گروه راه و شهرسازی|
جهش دلار طی هفته‌های اخیر فشار مالی مضاعفی را بر ایرلاین‌های داخلی تحمیل کرده به گونه‌ای که 200 فروند از 330 فروند هواپیمای ناوگان مسافری کشور هم اینک زمینگیر هستند. به همین دلیل، ایرلاین‌ها از دولت تقاضا کرده‌اند تا قیمت بلیت پروازها را افزایش دهد و اصطلاحا واقعی کند. اگر چه نرخ بلیت سفرهای داخلی در نیمه دهه 1390 آزادسازی شد، اما طی سال‌های اخیر، در مواقع مختلف از جمله افزایش تحریم‌ها، شیوع ویروس کرونا و جهش‌های مکرر ارزی، دولت با هدف حمایت از مسافران پروازهای داخلی برای قیمت بلیت پروازها سقف تعیین کرد. از همین رو، از سویی درآمد ایرلاین‌ها در روندی نزولی قرار گرفت و از سوی دیگر با جهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری هواپیماها، مصارف ارزی ایرلاین‌ها در روندی صعودی سیر کرد و از همین رو، شکاف میان درآمد و مصارف این شرکت‌ها هم اینک به یک گسل تبدیل شده است.
یارانه پنهان به خارجی‌ها
به گزارش «تعادل»، طی ماه‌های گذشته در این باره بحث‌های متعدد و از جمله مساله «تخصیص یارانه برای سفر هوایی خارجی ها» طرح شده است. ایرلاین‌ها بر این باورند که خارجی‌ها نباید از خدمات داخل کشور از جمله سوخت هواپیما با نرخ‌های سوبسید‌دار استفاده کنند بلکه قیمت‌ها برای آنها باید منطبق بر قیمت آزاد و نرم‌های جهانی باشد. این در حالی است که کمتر از یک درصد از حمل و نقل مسافر در کشور از طریق هواپیما صورت می‌گیرد، با وجود این، دست‌کم 50 درصد از یارانه‌های اختصاصی به ایرلاین‌های داخلی، به جیب خارجی‌ها و به عبارتی چارترکنندگان داخلی هواپیما می‌رود. از 50 درصد دیگر نیز بخش اعظم سفرهای داخلی توسط کارکنان و مدیران دوایر دولتی و حکومتی صورت می‌گیرد و عملا مردم عادی جامعه از این یارانه‌ها بی‌نصیب هستند. در چنین شرایطی است که باردیگر، لزوم آزادسازی قیمت پروازهای داخلی آشکار می‌شود. در این چهارچوب، اوایل تیرماه سال جاری، ایرلاین‌ها درخواست دلاری شدن قیمت بلیت پروازهای داخلی برای مسافران خارجی را مطرح کردند. این درخواست اما با مخالفت بخش‌هایی از دولت و همچنین چارترکنندگان هواپیما مواجه شد. در همان زمان، وزارت امور خارجه در نامه‌ای به سازمان هواپیمایی، درباره افت سفر عراقی‌ها به ایران و گردشگری کشور هشدار داد. پس از اعلام مخالفت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با دو نرخی شدن بلیت پروازهای داخلی برای اتباع غیرایرانی و درخواست معاون گردشگری از رییس سازمان هواپیمایی کشور برای توقف این دستور تا زمان بررسی ابعاد مختلف این موضوع در یک کارگروه، علیرضا عنایتی، دستیار وزیر و مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه نیز در نامه‌ای به حسن خوشخو، سرپرست معاونت هوانوردی و امور بین‌المللی سازمان هواپیمایی کشور، مضرات قیمت تبعیض‌آمیز برای سفر هوایی شهروندان عراقی را متذکر شد. در متن این نامه آمده بود: «دستورالعمل جدید برای دریافت هزینه سفر هوایی شهروندان خارجی (متضمن دریافت حداقل ۱۰۰ دلار برای پروازهای داخل کشور)، هزینه جابه‌جایی شهروندان عراقی را که شمار آنها در سال به بیش از دو میلیون نفر می‌رسد، بالا می‌برد. نظر به آنکه بخش بزرگی از شهروندان عراقی عازم ایران، از قشر کم‌درآمد هستند، تحمیل هزینه اضافی، یقینا آنها را از سفر به ایران منصرف می‌کند. در این بستر، کشورهایی نظیر ترکیه، تسهیلات ویژه‌ای برای جذب گردشگر عراقی در نظر گرفته‌اند که با دستورالعمل دریافت هزینه هوایی جدید، باعث افت رونق گردشگری کشورمان خواهد شد.» این همه در حالی بود و هست که ایرلاین‌ها به عنوان بنگاه‌های اقتصادی مکلف نیستند به مشتریان خارجی خود یارانه پرداخت کنند.
پیشنهاد افزایش قیمت بلیت به دولت
در حالی که احتمالا فروش ارزی بلیت‌های پرواز داخلی می‌توانست بخشی از مشکلات ایرلاین‌ها را حل کند، درخواست ایرلاین‌ها درک و عملی نشد. حالا دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی از زمینگیر شدن ۲۰۰ هواپیمای مسافری به دلیل افزایش هزینه ایرلاین‌ها خبر داده و گفته پیشنهاد افزایش قیمت بلیت را به دولت ارایه کرده‌ایم. مقصود اسعدی سامانی در گفت‌وگو با تسنیم اظهار کرد: حدود 70 درصد هزینه شرکت‌های هواپیمایی ارزی است، با توجه به رشد نرخ دلار طی هفته‌های اخیر ایرلاین‌ها با مشکلات فراوانی برای سرویس دهی به مسافران مواجه شده‌اند. وی افزود: به دلیل ناتوانی در تامین هزینه‌ها، در زمان حاضر 200 فروند از هواپیماهای مسافری کشور زمینگیر شده است. وی با اشاره به اینکه حدود 130 فروند هواپیمای ناوگان هوایی فعال است، ادامه داد: در صورتی که نتوانیم منابع مالی مورد نیاز را تامین کنیم، بقیه هواپیماهای فعال نیز یکی یکی زمینگیر خواهد شد.
بلیت پرواز با دلاری 24 هزار تومانی
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با اشاره به اینکه شرایط ایرلاین بسیار سخت است، گفت: با توجه به شرایط موجود، درخواست افزایش قیمت بلیت هواپیما را به وزارت راه و شهرسازی ارایه کرده‌ایم. اسعدی سامانی بیان کرد: در صورت موافقت با این درخواست، می‌توانیم هزینه‌های خدمات رسانی را پوشش داده و از زمینگیر شدن سایر هواپیماها جلوگیری خواهد شد.وی یادآور شد: قیمت کنونی بلیت هواپیما با نرخ دلار 24 هزار تومانی محاسبه شده است.
تغییر تعرفه بلیت هواپیما در دستور کار است
به نظر می‌رسد، دولت نیز با ایرلاین‌ها برای افزایش قیمت بلیت‌ها همصدا است. چه آنکه محمد محمدی‌بخش، رییس سازمان هواپیمایی کشوری نیزاعلام کرده، با توجه به افزایش نرخ ارز و درخواست شرکت‌های هواپیمایی، این درخواست در حال بررسی است و به محض نهایی شدن اعلام می‌شود. به گزارش ایسنا، محمدی‌بخش درباره نرخ بلیت هواپیما توضیح داد: در حوزه نرخ بلیت هواپیما بر اساس قانون پنجم توسعه بحث شناورسازی و متعادل‌سازی را داشتیم که با توجه به شرایط کرونا و محدودیت‌هایی که در این دو سال پیش آمد، متوقف شد. دی ماه سال گذشته ۱۵ درصد قیمت‌ها را در مقایسه با آذرماه کاهش دادیم که این قیمت‌ها همچنان پابرجاست. وی ادامه داد: با توجه به درخواست شرکت‌های هواپیمایی و افزایش نرخ ارز و افزایش هزینه‌هایی که این این شرکت‌ها داشتند، درخواستی برای تغییر قیمت بلیت ارایه کردند که به محض تصویب اعلام خواهد شد؛ البته این درخواست‌ها در حال بررسی است و هنوز جزییات آن مشخص نیست و به محض نهایی شدن اعلام می‌شود. وی با اشاره به ساخت هواپیمای بومی بیان کرد: کارخانه هواپیماپیماسازی جمهوری اسلامی هسا است؛ پلتفرم اولیه این کارخانه، ایران ۱۴۰ بود که آن را بومی می‌دانیم و با توجه به قطع همکاری با اوکراین، این مسیر را را ادامه خواهیم داد با بومی‌سازی یا ساخت مشترک. اطمینان دارم بعد از اینکه سازمان هواپیمایی کشوری گواهینامه صلاحیت پروازی هر هواپیما را صادر کند به مردم اطمینان‌بخشی خواهد داد که از این خدمات استفاده کنند.
خرید هوشمندانه هواپیما را در دستور کار داریم
رییس سازمان هواپیمایی کشوری همچنین درباره خرید هواپیما نیز اظهار کرد: ما خرید هوشمندانه را در دستور کار داریم. قریب به اتفاق کارشناسان صنعت معتقدند خریدهای برجامی، به‌خصوص ای‌تی‌آر هوشمندانه نبود یا با توجه به اقلیم و شرایط ایران، در اولویت نبود. البته ما خرید هواپیمای نو را در دستور کار داریم، اگر فضایی باز شود و توافقی انجام شود، در دستور کار است، اما با روش‌هایی که کارشناسان ما تایید کنند. محمدی‌بخش با اشاره به نقش تحریم‌ها در حوزه هوایی توضیح داد: علی‌رغم اینکه به ما هواپیما واگذار کردند، تا امروز نشریات و قطعات باز هم تحریم بوده است و در حوزه هوایی تحریم واژه کوچکی است، بلکه جنگ تمام عیار قدرت‌های دنیا در حوزه هوایی به خصوص در حوزه غیرنظامی با جمهوری اسلامی است. ما حتی در حوزه خرید آمبولانس که کار بشردوستانه‌ای است هم تحریم هستیم. بنابراین راهبرد چهارگانه ساخت، نهضت تعمیر، خرید هواپیمای نو و خرید هواپیمای دست دوم در دستور کارمان قرار دارد. رییس سازمان هواپیمایی کشوری در پاسخ به اینکه آیا ساخت هواپیما در شرایط تحریمی امکان‌پذیر است، گفت: ساخت هواپیما مطالبه جدی رییس‌جمهوری است و در دستور کار وزارت راه، صمت و دفاع قرار دارد و ما باید به همه زیرساخت‌های آن دست پیدا کنیم. با توجه به شرایط تحریم حتما به بخش‌های مختلف آن توجه می‌شود، به خصوص در حوزه موتور که توجه جدی به توسعه آن داریم و مهم‌ترین موضوع سرریز دانش تخصصی در این حوزه است.
