برخی معضلات تا روزی که از بین نروند، موضوعی هستند که باید به آن پرداخته شود، مساله گرانی و کمبود دارو از آن دست معضلاتی است که هر روز دامان بسیاری از هموطنان را می‌گیرد و در این بین چرخه درمان برخی افراد را با مشکل مواجه می‌کند، اینکه وزیر بهداشت در یک اظهارنظر غیر کارشناسی از مملو بودن دارو در داروخانه‌ها خبر می‌دهد و وعده تامین کمبودهای دارویی را تا دو ماه آینده بیان می‌کند، مساله‌ای است که باید از سوی کارشناسان و متخصصان این حوزه مورد بررسی قرار بگیرد.
این سخنان وزیر بهداشت در حالی بیان می‌شود که بارها و بارها مردم و البته مسوولان داروخانه‌ها از کمیابی داروهای ساده گلایه داشته‌اند. این در حالی است که بسیاری از افراد برای تامین داروهای عزیزانشان که مبتلا به بیماری‌های خاص هستند با مشکلات بیشتری مواجه‌اند. نبود و گرانی برخی از این داروها روند درمان افراد مبتلا را با اختلال مواجه کرده است، دارویی که نبودش حتی یک هفته هم می‌تواند جان بیماری را به خطر بیندازد، اما وزیر بهداشت از تامین آن تا دو ماه آینده خبر می‌دهد. مانند همان اتفاقی که برای بیماران SMA رخ داد، در دورانی که منتظر بودند تا دارو به دستشان برسد 6 نفر از مبتلایان جان خود را از دست دادند.
به این ترتیب زمان برای برخی از بیماران بسیار حیاتی است و مسوولان وزارت بهداشت و درمان، سازمان غذا و دارو دیگر مجموعه‌های ذی‌ربط باید به این موضوع توجه ویژه داشته باشند.
برخلاف وعده‌ها مشکلات بیشتر می‌شود
افزایش قیمت دلار این روزها می‌تواند اولین ضربه را به واردات و تولید دارو در کشور وارد کند، این مساله‌ای نیست که مسوولان بتوانند آن را انکار یا تکذیب کنند، «چیزی که عیان است چه حاجت به بیان است». در واقع هر روز که قیمت دلار افزایش پیدا کند، صنعت دارویی کشور با مشکلات بسیاری مواجه خواهد شد، از سوی دیگر واردات دارو نیز به معضلی تازه بدل می‌شود و از تمام اینها گذشته این مردم هستند که برای تامین داروی مورد نیاز خود باید پول بیشتری پرداخت کنند و زیر بار فشارهای معیشتی حالا باید مشکلات درمانی و دارویی را هم تحمل کنند.
دولت و مجلس پاسخگو باشند
دکتر همایون جهانشاهی، داروساز، در این باره به «تعادل» می‌گوید: روزی که دولت با دادن تعهد به مجلس برای جلوگیری از افزایش قیمت دارو ارز ترجیحی دارو را حذف کرد، باید به بروز چنین مشکلاتی هم فکر می‌کرد. در شرایطی که کشور از ثبات اقتصادی مناسبی برخوردار نیست نباید مجلس به این امر تن می‌داد و باعث بروز مشکلاتی اینچنین در حوزه دارو می‌شد. در حال حاضر بسیاری از تولیدکنندگان داخلی دارو توان تامین هزینه‌های مواد اولیه را با دلار آزاد ندارند، اگر هم داشته باشند، مجبورند قیمت داروها را افزایش بدهند که در این صورت این مردم هستند که دچار آسیب می‌شوند، چرا که وقتی فردی برای تامین معاش خود هم با مشکل مواجه است چطور می‌تواند افزایش هزینه‌های درمانی را پرداخت کند.
او می‌افزاید: متاسفانه آمار بالایی از بیمارانی داریم که به دلیل همین افزایش هزینه‌ها از ادامه درمان خود سر باز زده‌اند. در واقع آنها هم باید رنج بیماری را تحمل کنند و هم رنجی را در نبود دارو یا گرانی دارو به آنها تحمیل می‌شود.
این پزشک دارو ساز می‌گوید: مساله الان فقط داروهای بیماران خاص نیست، داروهای اعصاب و روان هم با کمبود مواجه شده است. برای افرادی که از این داروها استفاده می‌کنند نبودن و مصرف نکردن آنها می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری داشته باشد. از سوی دیگر حتی داروهای معمولی مثل آنتی بیوتیک‌ها یا حتی اسپری‌های تنفسی که برای بیماران آسم استفاده می‌شود هم این روزها با کمبود مواجه است. اگر وزیر بهداشت می‌گویند داروخانه‌ها مملو از دارو است حتما آمارهای اشتباه به ایشان می‌دهند، چون واقعیت این است که مردم برای تهیه هر نوع دارویی با مشکل مواجه‌اند و این روند افزایشی قیمت دلار هم می‌تواند تاثیرات بیشتری بر این وضعیت داشته باشد.
اجرای نامناسب برنامه حذف ارز ترجیحی از حوزه دارو
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان اینکه اجرای نامناسب برنامه حذف ارز ترجیحی از حوزه دارو، عامل اصلی مشکلات امروز بازار دارویی کشور است، گفت: مساله کمبود دارو فقط به برخی انواع آنتی‌بیوتیک یا سرم محدود نیست و متاسفانه اکنون بسیاری از داروهای ساده و پرکاربرد نیز کمیاب شده‌اند و فقط در داروخانه‌های مرجع و دولتی پیدا می‌شوند.
همایون سامه یح نجف‌آبادی اظهار داشت: متاسفانه عدم اجرای مناسب برنامه حذف ارز ترجیحی از صنعت دارو باعث کمبود دارویی در حوزه‌های مختلف در ماه‌های اخیر شده است؛ زیرا وقتی وزارت بهداشت این برنامه را اجرا کرد، باید برنامه‌ریزی لازم را برای تخصیص بودجه کافی به شرکت‌های دارویی و بیمه‌های پایه انجام می‌داد، ولی این کار انجام نشد و وزارت بهداشت سایر جنبه‌های اجرای طرح دارویار را نیز در نظر نگرفت و به همین دلیل، اکنون با کمبود شدید دارو مواجه هستیم.
او افزود: حذف ناگهانی ارز ترجیحی توسط دولت صرفا باعث کمبود دارو نشده است، بلکه مشکلات دیگری را نیز در حوزه گرانی کالاهای اساسی پدید آورده و افزایش مبلغ یارانه نقدی نتوانسته است، این مشکلات را جبران کند. همچنین در هفته‌های اخیر، دولت در کنترل بازار ارز ناکام بوده و اکنون شاهد گرانی شدید دلار هستیم که باعث تشدید روند افزایش قیمت بسیاری از کالاهای ضروری از جمله دارو خواهد شد.
نقش انکارناپذیر احتکار دارو و مواد اولیه در کمبودهای اخیر
سامه یح با بیان اینکه افزایش قیمت دلار و اجرا نشدن مناسب برنامه حذف ارز ترجیحی باعث به مشکل خوردن شرکت‌های دارویی در واردات مواد اولیه شد، عنوان کرد: با وجود اینکه بسیاری از داروها از جمله انواع آنتی بیوتیک در کشورمان تولید می‌شود، اما مواد اولیه لازم برای تولید ماده موثره عمده این داروها از خارج از کشور وارد می‌شود. در چنین شرایطی وقتی قیمت دلار بالا می‌رود و دولت نمی‌تواند سیاست‌های جایگزین حذف ارز ترجیحی را به درستی اجرا کند، شرکت‌های دارویی نیز در گردش مالی خود به مشکل می‌خورند و بعضا ناچار به کاهش تولید دارو می‌شوند.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ادامه داد: با وجود اینکه عدم تخصیص بودجه کافی و برنامه‌ریزی مناسب برای حذف ارز ترجیحی از حوزه دارو باعث ایجاد مشکل در نظام دارویی کشور شده است، اما نمی‌توان از تخلفات برخی شرکت‌های دارویی در زمینه احتکار دارو و مواد اولیه در ماه‌های اول اجرای طرح دارویار نیز صرف نظر کرد. وقوع این تخلفات باعث شده است که اکنون پرونده چهار شرکت دارویی بزرگ کشور در دستگاه قضایی در دست بررسی باشد و بررسی‌ها نشان می‌دهد که قطعا احتکار دارو و مواد اولیه نیز در بروز کمبودهای اخیر نقش مهمی داشته است.
او عنوان کرد: متاسفانه برخی افراد به صنعت دارو فقط به عنوان منبعی برای درآمدزایی خود نگاه می‌کنند، این در حالی است که تولید و توزیع کافی دارو به جان مردم بستگی دارد. بنابراین حتما نهادهای نظارتی باید با هر شرکتی که به احتکار دارو پرداخته یا بدون توجیه منطقی، تولید دارو را با وجود در اختیار داشتن مواد اولیه کاهش داده است، برخورد کنند.
حتی داروهای ساده و پرکاربرد نیز دچار کمبود هستند
سامه یح با تاکید بر اینکه علاوه بر انواع آنتی بیوتیک، در بسیاری از داروهای دیگر نیز با کمبود شدید مواجه هستیم، گفت: متاسفانه در شرایط حاضر بسیاری از داروهای ضروری مورد نیاز مردم یا در داروخانه‌ها پیدا نمی‌شود یا به‌شدت کمیاب است؛ به‌طور مثال، در گذشته شرکت‌های دارویی برای توزیع دارویی مثل «کوآموکسی کلاو» به داروخانه تخفیف می‌دادند، اما اکنون متصدیان داروخانه‌ها می‌گویند که حتی این داروی ساده نیز به ندرت در داروخانه‌ها پیدا می‌شود و مردم برای تهیه آن فقط باید به داروخانه‌های منتخب مراجعه کنند.
داروهای اعصاب و روان در داروخانه‌های عادی پیدا نمی‌شود
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ادامه داد: این روزها بسیاری از داروهای اعصاب و روان، بخش زیادی از داروهای مورد نیاز بیماران خاص و بسیاری از فرآورده تزریقی و استنشاقی در داروخانه‌های عادی پیدا نمی‌شود و مردم ناچارند که برای تهیه این داروها حتما به داروخانه‌های مرجع یعنی همان داروخانه‌های دولتی خاص مراجعه کنند. بنابراین این طور نیست که مساله کمبود دارو فقط به برخی انواع آنتی بیوتیک یا سرم محدود باشد و متاسفانه اکنون بسیاری از داروهای ساده و پرکاربرد نیز کمیاب شده‌اند.
او تصریح کرد: برنامه‌ریزی برای افزایش تولید دارو با حمایت از تولیدکنندگان سالم توسط وزارت بهداشت و همزمان برخورد با شرکت‌های احتکارکننده دارو توسط قوه قضاییه و البته واردات عاجل داروهایی که شدیدا مورد نیاز مردم هستند، از جمله راهکارهای جبران کمبودهای کنونی در حوزه دارو محسوب می‌شود که با توجه به کمبودهای اساسی این روزهای بازار دارویی کشور، باید سریعا توسط مسوولان امر پیگیری شود.
