گروه راه و شهرسازی
وقوع زلزله در کرمانشاه، و زلزله 3 ریشتری هفته گذشته در دماوند، مسوولان شهر تهران را به زلزله حساس‌تر کرده به‌گونه‌یی که شاهد برگزاری نشست‌های متعدد درباره بررسی پیامدهای زلزله احتمالی پایتخت هستیم. در این رابطه، روز پنج‌شنبه نشست فوق‌العاده شورای هماهنگی مدیریت بحران شهر تهران برگزار شد و در آن احمد صادقی رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهرداری تهران اظهار کرد که ارزیابی‌های آمادگی پایتخت در برابر زلزله همچنان منفی است و عمده علت آن به نبود طرح جامع و به‌روز مدیریت بحران بازمی‌گردد. اسماعیل نجار رییس سازمان مدیریت بحران کشور نیز در این نشست عنوان کرد که زلزله تهران امنیت ملی کشور را به خطر می‌اندازد.
یکی از نگران‌کننده‌ترین اظهارنظرها به صحبت‌های مرتضی الویری رییس کمیسیون برنامه و بودجه و شورای شهر برمی‌گردد که در گفت‌وگویی از ناایمنی شریان‌های امدادی هنگام زلزله خبر داده است. به گفته الویری، ساختمان بسیاری از سازمان‌هایی که باید در شرایط زلزله به مردم کمک کنند ناایمن است و این بدان معناست که بعد از وقوع زلزله نمی‌توان از نیروهای امدادی ازجمله آتش‌نشانی انتظار کمک داشت.
به گزارش «تعادل»، صادقی رییس سازمان مدیریت بحران شهرداری در نشست فوق‌العاده شورای هماهنگی مدیریت بحران شهر تهران به تشریح قوانین و مصوبات بالادستی موجود که بر آمادگی و تقویت زیرساخت‌های سازمان‌ها و نهادهای مسوول پایتخت در برابر زلزله تاکید دارد، پرداخت.
او با اشاره به مصوبه سال جاری دولت در حوزه تقویت مدیریت بحران پایتخت گفت: برخی تکالیف تصریح شده در مصوبات بیش از یک دهه گذشته مغفول مانده است و سازمان بازرسی می‌تواند در این خصوص ورود کند.
آمادگی ناچیز تهران در برابر زلزله
همچنین اسماعیل نجار رییس سازمان مدیریت بحران کشور که در این نشست حضور داشت با اعلام این خبر که آمادگی تهران در برابر زلزله‌یی بزرگ بسیار ناچیز است، گفت: ساختار سازمان مدیریت بحران کشور باید تقویت شود و جایگاه آن ارتقا یابد تا در ایفای نقش و رسالت خود با کمبودها و مشکلات مواجه نباشد.
اسماعیل نجار، میزان آمادگی پایتخت در برابر زلزله‌یی بزرگ را ناچیز و غیرقابل‌قبول خواند و گفت: زلزله تهران امنیت ملی ما را به مخاطره می‌اندازد. امروز دانش، امکان پیشگیری و آمادگی در برابر زلزله را فراهم کرده است و میزان آسیب‌پذیری موجود ما در برابر زلزله پذیرفته نیست.
وی با اشاره به کاستی‌های حوزه نظارت در امر ساخت و ساز و کمبود نیروی انسانی ماهر در بخش اجرای ساخت‌وسازها گفت: این مشکلات باید در ابعاد ساخت‌وسازهای دولتی و بخش خصوصی حل شود تا کیفیت و عمر مفید ساختمان‌ها به‌ویژه ساختمان‌های عمومی مثل مدارس و بیمارستان‌ها ارتقا یابد.
به گزارش ایسنا، نجار با اشاره به طولانی شدن زمان تصویب لایحه قانون مدیریت بحران کشور در مجلس گفت: علاوه بر قانون، مدیریت بحران باید به دغدغه مسوولان و باور عمومی مردم و مسوولان تبدیل شود و نگاه به مقوله مدیریت بحران باید فرابخشی شود. همچنین ساختار سازمان مدیریت بحران کشور باید تقویت شود و جایگاه آن ارتقا یابد تا در ایفای نقش و رسالت خود با کمبودها و مشکلات مواجه نباشد.
ضعف مراکز امدادی تهران در زلزله
مرتضی الویری رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر تهران نیز در گفت‌وگویی اظهار کرد که برابر گزارش ارائه شده از سوی «جایکا»ی ژاپن در تحقیقاتی که برای کلان‌شهر تهران از سال ۷۹ انجام داده است، ۷۰درصد ساختمان‌های آتش‌نشانی کلان‌شهر تهران در مقابل زلزله مقاوم نبوده‌اند.
الویری در تشریح آمادگی مدیریت بحران تهران در برابر حوادث و بلایای طبیعی گفت: زلزله غرب کشور نشان داد که ما در کشور در زمینه ایمنی و مدیریت بحران دچار ضعف‌های جدی هستیم. بسیاری از زلزله‌های پرقدرت در بسیاری از کشورهای دنیا اتفاق می‌افتد، اما خسارت جانی و مالی به همراه ندارد و هیچ ساختمانی فرو نمی‌ریزد. ولی متاسفانه در کشور ما اغلب زلزله‌های بیش از 5.5 ریشتر با تلفات جانی و مالی گسترده همراه هستند.
وی ادامه داد: این حجم از ویرانی در زلزله‌های بالای 5.5ریشتر در کشور ما بیانگر این است که ساختمان‌های ما از ایمنی کافی برخوردار نیستند و به اندازه کافی مقاوم‌سازی نشده‌اند. حتی در مواردی بار ساختمان‌ها بیش از حد استاندارد سنگین است که علت آن استفاده از مصالح غیراستاندارد است. نتیجه بهره‌گیری از این شیوه، ویرانی و تخریب بالای ساختمان‌ها هنگام وقوع زلزله است.
الویری با تاکید بر لزوم مقاوم‌سازی تمام بناها در کلان‌شهر تهران برای مقابله با حوادث طبیعی مانند زلزله گفت: ارگان‌های ذی‌ربطی که باید بلافاصله پس از وقوع زلزله به کمک شهروندان بشتابند، ساختمان‌های‌شان از ایمنی لازم برخوردار نیست. موضوعی که در زلزله غرب کشور به روشنی قابل مشاهده بود و بیمارستانی که باید محل مداوای مصدومان قرار می‌گرفت، خود فرو ریخت.
به گزارش ایسنا، وی در بخش دیگری در صحبت‌های خود در تشریح روند مدیریت بحران هنگام وقوع حوادث در کشور گفت: هنگام وقوع حوادث باید مانند مانورهای نظامی، نیروهای امدادی از پیش آمادگی لازم را کسب کرده باشند. باید به صورت مکرر تمرین‌هایی صورت بگیرد و بارها و بارها تیم‌های مقابله با بحران مانورها و آموزش‌های لازم را تکرار کرده باشند تا بتوانند هنگام وقوع حوادث مدیریت صحیحی داشته باشند.
ضرورت بازنگری اساسی در مدیریت بحران
الویری افزود: در جریان زلزله غرب کشور شاهد بودیم تیم‌های امدادی با تاخیر به محل حادثه رسیدند و بدتر از آن کمک‌هایی که ارسال شده بود، با مدیریت صحیحی به دست شهروندان نرسید. به شکلی که مقدار زیادی از مواد غذایی فاسد شد و از بین رفت. باید در زمینه ایمنی، پیشگیری از بحران و همچنین در مدیریت بحران در کشور بازنگری‌های اساسی در روش‌های‌مان داشته باشیم.
رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر تهران در پاسخ به این سوال که مدیریت شهری تهران در بروز حوادث چه وظایفی را برعهده دارد، گفت: در سال ۱۳۷۹ که من مسوولیت شهرداری تهران را برعهده داشتم «جایکا»ی ژاپن گزارش خود را در مورد وقوع زلزله احتمالی در تهران ارائه کرد. در آن هنگام فردی را به عنوان مسوول ستاد مقابله با بحران و زلزله شهر تهران منصوب کردم و اقدام موثری انجام شد. این اقدامات در فرم‌های دیگر ادامه پیدا کرد، اما برابر اطلاعاتی که من کسب کرده‌ام مقداری از امکانات فراهم شده برای مقابله با بحران با غفلت به سایر ارگان‌ها واگذار شد یا برای فعالیت‌های دیگری همچون فعالیت‌های فرهنگی و ورزشی اختصاص پیدا کرد.
الویری تاکید کرد: نیاز است که امروز بازنگری مجددی انجام شود تا آنچه به‌عنوان تجهیزات مقابله با بحران در شهر تهران نیاز است، به شکل صحیحی نیازسنجی و فراهم شود. در هفته‌های گذشته شورای شهر تهران این موضوع را دنبال کرده و با شهردار تهران صحبت شده تا سازمان مدیریت بحران شهر تهران با مدیریت جدید و تعیین مسوولیت‌های جدید تعریف شود.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به لزوم مقاوم‌سازی ایستگاه‌های آتش‌نشانی کلان‌شهر تهران اشاره کرد و افزود: برابر گزارش جایکای ژاپن که در سال ۱۳۷۹ ارائه شده، تقریبا ۷۰درصد ساختمان‌های آتش‌نشانی تهران در مقابل زلزله مقاوم نیستند. همچنین مساله مقاوم‌سازی شبکه‌های آبرسانی در تهران باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد. بی‌تردید باید برای ساختمان‌های آتش‌نشانی و مقابله با فرونشست منابع آبی در تهران پیش از وقوع زلزله محتمل چاره‌اندیشی کنیم.
رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران درخصوص لزوم به‌روز رسانی گزارش جایکای ژاپن برای مقابله با زلزله احتمالی تهران و نقش شورای اسلامی شهر تهران در تهیه این گزارش گفت: ما منتظر گزارش ۱۰۰ روزه شهردار تهران هستیم تا در آن گزارش نحوه مقابله با حوادث طبیعی و مدیریت بحرانی که در آن اندیشیده شده است را در آن مورد مطالعه قرار دهیم. قطعا شورای شهر تهران متناسب با آن اقدامات لازم را انجام خواهد داد.
