پادرمیانی در «اوفک» به نفع بانک‌های ایران
خیز تهران و لندن برای آغاز رابطه «برد - برد»
گروه تجارت
حجم و ارزش روابط تجاری ایران و بریتانیا به لحاظ اعداد و ارقام چندان قوی نیست؛ به‌طوری که آخرین آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران از حجم مبادلات تجاری ایران و بریتانیا نشان می‌دهد، حدود 155میلیون دلار در 5 ماهه نخست سال 95 واردات از این کشور انجام شده است، در حالی این رقم اندک هم هم نسبت به 5 ماهه سال قبل، کاهش ارزشی 7 درصدی را شاهد بوده است. از سوی دیگر، در آمار 5 ماهه و 4 ماهه گمرک در سال جاری، خبری از صادرات به بریتانیا نبوده و این موضوع از رابطه تجاری یک‌سویه ایران و بریتانیا حکایت دارد. البته در هفته‌های اخیر ارتقای روابط دیپلماتیک از سطح کاردار به سفیر، حاکی از خیز دو کشور برای تقویت روابط بینابین دارد که برای تجار هم خبر خوبی است و از آن استقبال کرده‌اند. با این حال، اهمیت روابط اقتصادی ایران و بریتانیا به اعداد و ارقام تجاری محدود نیست؛ چرا که برای مثال، تحکیم روابط بانکی دو کشور و فرصت‌سازی برای استفاده از مزایای برجام در سطوح بین‌الملل از جمله مهم‌ترین اهداف روابط اقتصادی دو کشور است. در همین راستا، نماینده ویژه نخست‌وزیر بریتانیا به ایران سفر کرده است تا طی دیدار با مقامات ایرانی، آینده روابط دو کشور
بیش از پیش مورد ارزیابی قرار گیرد. در دیدار «لرد لامونت» با مقامات ایرانی قرار شد، طرفین با تبادل هیات‌های تخصصی و بررسی کارشناسی، نقشه راه همکاری‌های اقتصادی، صنعتی و تجاری دو کشور را در زمینه‌های خدمات مالی و بانکی، نفت و گاز، هوا و فضا، انرژی‌های تجدیدپذیر، دارو و سلامت و تجارت بین‌الملل و سایر موارد مورد علاقه طرفین تهیه و تدوین کنند. او در دیدارهایی که با مقامات ایرانی داشت، حامل اخبار خوشی برای تجار ایران از جمله، مذاکره با شرکت‌هایی مانند بی‌پی، جگوار و رولزرویس بود. لرد لامونت البته قطع روابط بانکی و محدودیت‌های اعمال شده از طرف امریکا را عاملی آزاردهنده؛ نه تنها برای ایران بلکه برای بانک‌های انگلیسی و اروپایی عنوان کرد و در این زمینه، از مذاکره با وزیر امور خارجه امریکا و سازمان اوفک ایالات متحده برای تسهیل ارتباط با بانک‌های ایرانی خبر داد. ظاهرا در راستای مذاکرات انجام شده با وزیر امور خارجه امریکا و همچنین اوفک (OFAC)، نمایندگان خزانه‌داری امریکا و سایر اشخاص ذی‌ربط دنبال حل و فصل مشکلات
باقی مانده هستند. البته در این دیدارها، اعضای اتاق مشترک ایران و بریتانیا از شرایط دشوار اخذ روادید، بسته شدن حساب‌های شخصی در بانک‌های بریتانیا و عدم همکاری بانک‌ها با نمایندگان بانک‌های داخلی ابراز گلایه کردند و خواستار تسریع در روند رفع موانعی که منجر به توقف مناسبات تجاری بین دو کشور شده، شدند. در همین زمینه، قائم‌مقام وزیر صنعت و رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران در دیدار با نماینده ویژه تجاری نخست‌وزیر انگلیس اعلام کرد که در زمینه اقتصادی دنبال رابطه «برد - برد» با انگلیس هستیم.
احیا و توسعه فعالیت‌های بیمه‌ای و بانکی
با این حال مجتبی خسروتاج، در دیدار با «لرد لامونت» در تهران گفت: حجم واردات ایران از بریتانیا نسبت به صادرات به آن کشور، فاصله زیادی دارد که باید تعادلی در این زمینه با افزایش صادرات محصولات ایرانی به بریتانیا ایجاد شود. وی بر اهمیت احیا و توسعه فعالیت‌های بیمه‌یی و بانکی بین دو کشور اشاره کرد و گفت: گسترش مناسبات و همکاری‌های اقتصادی، بازرگانی و صنعتی بدون روابط موثر بانکی و بیمه‌یی کارآمد نخواهد بود. خسروتاج به اهمیت اطلاع‌رسانی به بخش خصوصی و فعالان اقتصادی کشور از جایگاه رقابتی انگلستان طی دهه آینده در اروپا و دنیا در بخش تجارت و صنعت اشاره کرد و اظهار داشت: برای تجار ما مهم است که بدانند بریتانیا طی دهه آینده در چه بخش‌هایی توان رقابتی خواهد داشت تا بنگاه‌ها و فعالان اقتصادی ما نیز در چارچوب آن بخش‌ها، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری مناسب انجام دهند. تسهیل صدور روادید و افزایش سطح همکاری‌های دوجانبه برای اعطای تسهیلات اعتبار خریدار و همکاری در زمینه کاهش نرخ ریسک کشوری دربین کشورهای OECD از دیگر موضوعات مطرح شده از سوی رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران بود.
رفع موانع بانکی از تعهدات مهم برجام
از سوی دیگر غلامحسین شافعی در دیدار با نماینده ویژه نخست‌وزیر بریتانیا در امور ایران بر لزوم رفع موانع اخذ روادید تجاری، پوشش بیمه‌های صادراتی و ارتباطات بین بانکی تاکید کرد. رییس اتاق بازرگانی، صنایع معادن و کشاورزی ایران ضمن تاکید بر نقش مثبت اتاق‌های مشترک بازرگانی در توسعه روابط بین دو کشور، خواستار افزایش همکاری‌ها جهت رفع موانع تجاری و برقراری ارتباط بین ایران و اروپا شد. شافعی گفت: با توجه به نتایج مثبت برجام، هنوز با مشکلاتی از جمله ارتباطات بانکی که بستر اصلی مناسبات اقتصادی است، مواجه هستیم که امیدواریم با مذاکرات و ارتباط‌های مقامات دو کشور این موضوعات سریع‌تر برطرف شوند. رییس اتاق ایران با تاکید بر اینکه رفع موانع بانکی از تعهدات برجام برای ارتقای همکاری‌های تجاری ایران با جهان است، خاطرنشان کرد: بسیاری از بانک‌های اروپایی با وجود رفع محدودیت‌های بانکی ایران پس از برجام، نگران هستند که طبق قوانین امریکا مورد تحریم و جریمه قرار گیرند و پیشنهاد استفاده از وکلا توسط شرکت‌های ایرانی را مطرح می‌کنند؛ این درحالی است که با توجه به کوچک و متوسط بودن واحدهای داخلی، امکان رفع مشکل از این روش عملا غیرممکن
است.
ارتقای وضعیت ریسک ایران در تعهدات بین‌الملل
رییس پارلمان بخش خصوصی ایران همچنین خواستار کاسته شدن سخت‌گیری‌ها در مورد بررسی واردات کالاهایی که مصارف دوگانه دارند، شد و گفت: امیدواریم با صدور دستورالعملی این موضوع بازنگری شود و امکان ارتباط بین واحدهای تولیدی ایران و بریتانیا فراهم شود. وی از سرگیری ارتباط دو بانک ایرانی با نظام بانکی انگلیس را مهم برشمرد و خواستار رفع موانع اعتبارات اسنادی و مبادلات بین بانکی شد و افزود: حمایت لازم از بانک‌های ایرانی و دسترسی به کانال‌های فاینانس در کنار پوشش بیمه‌های صادراتی، منجر به ارتقای وضعیت ریسک ایران در شاخص‌های بین‌المللی خواهد شد. شافعی بر لزوم ارتقای سطح همکاری‌های دیپلماتیک و صدور روادید تجاری برای بازرگانان و فعالان اقتصادی تاکید کرد و افزود: تسهیل دریافت روادید و تردد تجار یکی دیگر از گام‌های موثر در توسعه مناسبات تجاری بین دو کشور است.
انتقاد طرف بریتانیایی به محدودیت‌های امریکا
در ادامه لرد «نورمن لامونت» نماینده ویژه نخست‌وزیر انگلستان در امور ایران، بر نقش مثبت اتاق‌های مشترک در ارتباط بین دو کشور تاکید کرد و گفت: در دیدارهایی که با وزیران نیرو و نفت ایران داشتم، بر لزوم رفع نقاط منفی و افزایش اشتراکات مثبت تاکید کردم و خواستار افزایش گفت‌وگو در جهت برطرف شدن سوءتفاهم‌ها شدم. وی از اشتیاق شرکت‌های انگلیسی برای حضور در بازار ایران و مذاکراتی که طی چند ماه اخیر با مقامات و شرکت‌های ایرانی انجام داده‌اند، خبر داد و گفت: با از سرگرفته شدن پروازهای شرکت «بریتیش ایرویز» در چند وقت اخیر، شرکت‌هایی مانند بی‌پی، جگوار و رولزرویس نیز از چند ماه پیش مذاکراتی را برای حضور در بازار ایران و تولید مشترک به انجام رسانده‌اند و اطمینان دارم که در آغاز کار هستیم و در طولانی مدت اتفاقات مطلوب‌تری رخ خواهد داد. لرد لامونت، قطع روابط بانکی و محدودیت‌های اعمال شده از طرف امریکا را عاملی آزاردهنده نه تنها برای ایران بلکه برای بانک‌های انگلیسی و اروپایی عنوان کرد و افزود: در جلسه‌یی که با جان کری و نماینده سازمان اوفک ایالات متحده امریکا داشتم، وی بر لزوم ارتباطات بانکی اروپا با ایران تاکید کرد و
مشکلات به وجود آمده را از موضوعات غیرقابل پیش‌بینی در زمان مذاکرات عنوان کرد. نماینده نخست‌وزیر انگلستان در عین حال، از مذاکرات مقامات و نمایندگان بانک‌های انگلستان با «اوفک» برای تسهیل ارتباط با بانک‌های ایرانی خبرداد و گفت: وضعیت به حالت راکد نمانده و نمایندگان بانک‌های اروپا و انگلستان در تلاش هستند که قدم به قدم تضمین‌های لازم را از امریکا در ارتباط با ایران دریافت کنند. نماینده ویژه نخست‌وزیر انگلیس گفت: با به نتیجه رسیدن مذاکرات و تحقق برجام نقطه عطفی در روابط ایران و غرب شکل گرفت و امیدوارم که این موانع باقی مانده نیز به مرور برطرف شوند تا ارتباط اقتصادی ایران با جهان سرعت یابد.
عدم تطبیق استانداردهای بانکی ایران با دنیا
نماینده ویژه تجاری بریتانیا در ایران در ادامه گفت: در راستای مذاکرات انجام شده با وزیر امور خارجه امریکا همچنین اوفک (OFAC)، نمایندگان خزانه‌داری امریکا و سایر اشخاص ذی‌ربط به دنبال حل و فصل مشکلات باقیمانده هستند. وی در عین حال ضمن اشاره به انجام تعامل برخی بانک‌های کوچک با ایران، بخشی از این مسائل را مربوط به عدم تطبیق استانداردهای بانکی ایران با دنیا دانست و گفت: این مساله باعث کندی کار و ایجاد مشکلات فنی میشود. نماینده ویژه تجاری نخست‌وزیر بریتانیا در امور ایران در خصوص مسائل مربوط به روادید هم گفت که فرآیند تسهیل روادید یک موضوع دوجانبه است و با همکاری سفارتخانه‌های دو کشور قابل پیگیری است. رییس اتاق مشترک بازرگانی انگلیس و ایران افزود: بریتانیا بر این اعتقاد است که در بخش‌های خدمات مالی و نفت وگاز، زیربناها، ریل و راه آهن، فرودگا‌ه‌ها، خدمات طراحی، مشاوره فنی و هوا فضا می‌توان شرایط بهتری در رقابت با دیگر کشورها ایجاد کرد. از سوی دیگر علینقی خاموشی، رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و انگلستان نیز در نشستی که با حضور لرد نورمن لامونت نماینده ویژه نخست‌وزیر انگلستان در امور ایران و اعضای این اتاق برگزار
شد، اجرایی شدن برجام را تعهد تمام کشورهای امضا‌کننده این قرارداد عنوان کرد. خاموشی ضمن تقدیر از تلاش‌های لردلامونت در تغییر ذهنیت سیاستمداران انگلستان و حمایت از ارتباط با ایران طی چند سال اخیر و در دوران تحریم‌ها، تسریع در روند رفع موانع تجاری بین ایران و جهان را خواستار شد و گفت: بر مبنای برجام تمام کشورهای امضا‌کننده این قرارداد نسبت به اجرایی شدن آن متعهد هستند و اینکه تنها یک کشور مانع اصلی روابط بین بانکی با ایران است، دلیل قانع‌کننده‌یی برای ما نیست.
