گروه بنگاه‌ها|
استفاده از «روش‌های نوین برای تامین مالی» آن‌دسته از بنگاه‌هایی که با هدف توسعه کسب و کار خرد و خانگی فعالیت می‌کنند، یکی از راهبردهایی است که فعالان اقتصادی معتقدند دولت از طریق آن می‌تواند به بسیاری از اهدافش در حوزه اشتغالزایی و... دست پیدا کند. در مسیر دستیابی به این روش، نوع خاصی قراردادهای اقتصادی میان فعالان کسب و کار خرد در بخش‌های کشاورزی، تولید و... از یک طرف و شرکت‌های تعاونی ترسیم شد تا تامین مالی و تامین مواد اولیه، تولید، بازاریابی و صادرات بر اساس الگوهای جدید مالی پیش رود.بر این اساس طرح تولید مبتنی بر قرارداد از تابستان سال گذشته و در گام نخست با انعقاد قرارداد بین روستاییان و یک شرکت زعفرانی در استان خراسان جنوبی منعقد شد تا محصولات کشاورزان بدون واسطه توسط شرکت با قیمتی بیش از نرخ روز بازار خریداری شود. با این روش ضمن حذف واسطه‌ها و دلالان، کشاورزان در قبال فروش محصول خود با قیمت مناسب به شرکت تولیدکننده، هزینه فروش محصول را به صورت نقدی از بانک دریافت می‌کنند. بر اساس این دستور کار مشخص است که مدیر ملی طرح تکاپوی وزارت کار با اشاره به اتصال محصولات ۱۰ هزار کشاورز به بازار با روش تأمین مالی «تولید مبتنی بر قرارداد» گفت: «بانک‌ها با روش‌های سنتی تسهیلات اشتغال، ناپایدار می‌مانند.» رضا تازیکی در جریان بازدید خبرنگاران از یک کارخانه تولیدکننده زعفران در مشهد به عنوان یکی از شرکت‌های مجری طرح تولید مبتنی بر قرارداد اظهار داشت: با توجه به اینکه در گذشته در پرداخت تسهیلات بانکی انحراف زیادی ایجاد می‌شد، طرح تولید مبتنی بر قرارداد در دستور کار قرار گرفت که در قالب این طرح تسهیلات به شرکت تولیدکننده یا کشاورز پرداخت نمی‌شود، بلکه این تسهیلات نزد بانک است و وقتی کشاورز در قبال قرارداد با تولیدکننده، محصول خود را به شرکت تحویل داد، با مراجعه به بانک نقدا پول خود را دریافت می‌کند. مدیر طرح ملی توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار با بیان اینکه در طرح تولید مبتنی بر قرارداد قیمت محصولات خریداری شده از کشاورز حتی بالاتر از نرخ روز بازار است، گفت: طی یک‌سال گذشته، این طرح در سه بنگاه اقتصادی تولیدکننده زعفران و رب گوجه فرنگی اجرا شده است. تازیکی با اشاره به اینکه طرح تولید مبتنی بر قرارداد تاکنون ۱۰ هزار کشاورز را تحت پوشش قرار داده است، گفت: در این طرح علاوه بر ارتقای بهره‌وری محصول، از نظر فروش محصول نیز تضمین شده است و درآمد کشاورزان نیز از محل بهره وری افزایش می‌یابد.وی ادامه داد: طبق طرح تولید مبتنی بر قرارداد این قراردادها پیش از فصل کشت بین خریدار و تولیدکننده منعقد می‌شود و شرکت نیز تضمین می‌دهد اگر قیمت روز محصول پایین‌تر از نرخ معمول باشد، تولیدکننده آن را با قیمت تضمین شده خریداری می‌کند و این موضوع انگیزه‌ای برای کشاورزان است تا محصولات آنها توسط دلالان و با قیمت‌های پایین خریداری نشود.
خرید محصول مستقیما از کشاورز
این مقام مسوول با تاکید بر اینکه این تسهیلات فقط در زمان برداشت محصول بابت تولید پرداخت می‌شود، گفت: کشاورزانی که محصول خود را در قالب طرح تولید مبتنی بر قرارداد به فروش رسانند علاوه بر اینکه میزان تولید و بهره وری ارتقا یافته است، محصول زعفران در هر کیلو بین ۸۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان بیش از نرخ روز بازار از کشاورز خریداری شده است. بنابراین یکی از مهم‌ترین اهداف این طرح این بود که درآمد کشاورز افزایش می‌یابد. ضمن اینکه سودی که در گذشته در اختیار دلالان قرار می‌گرفت، نصیب تولیدکننده و کشاورز می‌شود. مدیر ملی طرح توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار گفت: به ازای هر ۲۵ میلیون تومان تسهیلاتی که برای تولیدکننده در بانک ذخیره می‌شود، شرکت باید با یک کشاورز قرارداد منعقد کند. این بدان معناست که برای یک میلیارد تومان تسهیلات باید با ۴ هزار کشاورز قرار داد منعقد کند. تازیکی با بیان اینکه بر اساس طرح تولید مبتنی بر قرارداد انحراف در تسهیلات اعطایی صفر بوده است، تاکید کرد: در امریکا ۴۵ درصد از کشاورزان به روش قرارداد تولید مبتنی قرارداد و در برزیل نیز ۷۰ درصد از کشاورزان از این روش محصول خود را به بازار عرضه می‌کنند. در ایران از یک‌سال و نیم گذشته این طرح آغاز شده و در حال حاضر ۸ درصد کشاورزان استان خراسان از این طریق محصول خود را عرضه می‌کنند.کشاورزان گوجه به‌طور میانگین از هر هکتار ۴۰ تا ۵۰ تن گوجه فرنگی برداشت می‌کنند در حالی که کشاورزان طرف قرارداد با یک شرکت تولیدکننده رب گوجه فرنگی ۷۵ تن گوجه تولید می‌کنند.
هدف‌گذاری خرید
محصولات ۱۰۰ هزار کشاورز
اما هدف‌گذاری این طرح چه گستره‌ای را شامل می‌شود و چه میزان بنگاه تولیدی و کشاورزی زمینه پیوستن به یک چنین ساختاری را پیدا می‌کنند؟ تازیکی با تاکید بر اینکه هدف ما این است که در قالب طرح تولید مبتنی بر قرارداد ۱۰۰ هزار کشاورز را تحت پوشش قرار دهیم و محصولات آنها را با این روش تأمین مالی به صورت تضمینی خریداری کنیم گفت: از این محل ۱۵۰۰ فارغ‌التحصیل کشاورزی هم وارد بازار کار می‌شوند. با روش طرح تولید مبتنی بر قرارداد می‌توانیم کشاورز را در رشد اقتصادی و ارزش افزوده محصول سهیم کنیم.مدیر ملی طرح تکاپو با اشاره به مقاصد صادراتی زعفران ایران گفت: در حال حاضر ۸۰ درصد صادرات ایران به کشورهای چین، امارات و اسپانیا صادر می‌شود. نکته دیگر اینکه در حالی که اسپانیا فقط یک تن تولید زعفران دارد، اما زعفران وارداتی خود را به ۴۰ کشور دنیا صادر می‌کند. تازیکی همچنین با انتقاد از سیاست صادراتی سازمان توسعه تجارت کشور گفت: سازمان توسعه تجارت یارانه شرکت در نمایشگاه‌های جهانی را برای مقاصد صادراتی اختصاص می‌دهد در حالی که این یارانه نباید به «مقاصد صادراتی» داده شود بلکه باید به «کالاهای صادراتی» داده شود. به عنوان مثال سازمان توسعه تجارت یارانه صادراتی برای را صادرات به کشوری مانند عراق می‌دهد در صورتی که زعفران ما در عراق هیچ بازاری ندارد و در مقابل در ژاپن بازار دارد، بنابراین یارانه صادراتی باید به کالا داده شود. مدیر ملی طرح تکاپو افزود: بانک‌ها با روش‌های سنتی پرداخت تسهیلات اشتغال «ناپایدار» می‌مانند اما اگر بتوانیم زنجیره‌های ارزش را به هم متصل کنیم موفق خواهیم بود. روش‌های متنوع در تأمین مالی را باید به کار گرفت که روش تولید مبتنی بر قرارداد یکی از این روش‌ها است. تازیکی در پاسخ به سوال مهر مبنی بر اینکه طرح تولید مبتنی بر قرارداد در چه محصولاتی اجرایی شده است، گفت: شرکت‌های بخش خصوصی و صاحب برند مورد تاکید این طرح هستند و در حال حاضر ۱۰ شرکت در نوبت قرار دارند تا از این روش تأمین مالی شوند و مستقیم از دامدار و کشاورز خریداری کنند. وی گفت: ما تمام محصولات کشاورزی را می‌توانیم پوشش دهیم و تاکنون زعفران، گوجه فرنگی، صید و صیادی، دام، عسل و گیاهان دارویی در این طرح تحت پوشش قرار گرفتند.
