رقیه ندایی| تا امروز حدود 6200 دستگاه خودرو در بورس کالا عرضه شده که هر یک اختلاف بین 4 تا 150 میلیونی با بازار آزاد داشته است. این بدان معناست که هر روز سود دلالان کمتر و بازارها به تعادل می‌رسد.
عرضه خودرو در بورس کالا باعث می‌شود که قیمت خودرو در بورس کالا و بازار آزاد به تعادل برسد و پس از آن اقتصاد کشور نیز متعادل شود. عرضه خودرو در بورس باعث شده سود بیش از 2 هزار میلیارد تومانی از جیب دلالان خارج شود. یعنی مکانیزم بورس کالا توانسته این رقم را از جیب دلالان، خارج کند و به جیب مردم و سهامداران شرکت‌های خودروساز بازگرداند.
تا به امروز حدود 4 ماه از عرضه خودرو در بورس کالا می‌گذرد و بیش از 6200 خودور با اختلاف قیمت 4 تا 150 میلیونی در بورس کالا عرضه شده است. یعنی خریدار هر خودرو هر حداقل و در کمترین حالت ممکن 10 میلیون تومان سود کسب کرده است.
قیمت واقعی خودرو در بورس
سیدرضا فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر این نکته که تولید خودرو تا آذرماه به اندازه کل تولید خودرو در سال گذشته بوده است، اظهار کرد: اکنون واردات خودرو عملیاتی شده و با عرضه زیاد خودرو قیمت آن در بازار آزاد نیز کاهش خواهد یافت. خودرو دارای دو قیمت است یکی قیمت کارخانه‌ای و دیگری قیمت در بازار آزاد؛ آنچه در تلاطم است، قیمت بازار آزاد است که به علت ناهماهنگی عرضه و تقاضا رخ داده است.
وزیر صمت با تاکید بر این نکته که تولید خودرو تا آذرماه به اندازه کل تولید خودرو در سال گذشته بوده است، گفت: اکنون واردات خودرو عملیاتی شده و با عرضه زیاد خودرو قیمت آن در بازار آزاد نیز کاهش خواهد یافت. سوال من این است که چند خودرو با قیمت‌های افزایش یافته، خرید و فروش شده است.
وی در خصوص قیمت‌های کاذب در بازار آزاد خودرو اظهار کرد: یکی از راهکارها برای مقابله با این قیمت‌گذاری‌ها این است که مردم قیمت‌های واقعی را از بورس استخراج کنند. مشکل واحدهای صنعتی و تولیدی سرمایه در گردش است. البته این مشکل نشانه خوبی است که تولید و بازار تقاضا وجود دارد.
وزیر صمت تاکید کرد: رییس‌جمهور دستور ویژه‌ای دادند تا ما برای حل این مشکل در جلسه هفته آینده دولت پیشنهاد خود را ارایه دهیم. فاطمی امین از رشد ۴.۹ درصدی تولید در بخش صنعت در هشت ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد و گفت: با ادامه روند کنونی بسیاری از مشکلات کنونی مردم حل خواهد یافت.
عرضه ادامه‌دار خودرو در بورس کالا
به‌طور کلی صحبت‌های سخنگوی وزارت صمت پر از تناقض است. وزارت صمت مخالف اصلی عرضه خودرو در بورس کالا است. حتی امید قالیباف سخنگوی این وزارتخانه، در نشست خبری در شهریورماه اعلام کرد: «دولت و وزارت صمت موافق عرضه خودرو در این بستر نیستند و تنها به‌دلیل شفاف‌سازی قیمت‌ها این اقدام صورت گرفته است. اما باید از حقوق مصرف‌کننده دفاع کرد و پس از تنظیم بازار، عرضه خودرو در این بستر متوقف می‌شود.»
این اظهارات در حالی است که چند روز پیش وی در میز اقتصاد گفت: «وزارت صمت در دولت سیزدهم به دنبال حذف قرعه‌کشی بوده است؛ در مقابل بورس کالا مخالف عرضه خودرو بوده‌اند. سوال اینجاست که از 4 هزار میلیارد تومان خودروی معامله شده در بورس کالا چقدر به جیب این بازار کالایی رفته که اینگونه دفاع می‌کند؟»
این سخنان قالبیاف درحالی است که کارمزد عرضه خودرو در بورس کالا یک در هزار قیمت خودرو است و اگر تعداد عرضه‌ها را در نظر بگیریم این بازار کالایی سود آنچنانی از عرضه نخواهد برد.
به‌طور کلی اظهارات سخنگوی وزارت صمت دارای تناقض است؛ چگونه می‌شود که در ابتدای مسیر مخالف عرضه بود و پس از آن یک باره و برای چند ساعت موافق شد و در تمامی رسانه‌ها از مثبت بودن عرضه خودرو در بورس کالا گفت؟
امید قالیباف با بیان اینکه انتقاد به عملکرد بورس کالا در فروش خودرو منصفانه نیست، گفت: در این بستر عرضه‌ها تسهیل شده و مطمئناً به دست مشتریان واقعی می‌رسد؛ در واقع مکانیزم بورس کالا منجر به تامین منافع مصرف‌کننده و تولیدکننده می‌شود و افزایش قیمت اخیر خودرو ارتباط چندانی با این سازوکار ندارد.
وی مطرح کرد: وزارت صمت اخیراً توافق امیدبخشی را با بورس کالا داشته که مطابق مفاد آن قرار بر رعایت کف عرضه‌ها و مراقبت در کشف قیمت‌ها شده است؛ پیش‌بینی می‌شود با تداوم عرضه خودرو در بورس کالا مشکلات گذشته این صنعت دیگر تکرار نشود.
قالیباف تصریح کرد: وزارت صنعت، معدن و تجارت با اصل بحث عرضه خودرو در بورس کالا موافق بوده و از این موضوع حمایت می‌کند و تا زمانی که منافع تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان حفظ شود دست از حمایت‌های خود بر نمی‌دارد.
سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه عرضه خودروهای پرتیراژ در بورس کالا به کجا رسید، بیان کرد: موضوع ورود خودروهای پرتیراژ به بازار سرمایه در جریان بوده و اکنون در مرحله بحث‌های کارشناسی به سر می‌برد؛ اما در حال حاضر سازوکار قانونی فروش آنها، قرعه‌کشی است و تقریباً ۷۰ درصد ظرفیت تولید این خودروها، صرف طرح جوانی جمعیت و جایگزینی با خودروهای فرسوده می‌شود.
وی بیان کرد: نقطه قوت بورس کالا حذف دلالان و شفافیت جریان مالی خرید و فروش بوده و خوشبختانه در مورد عرضه خودرو این اهم رخ داده است، بنابراین واکنش افرادی که سود نامشروع و منافع آنها به خطر می‌افتد طبیعی و بدیهی است که خواهان پیش کشیدن بحث‌های حاشیه‌ای هستند.
مزیت عرضه خودرو در بورس
علیرضا سلیمی، عضو هیات رییسه مجلس در مورد عرضه خودرو در بورس گفت: با عرضه همه خودروها در بورس دست دلالان و واسطه‌گران این حوزه قطع و کمک بزرگی در راستای شفافیت به این حوزه می‌شود، چون حاشیه سود ۲۰۰ و ۳۰۰ میلیونی در فروش بعضی خودروها نصیب برخی افراد می‌شود که هیچ توجیهی برای این امر وجود ندارد. در شرایط فعلی دلالان حاشیه این سود را به جیب می‌زنند و مردم از این موضوع منتفع نمی‌شوند که با اقدام بورس کمک بزرگی برای ساماندهی صنعت خودرو صورت گرفت.
علی رضایی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز با مثبت تلقی کردن اقدام سازمان بورس در عرضه خودرو در بورس کالا گفت که این اقدام گامی در راستای کشف قیمت خودرو است. با این اقدام می‌توان انتظار کشف قیمت خودرو را داشت، منتها همه‌چیز منوط به استقبال مردم است.: ممکن است علی‌رغم پایین بودن قیمت خودرو بعد از عرضه در بورس کالا، مردم از آن استقبال نکنند که باید در این باره تمهیدات لازم اندیشیده شده تا با سرخوردگی مواجه نشویم.
احد آزادیخواه، نماینده مردم ملایر در مجلس گفت: بنده موافق عرضه خودرو در بورس بودم به این دلیل که رانت را از بین می‌برد. این اقدام باعث خواهد شد قدرت رقابت میان خودروسازان افزایش پیدا کند و حداقل دیگر شاهد تولید خودروهای بی کیفیت و با ایمنی نامطلوب نخواهیم بود. در مجموع عرضه کالا در بورس مناسب و قابل تقدیر است، چرا که می‌توان با این کار دست رانت خواران را قطع کرد. همه دولتمردان به ویژه وزارت صمت باید به دنبال ارتقای کیفیت خودرو و همچنین واقعی کردن نرخ خودروها باشند تا تمام مردم بتوانند صاحب خودرو شوند.
اصغر سلیمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در مورد عرضه خودرو در بورس گفت: این اقدام شورای عالی بورس باعث حذف دلالان از چرخه معامله خودرو در کشور شد و به شفافیت این حوزه کمک کرد. سال‌ها صحبت از رانت و فساد در حوزه خودرو مطرح بود و با عرضه خودرو در بورس، این کالا با نرخ مشخص به دست مصرف کننده می‌رسد. فروشندگان خودرو در بازار قیمت‌های کاذب و بالایی را اعلام می‌کردند و این هم جو روانی بازار را به هم می‌زد و منجر به افزایش بی‌رویه این کالای مورد نیاز جامعه شده بود اما با عرضه در بورس کالا به واسطه کشف قیمت خودرو با تعادل به فروش می‌رسد.
محمد صفایی، نماینده مردم گناباد بیان کرد: عرضه خودرو در بورس اقدام خوبی است باید قرعه‌کشی را برای همیشه حذف کنیم. این شیوه نوعی بلیت بخت‌آزمایی است و باید عرضه در بورس کالا انجام شود تا هم از قیمت‌های دستوری جلوگیری شود و تولید کننده و مصرف کننده در این عرضه متضرر نشوند و خودرو با قیمت واقعی و در یک رقابت سالم به دست مردم برسد. اگر عرضه خودرو در بورس کالا به هر دلیلی متوقف شود، پس از مدت کوتاهی شاهد جهش قابل‌توجه قیمت خودرو در بازار آزاد خواهیم بود. چنین رخداد شوکه‌کننده‌ای در بازار سکه و طلا تجربه شده است.عرضه خودرو در بورس کالا به عنوان یک راه‌حل بالقوه جهت جلوگیری از فعالیت دلالان و تعیین قیمت خودرو در بستری شفاف و متناسب با عرضه و تقاضا است و باید با جدیت مورد توجه قرار گیرد.
