گروه گوناگون نرخ سود بانکی سالهاست که به محل مناقشههای بسیار تبدیل شده است. چه آن زمان که صحبت از نرخ تورم میشود و چه زمانی که مساله کاهش خروج سپردهها از بانک میشود؛ همواره متهم اصلی، نرخ سود بانکی است. برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند ارتباط قطعی و معناداری میان نرخ سود بانکی و تورم وجود دارد و به همین خاطر همیشه تلاشهایی برای ایجاد یک تناسب میان این دو نرخ صورت گرفته است. با این حال، یک مساله دیگر نیز در این میان مطرح میشود. برخی کشورها در تلاش برای کاهش تورم هستند و بر همین اساس به ناچار باید تاحدودی نرخ سود بانکی خود را نیز در تناسب با تورم کاهش دهند؛ مسالهیی که به نظر میرسد میتواند یکی از دلایل خروج سرمایه از بانکها باشد.
در این میان نگاهی به نرخ سود بانکی در کشورهای مختلف، میتواند دید روشنتری از وضعیت تناسب نرخ تورم و سود بانکی، همچنین بالاترین و کمترین نرخ سود ایجاد کند. آنطور که پیش از این گزارشهای بینالمللی نشان میداد، بلاروس دارای بیشترین نرخ سود بانکی بود. با این حال، گزارشهای تازهتر نشان میدهد آرژانتین کمی خود را بالاتر از بلاروس کشانده تا رتبه اول در بالاترین نرخ سود بانکی را از آن خود کند. بر این اساس، نرخ سود بانکی در آرژانتین، 29.5درصد و در بلاروس 24درصد است. این رقم در حالی است که تا قبل از این گزارش آخرین نرخ سود بانکی عنوان شده برای بلاروس، 22درصد بود.
در مورد آرژانتین که حالا رکورددار نرخ سود بانکی است، باید به این نکته اشاره کرد که این کشور اخیرا عنوان کرده بود از نرخ ۷روزه به عنوان سیاست پولی اصلی خود برای کاهش تورم استفاده میکند. بر این اساس، آنطور که بلومبرگ اعلام کرده بود، آرژانتین قصد دارد تورم این کشور را تا سال ۲۰۱۷ به زیر ۱۷درصد برساند. نرخ هفت روزه توسط هیاتی متشکل از 6نفر به ریاست فدریکو استورزنگر، رییس بانک مرکزی آرژانتین تعیین میشود و جای نرخ ۳۵روزه را خواهد گرفت.
در عین حال، بانک مرکزی آرژانتین هدفگذاری این بانک را کاهش نرخ تورم به ۱۲ تا ۱۷درصد تا سال ۲۰۱۷، ۸ تا ۱۲درصد تا سال ۲۰۱۸ و ۳,۵ تا 6.5درصد تا سال ۲۰۱۹ اعلام کرده است. هرچند برخی منابع برخلاف عدد 22درصد برای نرخ تورم در آرژانتین، عددهای بالاتری را برای نرخ فعلی تورم در این کشور میدانند.
در جدول ارقام بالا در نرخ سود بانکی میتوان به نام اوکراین نیز اشاره کرد. این کشور با تورم 9درصد، نرخ سود بانکی خود را 23درصد تثبیت کرده است. در میان صاحبان بالاترین نرخهای سود بانکی، بیشترین نرخ تورم مربوط به آرژانتین با 22درصد است و پس از آن، بلاروس با 19درصد قرار دارد. درحقیقت به نظر میرسد کشورهایی که نرخ سود بالاتری دارند، با بیشترین نرخ تورم نیز همراه هستند. البته ممکن است مساله برعکس باشد یعنی کشورهایی که بیشترین نرخ تورم را دارند و تلاش برای کاهش آن به جایی نرسیده است، نرخ سود بانکی خود را بالا میبرند. با این حال، اوکراین در این میان با یک تناقض روبهرو است. نرخ تورم در اوکراین 9درصد و نرخ سود بانکی 23درصد است که اختلاف بسیاری را از یکدیگر به ثبت رساندهاند.
البته در مورد اوکراین باید به یک نکته اشاره کرد که این کشور در سالهای گذشته با برخی درگیریها در شرق کشور روبهرو بود و همین مساله بحران اقتصادی را در اوکراین کلید زد. شاید بتوان گفت پیشبینی بالای نرخ تورم یا ارزیابی منفی از وضعیت اقتصادی، سبب بالا رفتن نرخ سود بانکی شده است. در عین حال باید اینطور برداشت کرد که این کشور به مرور در کاهش نرخ تورم که پیش از این 22درصد عنوان میشد، موفق بوده و آن را به 9درصد کاهش داده است. رتبه چهارم در این میان مربوط به ایران با حدود نرخ سود بانکی 20درصد است. ایران در سالهای گذشته تلاش کرده است تا با کاهش نرخ تورم، میزان نرخ سود بانکی خود را نیز به رقم معقولتری برساند. بر همین اساس، نرخ سود بانکی در ایران حدود 20درصد درنظر گرفته شد.
بعد از ایران، ازبکستان با 20درصد، رتبه بعدی نرخ سود بانکی را در اختیار دارد. در رتبههای بعد مغولستان، گرجستان، اوگاندا، آذربایجان، ارمنستان و ایالات متحده قرار دارند. هرچند نباید فراموش کرد وضعیت ایدهآل برای همه کشورها، نرخ پایین تورم است. در این میان برخی، نرخ سود بانکی را در رقم بالا مناسب میدانند و برخی دیگر، کاهش آن را میخواهند. البته در اقتصادهایی که عمده منابع آن از کانال بانکها تامین میشود، هدایت سرمایهها با ایجاد یک نرخ سود متوازن، میتواند تعیینکننده باشد.