گروه بانک و بیمه
به دنبال انتشار آمار عملکرد شرکتهای بیمه در دو ماهه اول سال 95، برخی کارشناسان معتقدند که آمار عملکرد دو ماهه نمیتواند آیینه تمام نمایی از عملکرد کل صنعت بیمه، درآمدها و هزینهها ارائه دهد. زیرا درآمدها ممکن است در مقطعی بیش از سایر فصول سال باشد یا خسارتها در یک مقطع بیش از سایر زمانها باشد و حتی خسارت برخی رشتهها در یک دوره بسیار سنگین و در دورههای بعد حداقل باشد، در نتیجه نه نسبت خسارت شاخص مناسبی برای بررسی عملکرد شرکتهای بیمه است و نه آمارهای دو ماهه کمکی به ارزیابی درست شرکتهای بیمه میکند.
به گزارش «تعادل» براین اساس، این کارشناسان اشکالات و نکاتی را در رابطه با عملکرد چند ماهه و فصلی شرکتهای بیمه اعلام میکنندکه لازم است به آن توجه شود. اما در عین حال باید یادآور شویم که آنچه رسانهها مانند روزنامه تعادل منتشر میکنند، آمارهایی است که بیمه مرکزی و شرکتهای بیمه بابت عملکرد دو ماهه یا فصلی، 6ماهه و سالانه منتشر میکنند و ضمن اینکه باید حتما به شاخصهای مورد نظر کارشناسان توجه شود، اما نمیتوان نسبت به انتشار این آمارهای مقطعی و دوماهه و یکساله اقدام نکرد. زیرا اگر بخواهیم مثلا عملکرد10ساله یک شرکت یا صنعت بیمه را ارزیابی کنیم، عملا کاری سخت و با تاخیر بسیار خواهد بود و مردم و کارشناسان علاقهمند به موضوع نمیتوانند از آخرین آمارهای منتشرشده مطلع شوند. مگر آنکه بیمه مرکزی، یا انجمن حرفهیی بیمه، روش و چارچوبی را به صورت تجمعی و مثلا 10 ساله و 5 ساله ارائه دهد و هر ماه آخرین آمارها را اضافه کند تا در آن صورت امکان ارزیابی بهتری از عملکرد شرکتهای بیمه در دورههای 5ساله و 10ساله فراهم شود و براساس دیدگاه کارشناسان منتقد، بتوان ارزیابی بهتری از شرکتهای بیمه و صنعت بیمه در یک دوره بلندمدت داشت و اشکالات مورد نظر کارشناسان برطرف شود. اما تا آن زمان رسانهها در این حوزه کم خبر بیمهیی، چارهیی جز انتشار آخرین گزارشها و اخبار و آمارهای منتشر شده ندارند. این روش در حال حاضر در نماگرهای بانک مرکزی برای انتشار شاخصهای اقتصادی و ارزیابی آنها در دورههای 5 ساله و بیشتر فراهم است و بیمه مرکزی و انجمن حرفهیی بیمه نیز میتوانند با انتشار نماگرهای بیمهیی، آمار و شاخصهای یک دوره 5 تا 10 ساله را در اختیار رسانهها قرار دهند تا اشکالات مورد نظر کارشناسان برطرف شود.
محسن آذریآغویه کارشناس بیمهگری و بیمه اتکایی دریایی عضو انجمن حرفهیی صنعت بیمه در ارتباط با اشکالات و تناقض آمار عملکرد شرکتهای بیمه در دوماهه سال 95 منتشر شده در روزنامه تعادل گفت: آمارگیری روشی علمی است که برای جمعآوری، تلخیص، تجزیه و تحلیل، تفسیر و همچنین مطالعه و بررسی دادهها بهمنظور تسهیل در برنامهریزی و تصمیمگیری بهکار گرفته میشود که شفافیت و دقت آمارهای ارائه شده برای حفظ سلامت و کارآیی هر صنعتی لازم و ضروری است.
طبق ماده 3 آییننامه 58 منظور از ضریب خسارت نسبت خسارت واقع شده به حقبیمه عاید شده است. لذا طبق تعریف آییننامه خسارت واقع شده برابر است با: خسارت پرداختی طی دوره + (خسارت معوق پایان دوره- خسارت معوق ابتدای دوره) و حق بیمه عاید شده برابر است با: حق بیمه صادره طی دوره + (حق بیمه عاید نشده ابتدای دوره - حق بیمه عاید نشده انتهای دوره) بدین صورت که حق بیمه، بیمهنامههایی که در گذشته دریافت شدهاند، ولی هنوز منقضی نشدهاند به حق بیمه صادره اضافه میشود و طبیعتا حق بیمه دریافت شده مربوطه به دورههای آتی از آن کسر میشود. به عبارت دیگر در این حالت مخرج کسر نشاندهنده مقدار حق بیمهیی است که شرکت برای پاسخ به خسارات خود طی آن دوره در اختیار دارد. در صورت کسر نیز چنین تعدیلی رخ میدهد یعنی خسارات پرداخت شده طی دوره که مربوط به بیمهنامههای گذشته است از خسارات پرداختی طی دوره کسر میشود و خسارتهای واقع شده ولی پرداخت نشده مربوط به بیمهنامههای در جریان به آن اضافه میشود. وی افزود: بهنظر میرسد در فرمول محاسبه ضریب خسارت تمام شرکتهای بیمه از شاخص نسبت خسارت یعنی به شرح زیر استفاده شده که مغایر ماده 3 آیین نامه 58 است.
در این شاخص صورت کسر، خسارت پرداخت شده در یک دوره زمانی (در فرمول این گزاش دوماهه است) و مخرج کسر حق بیمه صادره در همان دوره است. اما مشکل اساسی آن است که اکثر خسارات پرداختی در دوره مدنظر مربوط به بیمهنامههای صادره در گذشته است نه بیمهنامههایی که در مخرج کسر محاسبه شده است.
ارزیابی بیمه به چند سال زمان نیاز دارد
آذریآغویه ادامه داد: در رشتههای بیمهیی مانند بیمههای مهندسی، انرژی، دریایی (بیمه کشتی) که دارای تواتر کم اما شدت خسارت بالا هستند، مفهوم نسبت خسارت معیار مناسبی برای ارزیابی عملکرد شرکتها در آن بخش نمیتواند، باشد. همچنین فرآیند ارزیابی خسارت در این بیمهها، ممکن است چندین سال به طول انجامد. بنابراین نتیجه آن میشود که شرکتی که با کاهش پرتفوی طی یک دوره زمانی نسبت به دوره زمانی گذشته روبهرو شود، نسبت خسارت آن افزایش پیدا میکند، زیرا خسارتها با تاخیر وارد شرکت شده ولی حق بیمه شامل آن تاخیر نشده است. همچنین از آنجایی که دورههای محاسبه آماری ماهانه در نظر گرفته میشود به هیچ عنوان نمیتواند معیار مناسبی برای ارزیابی عملکرد شرکتهای بیمه باشد.
در خصوص گزارش ارائه شده روزنامه تعادل بالاخص نتیجهگیری گزارش به شرح «شرکتهای بیمه نوین با 102درصد نسبت خسارت و متقابل کیش با 161 درصد، میهن با 164درصد، دانا با 87درصد و سینا با 81درصد بالاترین نسبتهای خسارت را دارند و فشار بیشتری را از نظر سهم آنها از درآمد و خسارت بازار بیمه متحمل شدهاند.» باید پرسیده شود که آیا وزن و پرتفوی شرکتهای بیمه یاد شده با بیمه ایران برابر هست که فشار بیشتری بر خسارت بازار بیمه تحمیل میکنند؟ مسلما وزن 10درصد خسارت بیمه ایران میتواند به اندازه وزن کل خسارت پرداختی سایر شرکتهای بیمه باشد و در خصوص عملکرد شرکتهای بیمه نوین، متقابل کیش، میهن و دانا، این شرکتها سهم کمتری از درآمد حق بیمه تولیدی بازار بیمه و فشار بیشتر از سهم خسارت را به نسبت پرتفوی خود در دوماهه سال 95 متحمل شدهاند.
این کارشناس بیمه اتکایی دریایی تاکید کرد: نسبت خسارت اصلا ملاک مناسبی برای تعیین عملکرد یا نشان دادن کارایی یک شرکت بیمه نیست. اما بیمه مرکزی به دلیل نبود اطلاعات مربوط به ذخایر بهروز از طرف شرکتهای بیمه در سیستم سنهاب از فرمول تقسیم خسارت پرداختی بر حق بیمه صادره همان دوره استفاده میکند که باعث بروز مغایرتهای بسیار زیاد نسبت به عملکرد واقعی شرکتهای بیمه به نسبت همان سال و دوره شده است. عضو انجمن حرفهیی صنعت بیمه گفت: این رویکرد منجر به ارائه اطلاعات نادرست به جامعه شده و برای تصمیمسازان و تصمیمگیران صنعت بیمه گمراهکننده است. مگر میشود شرکتی با ضریب خسارت بالای 1000درصد باشد اما همچنان بتواند بیمهگری کند؟ جایگاه آییننامه 69 «نحوه محاسبه و نظارت بر توانگری مالی موسسات بیمه» کجاست؟ نقش نهاد ناظر در کنترل و پیگیری وضعیت اینگونه شرکتها و موسسات چیست؟ چنانچه پاسخ درخور و مناسب به این سوالات نباشد یقینا باعث ایجاد بدبینی به عملکرد صنعت بیمه و منجر به ضربه خوردن شرکتهای بیمهیی خواهد بود که در یک دوره خاص اقدام به پرداخت خسارت و عهد به وفای خود کردهاند و مانع از ارائه واقعیت در خصوص شرکتهایی خواهد بود که از پرداخت به موقع خسارتها در همان دوره اجتناب کردهاند.