وعده سود تضمین شده ندهید

فردین آقابزرگی

به نظر بنده و باتوجه به وضعیت بازار به نظر می‌رسد که فضای مطلوبی پیش روی بازار سهام قرار دارد و بر همین اساس لازم است که روش‌های درست و صحیح ورود به این بازار به مردم آموزش داده شود. این در حالی است که افرادی که ریاست دولت سیزدهم را به دست خواهند گرفت نباید توقع سود تضمین شده و بازاری بدون ریسک را در مردم به وجود آورند. ایجاد یک انتظار عظیم برای سودآوری تضمین شده ضربه مهلکی به افراد بدون اطلاع که قصد دارند تنها برای سود وارد این بازار شوند خواهد زد، به خصوص اینکه بازارهای موازی در حال رکود هستند و بازار سرمایه یکی از جذاب‌ترین بازارهای مالی است. بازار سهام نیز ریسک خاص خود را دارد و پوشش ریسک از طریق ابزارهایی صورت می‌گیرد و اگرچه تنوع ابزارها برای پیشگیری از ریسک تا حدودی بالا است اما ما تنها موارد ناقصی از این ابزارها را در بازار سرمایه به کار گرفته‌ایم. این بدان معناست که در مواردی همانند اختیار فروش تبعی، اجرا به صورت ناقص صورت گرفته یا برخی موارد همچون Book Building و Short sell هم‌اکنون در بازار سرمایه ایران کارایی لازم را ندارند؛ چراکه  اختیار فروش تبعی به نحوی تدارک دیده شده که فرد باید دارایی پایه همان سهم را بخرد و معاملاتی در بازار ثانویه وجود ندارد که قیمت به واسطه عرضه و تقاضا کشف شود. در شرایط حال حاضر که وعده‌های بسیاری برای حمایت از بورس از سوی نامزدهای ریاست‌جمهوری مطرح شده است، از فحوای صحبت این افراد متوجه می‌شویم که آنها دغدغه‌های اهالی بازار سرمایه را متوجه شده و می‌خواهند رفع مشکل کنند؛ ولی این نگرانی وجود دارد که اگر دانش و اشراف به ادبیات بازار سرمایه وجود نداشته باشد، این اشراف ناقص، منجر به تصمیمات ناصحیح شود و لطمه دیگری وارد کند. برخی این انتظار را ایجاد می‌کنند که گویا در هر صورت، تضمین داده می‌شود که زیان احتمالی سهامداران جبران شود؛ در حالی که جبران ضرر سهامداران در بازار سرمایه، ابزارهای خاص خود را دارد و ایجاد انتظار مبنی بر اینکه سودآوری بالا در کوتاه‌مدت در بازار سرمایه و بورس تضمین شده است، یکی از ناصحیح‌ترین روش‌هایی است که می‌توان آن را به کار گرفت. درحال حاضر از زبان نامزدها این طور اعلام می‌شود که بازار سرمایه و بازار پول متولیان مجزا دارند که شامل بانک مرکزی و شورای عالی بورس و سازمان بورس است؛ پس تقویت استقلال سازمان بورس و بانک مرکزی باید صورت گیرد تا این دو، از ابزار قرار گرفتن برای اجرای سیاست‌های اقتصادی دولت رها شوند؛ البته این به معنای آن نیست که این دو از کمک به اجرای سیاست‌های دولت دریغ کنند؛ بلکه بورس که در حال حاضر به عنوان ابزاری برای جبران کسری بودجه دولت وسط میدان آمده، عمل نکند و با انتشار اوراق بسیار هنگفت، بازار را تحت‌الشعاع خود قرار ندهد. اینکه گفته می‌شود دولت ۳۰۰ هزار میلیارد تومان اوراق منتشر کرده و از بازار سرمایه برای کسری بودجه تأمین مالی کرده، نشان از عدم استقلال این دو سازمان دارد و بنابراین باید به استقلال بورس و شورای عالی بورس از یک سو و بانک مرکزی از سوی دیگر، اولویت داد؛ این در حالی است که حتی جای بازنگری در قانون بازار اوراق بهادار به دلیل موانعی همچون ترکیب دولتی شورای عالی بورس وجود دارد؛ چراکه یک رکن اصلی تصمیم‌گیر این شورا وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی است؛ بنابراین باید استقلال این نهادها حفظ شود.