گروه بورس|حسن صادقی|
شاخص کل بازار سهام دیروز با افت 262واحدی به محدوده 79 هزار واحدی سقوط کرد. روز گذشته دادوستدهای تالارها با دامنه‌های منفی پایان یافت. در این میان صنایع قندی، لاستیک‌سازی و سیمانی‌ها، معاملاتی متعادل با دامنه‌های مثبت داشته و از ریزش بیشتر شاخص جلوگیری کردند.
به گزارش «تعادل»، به نظر می‌رسد با افت شاخص کل در روزهای اخیر، نقدینگی و حجم معاملات بازار به‌شدت تحت تاثیر قرار گرفته و رکود بازار عمیق‌تر شده است. حال با تداوم این شرایط احتمال می‌رود که ترکیب‌بندی بازار تغییر کرده و در سایه ریزش بورس تهران، بازارهای موازی غیر مولد قدرت مانور بیشتری پیدا کنند. بنابراین بازار سهام نیاز به شوکی دارد که به‌زعم برخی کارشناسان با بازگشایی نمادهای متوقف شده این شوک به بازار تزریق خواهد شد.
نزول شاخص کل بازار
نوسانات شاخص کل در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که تمایل زیادی برای صعود قابل توجه نماگرهای بازار وجود دارد تا جایی که بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که شاخص کل به‌طور یقین تا پایان سال جاری مسیر صعودی خود را حفظ خواهد کرد، اما رخوت 2هفته اخیر، این ایده را تقویت نمی‌کند. درواقع این تناقض ایده‌پردازی درخصوص آینده روند شاخص، از 2جهت قابل پیگیری است. نخست سنت رشد شاخص بازار در ایام قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری است به‌طوری که بنابر داده‌های پیشین می‌توان پیش‌بینی کرد شاخص کل مانند سال‌های قبل، رشد قابل توجهی را تجربه کند. همچنین ملموس‌تر شدن اثرات رفع تحریم‌ها، افزایش بازدهی بازار سرمایه و حضور فعلان بازار سرمایه در معاملات بازار را تشدید خواهد کرد. با این حال شواهد موجود نشان می‌دهد که اصلاح شاخص کل در دوره‌های اخیر یک وجه تمایز با اصلاح شاخص کل در دوره‌های گذشته دارد به‌طوری‌که در دوره‌های پیشین با افت متداوم شاخص کل، سهامداران برای جلوگیری از زیان بیشتر اقدام به خروج نقدینگی از بورس می‌کردند اما در این دوره بسیاری از سهامداران به واسطه امیدی که به آینده بازار داشتند، خارج نشدند و همچنان نقدینگی
خود را حفظ کرده‌اند. بیشترین مشوق فعالان بازار سرمایه، تک‌سهمی‌ها، کامودیتی‌ها و صنایع صادرات‌محور بود که انگیزه ماندن در این بازار را برای آنها تامین می‌کرد. پس از آنکه شاخص کل سقف خود را در 3هفته گذشته به بیشترین رقم رساند، واگرایی منفی شاخص آغاز شد.
هرچند افزایش شاخص کل در آن دوره، رشد پربرکتی نبود و به کمک تعدادی از گروه‌های خاص مانند افزایش یافت، اما این وضعیت ادامه نداشت. واقعیت کنونی بازار سهام نشان می‌دهد هم‌اکنون همه سبدها و پرتفوی‌ها با زیان روبه‌رو شده‌اند.
کاهش حجم معاملاتی، عامل اصلی افت بازار
بی‌تردید کاهش حجم معاملات بازار سرمایه، مانند دوره‌های قبل، مانع اصلی رشد شاخص کل بوده است. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بازار، روند نزولی حجم معاملات بازار آفت بازار کنونی است. این در حالی است که در غیاب نمادها مهم و اثر در بازار و تداوم بسته بودن آنها، این مشکل تشدید یافته اما به نظر می‌رسد در روزهای اخیر این مشکل به حالت بغرنجی رسیده است. بر همین اساس انتظار می‌رود تا زمانی که دادوستدهای بازار با افزایش حجم معاملات رونق نگیرد، بازار سرمایه شاهد اتفاق خاصی نخواهد بود. این در حالی است که برخی نمادها مانند بیمه‌‌یی‌ها، بانکی‌ها، قندی‌ها و سیمانی‌ها در دوره‌های اخیر از سطوح حمایتی خود عبور کردند. این موضوع حاکی از آن است زمانی که حجم معاملاتی بازار به پایین سطوح ممکن تنزل یابد، کوچک‌ترین عرضه یا کمترین خرید، پس‌لرزه‌های آن دیگر دادوستدهای بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به عبارت دیگر حجم معاملات پایین، با کوچک‌ترین حرکت به تکاپو افتاده و بر رفتار دیگر نمادها اثر می‌گذارد. از این رو شاخص کل بازار در ابتدای معاملات روند صعودی را آغاز می‌کند، اما با دامنه منفی بسته می‌شود. این موضوع همچنین نشان می‌دهد که
عرضه‌کنندگان و خریداران، برای اقدامات خود دلیل قانع‌کننده‌یی ندارند و بیشتر بر اساس هیجان روانی بازار تصمیم می‌گیرند. در چنین بازاری، ریسک معاملاتی افزایش یافته و معامله‌گران کمتر اعتمادی به بازار خواهند داشت.
کوچ نقدینگی به دیگر بازارها
گمان می‌رود در شرایطی که بازار سهام از تامین اعتماد لازم برای فعالان عاجز است، نقدینگی‌ها از بورس به دیگر بازارهای سرمایه کوچ کند. کمااینکه در روزهای اخیر شاهد افزایش شاخص‌های بازارهای ثانویه بودیم. به‌طور مثال دیروز بازار بدهی بیشترین ارزش معاملات را به ثبت رساند. بر همین اساس انتظار می‌رود دارایی‌های موجود در بورس در صورت تداوم شرایط فعلی، به تدریج به دیگر بازارهای ثانویه کوچ کنند و این بازارها جایگزین کوتاه‌مدت بورس تهران شوند؛ چراکه بازار سهام توان جذب دارایی‌ها را از دست داده و ریسک سرمایه‌گذاری را در خود تشدید کرده است. بازار آتی سکه و طلا، اخزا و کارگزارانی که در صورت دریافت نقدینگی اقدام به پرداخت سود می‌کنند، به بازارهای هدف بسیاری از سهامداران تبدیل شده است. این در حالی است که نهادهای ناظر و متولی این بازارها با ایجاد سیاست‌های جدید، از ورود حجم نقدینگی بیشتر استقبال کرده و از تصمیماتی که ممکن است ریسک این بازارها را نیز افزایش دهد، پرهیز کنند. از سوی دیگر سازمان بورس و اوراق بهادار درخصوص شرایط کنونی بازار باید تدابیر جدی اتخاذ کند؛ چراکه اگر بازار سهام بخواهد در روزهای آتی به شیوه کنونی ادامه
حیات دهد، خروج نقدینگی از این بازار دور از انتظار نیست و خروج نقدینگی از بازار، افت شاخص را تا حدود 73 هزار واحد محتمل می‌کند.
