آیا کره‌شمالی راه ویتنام را می‌رود
گروه جهان|
یک شب پیش از نشست تاریخی با دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا در ژوئن گذشته، کیم جونگ‌اون رهبر کره‌شمالی، یک گردش غیرمنتظره در مرکز شهر سنگاپور داشت و از مراکز دیدنی این شهر ثروتمند که یکی از نمادهای سرمایه‌داری است بازدید کرد.
سی‌ان‌ان نوشته: برداشت‌ها از چنین اقدامی روشن بود. اگر پیونگ‌یانگ با جیب خالی امروز تصمیم بگیرد که با جهان تعامل داشته باشد و تسلیحات هسته‌ای خود را کنار بگذارد چنین آینده‌ای خواهد داشت. ترامپ و کیم قرار است که چهارشنبه جایی دیدار کنند که پیشینه‌اش به مراتب نمادین‌تر است: ویتنام، کشوری که در زمانی کمتر از 50سال خود را از دشمن سرسخت امریکا به شریک صلح این کشور در منطقه تبدیل کرده است.
ناظران بر این باورند که دولت ترامپ درنظر دارد تا یک مدلی نظیر ویتنام کمونیستی را به کره‌شمالی ارایه کند، کشوری که روابط گسترده‌ای با امریکا دارد و پس از اتخاذ اصلاحات بازار، رشد اقتصادی‌اش شکوفا شده است. و حالا تمام آنچه که واشنگتن انتظار دارد این است که کره‌شمالی‌ها تسلیحات هسته‌ای خود را کنار بگذارند.
با این حال کارشناسان نگران هستند که این طرح دولت ترامپ، نتیجه‌ای کاملا معکوس داشته باشد. کره‌شمالی می‌داند که سرمایه‌داری و اقتصاد بازار چطور کار می‌کنند: آنها فقط انتخاب می‌کنند اما در آغوش نمی‌کشند.
چین سال‌هاست که تلاش کرده تا کره‌شمالی را به انجام اصلاحات اقتصادی ترغیب کند؛ این روند از زمان
کیم جونگ ایل رهبر پیشین کره‌شمالی تاکنون ادامه داشته است. گفته شده، چین برای ترغیب کیم پدر به اصلاحات در جریان سفرهای رهبر کره‌شمالی برایش سرگرمی‌هایی با چاشنی سرمایه‌داری ترتیب می‌داده است. وان جکسون یک مقام سابق دولت اوباما در وزارت دفاع می‌گوید که ایالات متحده هم از تاکتیک‌های مشابهی استفاده کرده است. جسکون نویسنده کتاب «در حاشیه: ترامپ، کیم و تهدید جنگ هسته‌ای» می‌گوید: «تا آنجا که من شخصا اطلاع دارم، در طول تاریخ بارها و بارها مقام‌های ارشد کره‌شمالی را به گوشه و اطراف برده و به آنها چگونگی صنعت‌گرایی سرمایه‌داری را نشان داده‌اند. به آنها نشان داده شده که بازار سهام در بورس اوراق بهادار نیویورک چگونه کار می‌کند، یا حتی برخی از آنها به مراکز فناوری در سیلیکون ولی برده شده‌اند.»
جکسون در ادامه می‌گوید: «به آنها نشان داده‌ایم که سرمایه‌داری چه شکلی است... بنا براین، این ایده که آنها در ویتنام قرار است به‌لحاظ بصری شاهد پیشرفت چشمگیری باشند و شرایط متفاوت از کشورشان در ویتنام احتمالا آنها را برای تغییر رویکرد تحت تاثیر قرار خواهد داد، ایده‌ای کاملا مزخرف است.»
از دشمن خونی تا شریک نزدیک
زمانی که واشنگتن و پیونگ‌یانگ به روابط امریکاـ ویتنام نگاه می‌کنند، یک مساله برای هر دوی آنان قابل توجه است. برای کره‌شمالی، ویتنام می‌تواند نمونه‌ای از یک کشوری تک‌حزبی کمونیستی باشد که اقتصاد خود را بدون تن دادن به دموکراسی اصلاح کرد. برای ایالات متحده، این می‌تواند نمونه‌ای از این باشد که چطور یک رابطه را بازتعریف کرده و همزمان به سرعت به نتیجه رسید. واشنگتن و هانوی زمانی که در سال 1995میلادی روابط خود را عادی‌سازی کردند، صادرات و واردات ایالات متحده «به» و «از» ویتنام به ترتیب تنها حدود
252 میلیون دلار و 199 میلیون دلار بود. با این حال بر اساس آمارهای ارایه شده از سوی دولت امریکا، صادرات این کشور به ویتنام در 11 ماه نخست 2018میلادی بیش از 8 میلیارد دلار بوده و واردات این کشور از ویتنام نیز چیزی حدود 45میلیارد دلار بوده است.
تانگ ژائو یکی از کارشناسان مرکز کارنگی ـ تی‌سینگوا در پکن، می‌گوید: «مسیر ویتنام برای تبدیل شدن از دشمن سرسخت امریکا به شریک این کشور، چیزی است که به‌ویژه کره‌شمالی به آن نظر دارد، کشوری که بر این باور است که روابط خوب با واشنگتن می‌تواند به او در ایجاد توسعه اقتصادی در داخل مرزها کمک کند.»
البته این موضوع جدیدی نیست. ایوانز ریور کارشناس آسیا در وزارت خارجه امریکا در دولت کلینتون، می‌گوید که مذاکره‌کنندگان در دوره‌های پیش نیز بارها تلاش کرده‌اند تا به کره‌شمالی بقبولانند که می‌تواند مسیر ویتنام را در پیش بگیرد. ریور می‌گوید: «ما فکر کردیم و بعدها هم ساده‌لوحانه این ایده را دنبال کردیم که چنین روشی شاید بتواند کره‌شمالی را ترغیب کند که اقتصاد خود را مدرنیزه کند... ما تصور می‌کردیم که کره‌شمالی با این تاکتیک از تسلیحات هسته‌ای خود دست برمی‌دارد اما اشتباه کردیم. وقتی که کره‌شمالی تسلیحات هسته‌ای در اختیار نداشت و تمام این روش‌ها برای بازداشتن این کشور از توسعه توان هسته‌ای‌اش بی‌نتیجه ماند، اکنون که پیونگ‌یانگ تسلیحات هسته‌ای در اختیار دارد چرا باید فکر کنیم که این روش‌ها کارگر خواهد شد؟»
منتقدان دونالد ترامپ از او و مشاورانش به این دلیل که نتوانستند در جریان نخستین دیدار رهبران دو کشور، با پیونگ‌یانگ بر سر توقف برنامه‌های هسته‌ای کره‌شمالی به توافق برسند، به‌شدت انتقاد می‌کنند.
«لی» رییس سابق آسوشیتدسپرس در پیونگ‌یانگ با تایید مذاکرات امریکا و کره‌شمالی می‌گوید: «نشست اول به برقراری ثبات در روابط رهبران دو کشور کمک کرد اما نشست هانوی باید فراتر از لبخند زدن و بذله‌گویی باشد. ایالات متحده باید این‌بار تکلیف خود را به سرانجام برساند. می‌دانم که کره‌شمالی تا چه اندازه سرسخت است. اگر شما تاریخ و انگیزه‌های کره‌شمالی را درک نکنید، خیلی راحت می‌تواند تسلیم تبلیغات و نمایش می‌شوید.»
