بعد از راه‌اندازی معاملات سلف استاندارد سنگ‌آهن در بورس کالا و شکل‌گیری کد عام برای معاملات سلف موازی استاندارد برق در بورس انرژی شاهد راه‌اندازی بازار گواهی ظرفیت برق در چهارمین بورس کشور خواهیم بود تا با تنوع ابزارهای نوین مالی در بازار سرمایه، زمینه جذب سرمایه‌گذاران و انتقال سرمایه‌های سرگردان از بازارهای سفته بازی و بازارهای مولد فراهم شود. نکته مهم اینجاست که در بازارهای مالی جدید بورس انرژی امکان حضور همه سرمایه‌گذاران وجود دارد تا این بورس به مکانی جذاب برای سرمایه‌گذاران تبدیل شود.
در همین زمینه رییس اداره عملیات بازار بورس انرژی با بیان اینکه برای جلب مشارکت بخش خصوصی جهت سرمایه‌گذاری در توسعه ظرفیت تولید برق، ایده خلق اوراق بهاداری با عنوان گواهی ظرفیت به عنوان جایگزین هزینه عمومی برقراری انشعاب به تصویب رسید، اضافه کرد: در شرایط موجود صنعت برق کشور، اتصال به شبکه سراسری برق و استفاده از خدمات تامین برق برای مصرفکنندگان مستلزم پرداخت هزینههای برقراری انشعاب، هزینه احداث شبکه اختصاصی و در نهایت هزینه صورتحسابهای ماهانه (شامل بهای دیماند و انرژی) برق مصرفی مصرفکنندگان است.
جزییات بازار گواهی ظرفیت
رییس اداره عملیات بازار بورس انرژی در مورد جزییات بازار گواهی ظرفیت گفت: هزینه برقراری انشعاب یک بار توسط هر متقاضی در هنگام درخواست اتصال به شبکه سراسری برق کشور پرداخت می‌شود.
به گفته عسگری احداث شبکه اختصاصی نیز عمدتا توسط خود مصرفکننده انجام میپذیرد؛ بدین‌ترتیب که متقاضی باید راسا نسبت به ایجاد شبکه انتقال نیروی خود از شبکه سراسری تا محل مصرف خود اقدام کند.
وی گفت: هزینه دیماند و انرژی نیز به صورت ماهانه از طریق صورتحسابهای صادره توسط شرکتهای توزیع نیروی برق یا برق منطقه‌یی توسط مصرفکنندگان پرداخت می‌شود.
عسگری اضافه کرد: هزینههای برقراری حق انشعاب را میتوان به دو مولفه هزینههای عمومی و هزینههای نیرورسانی تقسیمبندی کرد.
رییس اداره عملیات بازار بورس انرژی خاطرنشان کرد: هزینههای عمومی اغلب صرف سرمایه‌گذاری جدید برای توسعه ظرفیت تولید برق در کشور می‌شود و هزینه نیرو رسانی نیز صرف سرمایه‌گذاری جهت توسعه بخش انتقال و توزیع نیروی برق در کشور می‌شود.
وی ادامه داد: پرداختهای صورتحساب ماهانه نیز اغلب صرف تامین هرینههای بهرهبرداری و تعمیر و نگهداری بخشهای تولید، انتقال و توزیع نیروی برق می‌شود.
عسگری افزود: ادامه شرایط فعلی جهت تامین هزینههای برق در کشور نگرانی‌هایی را در ارتباط با حصول اطمینان از تامین ظرفیت تولید برق در کشور در بلندمدت ایجاد کرده است.
رییس اداره عملیات بازار بورس انرژی گفت: جهت رفع مشکل فوقالذکر و برای جلب مشارکت بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری جهت توسعه ظرفیت تولید برق در کشور، ایده خلق اوراق بهاداری تحت عنوان گواهی ظرفیت به عنوان جایگزین هزینه عمومی برقراری انشعاب در وزارت نیرو شکل گرفت. این مقام مسوول تصریح کرد: در پیشنویس پیشنهادی دستورالعمل بند (و) ماده (133) قانون برنامه پنج‌ساله پنجم به شورای اقتصاد گنجانده و در نهایت تصویب شد.
این کارشناس ارشد بورس انرژی اعلام کرد: مطابق دستورالعمل مذکور، اوراق گواهی ظرفیت سندی است قابلِ مبادله که با اجازه وزارت نیرو مبتنی بر ایجاد ظرفیتِ نیروگاهی قابلِ اتکای جدید یا کاهشِ قدرتِ قراردادی مشترکین موجود صادر می‌شود؛ واحد گواهی ظرفیت کیلووات است که معرف تعهد تدارک یک کیلووات ظرفیت مطمئن نیروگاهی به‌مدت نامحدود است.
گواهی ظرفیت ابزاری برای تاسیس نیروگاه
رییس اداره عملیات بازار بورس انرژی افزود: با توجه به این تعریف و طراحیهای انجام شده نیروگاه‌های جدیدالاحداث و در دست احداث میتوانند پس از تایید وزارت نیرو، با انتشار اوراق گواهی ظرفیت از پیش از وارد شدن به مدار اقدام به تامین مالی کنند.
عسگری تاکید کرد: متقاضیان اتصال به شبکه نیز قادر خواهند بود به سهولت و سرعت از طریق سیستم عرضه و تقاضا در بورس انرژی به‌طور شفاف نسبت به تهیه اوراق گواهی ظرفیت و ارایه آن به شرکتهای برق منطقه‌یی یا توزیع نیروی برق به عنوان پیش نیاز اتصال به شبکه سراسری برق کشور اقدام کنند.
وی افزود: بدین‌ترتیب وزارت نیرو به جای دغدغه توسعه ظرفیت تولید جدید و احداث نیروگاه‌های جدید، شرایط ورود بخش‌خصوصی به عرصه تولید را تسهیل می‌کند.
به گفته این مقام مسوول در بورس انرژی، مصرفکنندگان نیز ضمن سرعت بخشیدن به درخواست اتصال به شبکه خود به صورت شفاف و بیواسطه از طریق بورس نسبت به تامین مالی احداث نیروگاه‌های جدید اقدام می‌کند.
رییس ادراه عملیات بازار بورس انرژی تصریح کرد: با توجه به توضیحات ارایه شده، اوراق گواهی ظرفیت یک اوراق کاملا مشخص و تعریف شده در صنعت برق کشور محسوب می‌شود و جایگاه عرضه این کالا نیز دقیقا در دستورالعمل بند «و» ماده 133 قانون برنامه پنجم بورس انرژی عنوان شده است.
عسگری گفت: برای حمایت از سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه و حصول اطمینان از تناسب افزایش ظرفیت تولید برق با رشد مصرف در کشور، متقاضیان برقراری انشعاب یا افزایش قدرت درخواستی از شبکه موظف به ارایه گواهی ظرفیت به شرکت مالک شبکه برق (شرکت برق منطقه‌یی یا شرکت توزیع نیروی برق) میباشند که میزان گواهی ظرفیت مورد نیاز با توجه به سطح ولتاژ و مصرف بر اساس مقررات وزارت نیرو تعیین می‌شود.
رییس اداره عملیات بازار بورس انرژی گفت: بنابراین با توجه به رشد سریع مصرف برق در کشور و ورود صنایع و مصارف جدید در کشور همچنین نیاز به تامین مالی بخش خصوصی برای احداث نیروگاه‌های جدید تقاضای مناسبی را برای این اوراق میتوان متصور شد.
وی افزود: ضمن اینکه کلیه دارندگان حق انشعاب و متصل به شبکه موجود نیز در صورت کاهش دیماند مصرفی میتوانند در این بازار به عنوان عرضه‌کننده عمل کنند.
امکان حضور همه سرمایه‌گذاران
عسگری در موردفعالان این بازار هم گفت: فعالان بازار این اوراق صرفا محدود به مصرفکنندگان و تولیدکنندگان واقعی برق نیستند و سرمایه‌گذاران عادی نیز قادر خواهند بود از نوسانات قیمت احتمالی این اوراق منتفع شوند و به سیالیت بازار این اوراق یاری رسانند.
رییس اداره عملیات بازار بورس انرژی پیش‌بینی کرد: کشف صحیح قیمت این اوراق (ارزش این اوراق برای متقاضیان اتصال به شبکه) و رقابت عرضه و تقاضای این اوراق ضمن ارسال سیگنال اقتصادی به سرمایه‌گذاران بخش‌خصوصی چشم‌انداز مناسبی را نیز در برابر تصمیمگیران دولتی و سیاستگذاران توسعه شبکه سراسری برق کشور قرار میدهد.
آخرین وضعیت عرضه بورس در نفت
درحالی که قرار بود نفت در ماه پیش روی تابلو معاملاتی بورس انرژی رود، اما این مهم محقق نشد. در همین رابطه محمود قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ابراز امیدواری کرد که تا پایان آبان ماه شرایط برای عرضه طلای سیاه در بازار سرمایه فراهم شود.
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت با بیان اینکه نفت‌خام با قیمت فوب خلیج فارس در بورس عرضه خواهد شد گفت: خریداران نفت خام در بورس بر اساس نرخ ارز مبادلاتی ریال آن را پرداخت خواهند کرد. چه انگیزه‌یی بالاتر از این برای خریداران که روی هر بشکه بیش از 400 تا 500 تومان سود می‌برند.
همچنین مدیرعامل بورس انرژی از ادامه رایزنی‌ها با وزارت نفت برای عرضه نفت خام در این بورس خبرداد و گفت: کاهش قیمت نفت در میان مدت بر معاملات بورس انرژی تاثیرگذار است.
به گفته حسینی هنوز کاهش قیمت نفت خام تاثیر خاصی بر معاملات بورس انرژی نداشته است، زیرا هم‌اکنون معاملات نفت خام به صورت مستقیم در بورس انرژی انجام نمی‌شود و تنها معاملات فرآورده‌های ویژه انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه بورس انرژی همکاری‌هایی را در زمینه عرضه نفت در بورس با وزارت نفت انجام داده، اظهار داشت براساس دستور کاری که بیژن زنگنه وزیر نفت تعریف کرده هماهنگی‌هایی در حال انجام است اما این امر بلندمدت خواهد بود.
ثبات نسبی قیمت‌ها در بورس انرژی
در ادامه مدیرعامل بورس انرژی با بیان اینکه قیمت فرآورده‌های ویژه از ثبات نسبی برخوردار است، افزود: قیمت پایه این فرآورده‌ها توسط عرضه‌کنندگان با توجه به کاهش قیمت نفت خام تغییر می‌کند، عرضه‌کنندگان در پایان هر ماه قیمت پایه را براساس نفت خام تغییر می‌دهند. حسینی ادامه داد: در صورتی که روند کاهشی قیمت نفت ادامه یابد به تدریج قیمت پایه محصولات فرآورده‌های ویژه نفتی که در بورس کالا عرضه می‌شود به‌طور قطع کاهش می‌یابد.
