تعادل|
باگذشت بیش از یکماه از آغاز ثبت سفارش خودرو، وزارت صمت پرونده واردات خودروهای فرانسوی را در کشور بست. وزیر صمت در جدیدترین اظهارنظر خود عنوان کرد که «وزارت صنعت در حال حاضر برنامه‌ای برای اجازه دادن به واردات خودروهای فرانسوی ندارد.» این اظهارات، فعالیت شرکت سایپا- سیتروئن را به عنوان یکی از شرکت‌های متقاضی واردات خودرو متوقف خواهد کرد و عملاً باید گفت پرونده واردات خودروهای فرانسوی در کشور بسته شده است. فاطمی‌امین در عین حال تاکید کرده که عرضه خودروهای وارداتی در بورس کالا و متغیر بودن سود بازرگانی این خودروها، از ایجاد رانت و تقاضای کاذب در این حوزه جلوگیری می‌کند. البته دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، ممنوعیت واردات خودروهای فرانسوی را گل به خودی می‌داند و می‌گوید: ممنوعیت واردات خودرو از فرانسه بیشتر غلظت سیاسی دارد تا اقتصادی. به گفته او، با این ممنوعیت بیشتر دست و پای خودروساز داخلی بسته می‌شود، وقتی افراد صنعتی وارد فضای سیاسی می‌شوند کار به بیراه می‌رود. این فعال حوزه خودرو معتقد است که بدعهدی‌ها و بدقولی صنعتی تمام قد برعهده فرانسوی‌ها نبوده و در این میان ما هم مقصر بودیم و عدم توجه و اهمال مدیران در زمان گذشته باعث سوءجریانات و انحرافات شد. در همین حال، یک منبع آگاه، ورود پنج خودروی «هیوندای I۱۰، هیوندای i۲۰، هیوندای اکسنت، هیوندای النترا و هیوندای کونا» به بازار ایران در آینده نزدیک و از طریق واردات را قطعی دانسته است.
واردات قطعی ۵ محصول
آبان ماه امسال بعد از کشمکش‌های بسیار در تصویب آیین نامه واردات خودرو و رفع ایرادات سه گانه‌ای که رییس مجلس شورای اسلامی به آیین نامه وارد کرده بود، در نهایت آیین نامه واردات خودرو اصلاح و روند ثبت سفارش برای واردکنندگان واجد شرایط آغاز شد. در گام نخست ثبت سفارش‌ها، وزارت صمت اعلام کرد 24 درخواست برای واردات خودرو مطرح شده است که در نهایت 7 شرکت واجد شرایط ثبت سفارش واردات خودرو شدند اما به مرور آمار شرکت‌های واجد شرایط افزایش پیدا کرد و در مجموع در حال حاضر 12 شرکت می‌توانند نسبت به ثبت سفارش خودرو اقدام کنند. براساس اعلام وزارت صمت شرکت‌های سایپا، پارس خودرو، سایپا - سیتروئن، تجارت بین‌الملل و پشتیبانی کرمان خودرو، خودروسازی فردا، مکس موتور، آرین موتور پویا، بهمن خودرو، ایران خودرو، معین خودرو، ایرتویا ودیار خودرو شرایط لازم را برای واردات خودرو براساس آیین نامه احصا کرده‌اند و می‌توانند مراحل واردات را برای فروش خودروها در بورس کالا انجام دهند. در حال حاضر با گذشت بیش از 1 ماه از آغاز ثبت سفارش واردات خودرو، همچنان شرکت‌ها درگیر بارگذاری اطلاعات و طی کردن مراحل ثبت سفارش خودرو و دریافت مجوز سازمان استاندارد هستند و عملاً هنوز خبری از ورود خودروهای وارداتی نیست. جالب اینجاست در جدیدترین اظهارنظر وزیر صنعت گفته شده «وزارت صنعت در حال حاضر برنامه‌ای برای اجازه دادن به واردات خودروهای فرانسوی ندارد.» بیان این موضوع فعالیت شرکت سایپا - سیتروئن را به عنوان یکی از شرکت‌های متقاضی واردات خودرو متوقف خواهد کرد و عملاً باید گفت پرونده واردات خودروهای فرانسوی در کشور بسته شده است. یک مقام مسوول در وزارت صنعت در همین ارتباط به خبرگزاری تسنیم گفته است: با توجه به صحبت‌های وزیر صنعت در این مرحله ثبت سفارش واردات خودروهای فرانسوی انجام نخواهد شد . وی در رابطه با ثبت سفارش خودروهای فرانسوی پیش اعلام صحبت‌های وزیر صنعت در ممنوعیت واردات این خودروها گفت: بعید می‌دانم شرکتی برای واردات خودروهای فرانسوی اقدامی کرده باشد. در همین راستا، یک منبع مطلع از ورود پنج مدل از محصولات هیوندای به بازار ایران خبر داد و گفت این محصولات از طریق فرایند بورس کالا به بازار عرضه خواهد شد. این منبع آگاه در گفت‌وگو با پرشین خودرو، ورود پنج خودروی هیوندای I۱۰، هیوندای i۲۰، هیوندای اکسنت، هیوندای النترا و هیوندای کونا به بازار ایران در آینده نزدیک و از طریق واردات را قطعی دانست.
سود بازرگانی خودروهای وارداتی متغیر است
سید رضا فاطمی امین در یک گفت‌وگوی رادیویی با بیان اینکه در بحث واردات خودرو تدابیری اندیشیده شده که از رانت احتمالی جلوگیری شود، اظهار کرد: به دلیل عدم واردات خودرو در سال‌های گذشته، اگر خودرو در شرایط غیرحرفه‌ای و بدون برنامه عرضه شود شاهد افزایش قیمت خواهیم بود. وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: وزارت صمت برای از بین رفتن این رانت احتمالی، دو تدبیر اندیشیده است؛ نخست آنکه خودروهای وارداتی در بورس کالا که قیمت‌ها به صورت شفاف کشف شده و قابل رصد است، عرضه شوند و دوم اینکه سود بازرگانی حالت متغیر داشته باشد و به خزانه دولت بازگردد؛ با این دو تدبیر، رانتی که ممکن بود برای واردکنندگان ایجاد شود و به تقاضای کاذب دامن بزند کاملاً از بین خواهد رفت.فاطمی امین ادامه داد: تجربه گذشته نشان می‌دهد تمامی کالاهایی که در بورس کالا عرضه شده‌اند از وضعیت مطلوب‌تری برخوردارند، برای مثال می‌توان فولاد یا سیمان را در این حوزه نام برد. بنابراین یکی از دو اصل اساسی در رهایی از رانت احتمالی واردات خودرو و شفافیت بازار، عرضه خودروها در بورس کالاست. وی تصریح کرد: عرضه در بورس کالا چند ویژگی دارد، یکی از این ویژگی‌ها فضای کاملاً شفاف بورس و کشف نرخ‌ها بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا است. این شفافیت در اعلام میزان عرضه، تقاضا و قیمت پایانی فروش کمک می‌کند که بتوان وضعیت را به صورت دقیق‌تر رصد و برای بهبود شرایط بازار برنامه‌ریزی و اقدام کرد. وزیر صمت افزود: همچنین در بورس کالا می‌توان از ابزارهایی استفاده کرد که بازار را متعادل کند؛ برای مثال در حوزه مس یا فولاد مشاهده کردیم که با استفاده از ابزارهای بورس در کوتاه‌ترین زمان، التهاب بازار را رفع کردیم. به گفته فاطمی امین، بورس کالا هم به لحاظ شفافیت برای خریداران و فروشندگان و هم از نظر تولید داده برای حاکمیت و هم به دلیل ابزارهایی که در آن وجود دارد، برای بازار موثر است.
واردات تا پایان سال انجام نمی‌شود
در همین راستا، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو با بیان اینکه از ابتدای سال بحث واردات خودرو از سوی وزارت صمت مطرح شد، گفت: بانک مرکزی اعلام کرد به محض آغاز ثبت سفارش خودرو، ارز آن را تامین خواهد کرد این در حالی است که وزارت صمت از آغاز ثبت سفارش‌ها خبر داده است؛ بین این دو گفته فاصله وجود دارد و باید منتظر بمانیم که چه پیش خواهد آمد. مهدی دادفر با طرح دیدگاه خود در زمینه واردات خودرو، اضافه کرد: فضای کلی کشور از جمله ارز و نحوه واردات دارو، به‌گونه‌ای است که نمی‌توان چندان به آغاز روند واردات خودرو تا پایان سال امیدوار بود و به نظر می‌رسد که مسوولان وزارت صمت نتوانند موفق به این مهم شود. اما اینکه آقایان می‌خواهد ثابت کنند که امثال من اشتباه می‌کنیم و آگاهی چندانی از موضوع ندارم بحث دیگری است و امیدواریم که امثال بنده اشتباه کنیم و در نهایت واردات خودرو به نفع مردم تمام شود. این فعال حوزه واردات خودرو به «ایلنا» گفته است: فعالان حوزه واردات اینگونه سخن می‌گویند تا شاید مسوولان مربوط به خود بیایند و کاری انجام دهند اما به نظر می‌رسد که مسوولان وزارت صمت چندان در این زمینه دغدغه‌ای ندارند و در نهایت موفق به واردات خودرو نخواهند شد.دبیر انجمن واردکنندگان خودرو با بیان اینکه واردات باید در دسترس همگان باشد، گفت: واردات خودروی موثر است زمانیکه که منجر به کاهش قیمت و تعادل در عرضه شود؛ واردات 5 تا 10 هزار خودرو و عرضه آنها در بورس باعث خواهد شد قیمت آن از خودرو داخلی و خودروهای موجود در بازار بالاتر برود و در نهایت منجر به افزایش قیمت خودرو در کشور شود، با این شرایط چه مطلوبیتی می‌تواند داشته باشد؟
گل به خودی!
این کارشناس حوزه واردات ادامه داد: وارداتی موثر است که انحصاری و برای چند شرکت خاص نباشد و در نهایت بتواند کاهنده قیمت خودرو در کشور را کاهش بدهد. وی از پیوند زدن فضای سیاسی با فضای اقتصادی انتقاد کرد و افزود: در شرایط فعلی اقتصاد و سیاست در ایران بایکدیگر آمیخته شده است. خودروسازان فرانسوی رنو و پژو در روسیه جای پای خوبی باز کرده بودند اما بعد از تحریم‌های اروپا علیه روسیه این خودروسازان مجبور شدند که از این کشور خارج شوند همین شرایط نیز برای ایران تکرار شده بود این در حالی است که مجموعه ساختار و خط تولید و برنامه‌ریزی ایران خودرو مانند شرکت‌های فرانسوی است و آنها در پلتفرم رنو کوئیک کار می‌کنند و به نظر می‌رسد ممنوعیت واردات خودرو از فرانسه بیشتر غلظت سیاسی داشته باشد تا غلظت اقتصادی. اما با این ممنوعیت بیشتر دست و پای خودروساز داخلی بسته می‌شود، وقتی افراد صنعتی وارد فضای سیاسی می‌شوند کار به بیراه می‌رود. باید سیاست به سیاست مداران واگذار شود و آنها خود در این زمینه تصمیم بگیرند به نظر من این ممنوعیت به نوعی گل به خودی است. دادفر تصریح کرد: بدعهدی‌ها و بدقولی صنعتی تمام قد برعهده فرانسوی‌ها نبوده است و در این میان ما نیز مقصر هستیم و عدم توجه و اهمال مدیران در زمان گذشته باعث سوءجریانات و انحرافات شد.دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در پاسخ به این پرسش که در روزهای اخیر بحث صادرات خودرو از ایران به کشورهایی مانند ارمنستان و ونزوئلا مطرح شده است به نظر شما آیا در این زمینه موفق خواهیم بود؟ گفت: مشتری تمایل به خرید خودروهایی دارد که خدمات فروش و خدمات پس آن جلوتر از خودرو باشد. صنایع خودروسازی در به دست آوردن بازار موفق بودند اما در نگه‌داشت آن نتوانستند کاری از پیش ببرند. بحث خدمات پس از فروش در کشورهای هدف صادارتی ما به فاجعه نزدیک است به عنوان مثال بعد از فروش خودرو دوگانه‌سوز به روسیه چه اتفاقی رخ داد؟ خریداران روسی خودروها را مقابل سفارتخانه ایران پارک کردند و شعار دادند، چراکه نتوانسیم به تعهد خود در زمینه 3 سال فروش گاز مجانی عمل کنیم؛ همچنین خودرو دنا به ونزوئلا صادر شد اما در این کشور یک قطعه ابتدایی پیدا نمی‌شود.وی با بیان اینکه امکان فتح بازار برای ما وجود دارد، گفت: قیمت تمام شده خودرو در ایران نسبت به خودروهای بیرون از کشور قابل توجه است و ما مزیت قیمتی رقابتی داریم به‌خصوص در خودروهای پژو 206، رانا و کوئیک و می‌توانیم بازارهای بیشتری را آن خود کنیم مشروط به اینکه بتوانیم خدمات پس از فروش را به کشورهای هدف صادراتی انتقال بدهیم.
