در هفته دوم اسفندماه ۱۴۰۱، ۳ خبر مهم به بازار خودرو ایران رسید. روز چهارشنبه گذشته سخنگوی وزارت صمت از عرضه ۵۰۰ هزار خودروی داخلی بدون قرعه‌کشی توسط خودروسازان خصوصی و دو شرکت بزرگ ایران‌خودرو و سایپا خبر داد و اعلام کرد ثبت‌نام این خودروها از این هفته و از طریق سامانه یکپارچه خودرو انجام می‌شود.
به گزارش همشهری، در خبر دیگر، مدیر طرح واردات وزارت صمت عنوان کرد که ۱۲۰۰ خودروی خارجی به کشور وارد شده است و افزون بر آن تعداد قابل توجهی خودرو نیز در بنادر مقصد یا روی آب در حال انتقال به ایران هستند. مهدی ضیغمی درباره زمان عرضه این خودروها هم وعده داد پروسه بررسی درخواست‌های متقاضیان خرید خودروی خارجی چندان طول نخواهد کشید و خودروهای وارداتی قطعا تا پایان سال به دست مردم خواهند رسید.
همچنین، نمایندگان مجلس برای عرضه خودرو در بورس کالا شرط جدید گذاشته و تصویب کردند که شرکت‌های خودروساز داخلی و عرضه‌کنندگان خودروهای خارجی باید شرایط خودروهای عرضه‌شده در بورس را به گونه‌ای تعیین کنند که خرید خودرو توسط واسطه غیرممکن شود.
هجوم سرمایه‌گذاران به بازار خودرو
کارشناس صنعت خودرو در مورد تاثیر اخبار هفته گذشته بر وضعیت بازار خودرو ایران گفت: بعد از تحریم‌های شدیدی که چند سال پیش اعمال شد، امسال برای اولین بار حجم تولید خودروی ما به بالای یک میلیون دستگاه رسید ولی اینقدر تقاضا زیاد است که اثر این میزان تولید خنثی می‌شود.
بابک صدرایی ادامه داد: البته باید گفت که این تقاضا بیشتر تقاضای سرمایه‌گذاران است؛ یعنی زمانی که ثبات اقتصادی از بین می‌رود و ارزش پول ملی پایین می‌آید اهرم تولید از کار می‌افتد و واسطه‌گری رشد پیدا می‌کند. درواقع، از آنجا که خودرو از قدیم‌الایام از کالاهایی است که در بازار ایران بیشتر جنبه سرمایه‌ای داشته است برای همین تقاضای فعلی که به شدت زیاد است چندان واقعی نیست.
صدرایی بیان کرد: از طرف دیگر در شرایطی که قوانین مربوط به عرضه خودرو هر روز تغییر می‌کند میزان عرضه واقعی هم مشخص نیست یعنی ما شاهد هستیم که عنوان می‌شود یک روز خودرو در بورس و یک روز در سامانه یکپارچه دولت عرضه می‌شود و این دست رویکردها، نظم عرضه را به هم می‌زند و میزان عرضه واقعی چه از سوی خودروساز دولتی و چه از سوی خودروساز خصوصی مشخص نمی‌شود.
واردات خودروهای میلیاردی تاثیری در بهبود بازار خودرو ندارد
کارشناس بازار خودرو در مورد تاثیر ورود خودروهای وارداتی به بازار خودروی ایران هم بیان کرد: به‌واقع، ۱۲۰۰ دستگاه خودروی خارجی در مقایسه با بازاری که شاید الان نزدیک به ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار خودرو کمبود عرضه دارد رقم خیلی ناچیزی است و به نظر من تاثیری ندارد.
صدرایی به شرط بلوکه شدن ودیعه ۵۰۰ میلیون تومانی در حساب وکالتی متقاضیان خودروهای خارجی انتقاد کرد و گفت: تا الان حدود ۵۰ تا ۶۰ هزار نفر برای خرید خودروی خارجی ثبت‌نام کرده‌اند و انتظار می‌رود با تمدید زمان ثبت‌نام این عدد به ۱۰۰ هزار نفر برسد اگر ما همان عدد ۱۰۰ هزار نفر را فرض کنیم با توجه به اینکه عنوان شده است قیمت خودروهای وارداتی بین یک میلیارد تا چند میلیارد تومان است مشخص است که بیشتر شرکت‌کنندگان سرمایه‌گذاران هستند و مصرف‌کننده واقعی نیستند چون مصرف‌کننده به دنبال این است که چه خودرویی می‌تواند بخرد و برند و مدل آن چیست اما در اینجا هنوز هیچ چیزی مشخص نیست.
کارشناس بازار خودرو با بیان اینکه در بحث واردات خودروی خارجی باید خودروهای با تنوع بیشتری وارد می‌شد، ادامه داد: در این صورت این راهکار می‌توانست طیف بیشتری از جامعه را دربرگیرد اما متاسفانه در بازار خودرو ما چند مسئله را گم کرده‌ایم چرا که اگر هدف از واردات این است که بازار به تعادل برسد باید به این واقعیت توجه شود که خلأ بازار ما در بخش خودروهای ارزان‌قیمت و اقتصادی است بر این اساس آوردن خودروهای میلیاردی عملا هیچ کمکی نه به رقابت و نه به تعادل بازار نخواهد کرد.
عرضه خودرو در بورس کالا راهگشا نخواهد بود
بر سر عرضه خودرو در بورس کالا از همان ابتدا مناقشات زیادی به پا شد. در این راستا، موضع برخی نمایندگان مجلس تند بود و عرضه خودرو در بورس را به نفع خودروسازان و دلالان اعلام کردند و حالا هم مجلسی‌ها شرط جدیدی برای عرضه خودرو در بورس تعیین کرده‌اند. کارشناس بازار خودرو در این باره گفت: دخالت دولت هم در روند قیمت‌گذاری و هم توزیع خودرو اشتباه است حالا چه سامانه یکپارچه خودرو باشد چه بورس کالا.
صدرایی با بیان اینکه آزموده را آزمودن خطاست، اعلام کرد: از یک طرف به خودروساز فشار می‌آورند که تولید باید بالا برود و از طرف دیگر تقاضا را محدودتر می‌کنند و آن را با شرط و شروط همراه می‌کنند که این یک پارادوکس است.
وی ادامه داد: اگر خودرو کالای سرمایه‌ای است که جای آن در بورس است اما اگر کالای مصرفی است که جای کالای مصرفی در بورس نیست. تنها نقشی که بورس خواهد داشت این است که شما تقاضای شفاف را به جامعه نشان می‌دهید و به بازار نشان می‌دهید که با اخباری که از بورس بیرون می‌آید چقدر برای یک خودرو تقاضاست و چقدر برای آن عرضه است درواقع شفاف نشان می‌دهید که چقدر جا دارد دلالان و مافیایی که پشت آن هستند قیمت ماشین را در بازار بالا ببرند.
کارشناس بازار خودرو با بیان اینکه با این شرایط عملا بورس کارساز نیست، افزود: بورس تنها زمانی می‌تواند تا حدود کوتاه‌مدت و مقطعی کارساز باشد که عرضه خودرو به صورت منظم و در حجم زیاد در آن صورت بگیرد که اگر این اتفاق بیفتد باز به بورس نیازی نیست چون در شرایط عادی بازار که عرضه منظم و زیاد و متناسب با نیاز انجام بشود بازار به تعادل می‌رسد و قیمت‌ها مانند سال‌های ۹۴ یا ۹۵ واقعی شکل می‌گیرد.
کارشناس بازار خودرو در واکنش به خبر عرضه ۵۰۰ هزار خودروی داخلی در سامانه یکژارچه فروش خودرو هم گفت: این اتفاق می‌تواند موثر باشد و حداقل مقداری بازار را متعادل کند البته در صورتی که مدیریت درستی صورت بگیرد برای نمونه این طرح پیش‌فروش است. اما باید دید که اگر ۵۰۰ هزار خودرو در بورس کالا وارد شود دقیقا چند درصد از مصرف‌کنندگان واقعی به بورس دسترسی دارند که در واقعیت می‌بینیم هنوز خیلی‌ها حتی کد بورسی ندارند پس در صورت مدیریت و عرضه نادرست، مجددا دست دلالان بیشتر باز می‌شود.
پیش‌بینی قیمت خودرو در روزهای آتی
صدرایی در مورد وضعیت بازار خودرو در روزهای پیش رو هم گفت: امر محرز این است که بازار خودرو ایران تحت تاثیر نوسانات دلار است و تا زمانی که قیمت ارز به ثبات نرسد و نوسانات اقتصادی ما حل نشود مردم از ترس بی ارزش شدن پول خود به بازارهای مالی هجوم می‌آورند و همه دارایی‌های خود را تبدیل به کالا می‌کنند که در این میان یکی از محبوب‌ترین کالاهای سرمایه‌ای که نگهداری و دردسر کمتری دارد خودرو است.
کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: درواقع، اگر شرایط اقتصادی و سیاسی کشور ثبات داشت و قیمت دلار هم برای ۲ تا ۳ سال مثلا روی ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان ثابت بود دیگر کسی روی خودرو سرمایه‌گذاری نمی‌کرد اما الان با وجودی که قیمت خودرو ۱۰ برابر شده است هنوز این همه تقاضا وجود دارد. البته این تقاضای سرمایه‌گذارانی است که مصرف‌کننده حقیقی نیستند.
صدرایی افزود: بر این اساس، تا زمانی که ما مسائل کلان اقتصادی را حل و فصل نکنیم بازار خودرو همینطور نوسان دارد و تقاضاهای احساسی و هیجانی به بازار افزوده می‌شود. شاید در این میان عرضه ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو داخلی موثر واقع شود اما چنانچه مشکلات ما در سطح کلان حل نشود ۳ تا ۴ ماه بعد دوباره شاهد همین روند در بازار خودرو خواهیم بود.
