجود ندارد، اما اگر قیمت کاهش یابد، احتمالاً فرصت برای خرید بیشتر با قیمت کمتر فراهم می‌شود. تاریخ نشان می‌دهد که بعد از سقوط، احتمال رشد مجدد وجود دارد. در حال حاضر، بسیاری از موسسات مالی شناخته‌شده بیت‌کوین را در بلندمدت خوش‌آتیه قلمداد می‌کنند و به عقیده آنها، سرمایه‌گذاری روی بیت‌کوین هنوز می‌تواند سودمند باشد. طبق برآوردهای صندوق سرمایه‌گذاری جی‌‌پی مورگانن، قیمت هر بیت‌کوین می‌تواند به ۱۴۶,۰۰۰ دلار برسد و شرکت بانک‌داری سیتی گروپ، قیمت هدف بیت‌کوین را ۳۰۰ هزار دلار پیش‌بینی می‌کند. پیش‌بینی‌های عجیب‌تر دیگری نیز وجود دارند که قیمت هر واحد بیت‌کوین را تا ۱ میلیون دلار تخمین می‌زنند؛ که به‌نظر می‌رسد بیشتر بر پایه امید و خوش‌بینی باشد تا مبنای علمی. بیت‌کوین به عنوان یک دارایی سرمایه‌گذاری هنوز در آغاز راه است و بنابراین، چرخه‌های نوسانی آن نیز فعلاً ادامه خواهند داشت.
بیت‌کوین فقط راهی برای باج‌گیری و پولشویی نیست
برخی از موارد اولیه استفاده بیت‌کوین، کاربرد آن در دارک وب (dark web) و به عنوان ارزی ناشناس بود که به‌منظور مبادلات مواد مخدر و قاچاق اسلحه به کار گرفته می‌شد. همچنین، ممکن است بسیاری از ما ایمیل‌های فیشینگ (phishing) یا هرزنامه‌هایی را (spam) دریافت کرده باشیم که عنوان می‌کنند رایانه ما به خطر افتاده است و در صورت عدم پرداخت مبلغ درخواست‌شده در قالب بیت‌کوین، از اطلاعات موجود در رایانه ما سوءاستفاده خواهد شد. دلیل استفاده این اشخاص از بیت‌کوین، غیرقابل‌ردیابی بودن آن است و همین مساله باعث می‌شود که بسیاری گمان کنند بیت‌کوین تنها برای اهداف مجرمانه مناسب است. با این حال که چنین کلاه‌برداری‌هایی اغلب براساس مهندسی اجتماعی فرصت‌طلبانه انجام می‌شوند، اما این اتفاقات درواقع اولین مواجهه بسیاری افراد با بیت‌کوین هستند که این ارز دیجیتال را ابزاری برای بزهکاری جلوه می‌دهد. ناشناس بودن بیت‌کوین بی‌شک برای انجام چنین فعالیت‌هایی مطلوب به نظر می‌رسد، اما استدلال من این است که از پول کاغذی سنتی و نقل و انتقالات الکترونیکی پول نیز به همین اندازه در جهت باج‌خواهی، اخاذی و تهدید افراد استفاده شده است (و همچنان هم استفاده خواهد شد) . اگرچه ممکن است بیت‌کوین برای تبهکاران و مجرمان نیز جذاب باشد، اما نمی‌توان گفت که تنها کاربرد این ارز دیجیتال در جهت ارتکاب جرم و جنایت است. درواقع، نمی‌توان ادعا کرد تمام افرادی که از بیت‌کوین استفاده می‌کنند مجرم هستند یا اینکه این ارز دیجیتال تنها توجه کلاه‌برداران را به خود جلب می‌کند.
