گروه جهان
باراک اوباما رییسجمهوری امریکا و ملک سلمان پادشاه عربستانسعودی، بیش از دو ساعت پشت درهای بسته در ریاض با یکدیگر گفتوگو کردند. صحبتهایی که به گفته مقامهای امریکایی صمیمانه اما با تاکید بر اختلافات عمیق واشنگتن و ریاض بر سر ایران، حقوق بشر و بهترین راه مبارزه با تروریسم بوده است.
رییسجمهوری امریکا در جریان سفر 6روزه خود به خاورمیانه و اروپا چهارشنبه وارد ریاض شد تا در نشست مشترک ایالات محده و شورای همکاری خلیجفارس شرکت کند. به اعتقاد ناظران، مراسم استقبال رسمی از باراک اوباما فضای سرد حاکم بر روابط دو کشور را که توافق هستهیی با ایران یکی از علتهای اصلی آن عنوان میشود، بهخوبی آشکار کرد.
به گزارش رسانهها، ملک سلمان برخلاف سنت معمول در ارتباط با دیگر روسایجمهور امریکا از حضور در فرودگاه برای استقبال از اوباما خودداری کرد. او در عین حال برای خوشامدگویی به سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس در فرودگاه ریاض حاضر شد تا دلسردی خود از رییسجمهور امریکا را آشکارتر کند. برخی ناظران عدم پخش زنده این نشست تاریخی از تلویزیون را نیز شاهد دیگری بر ادامه اختلاف میان ریاض و واشنگتن ارزیابی کردهاند.
رییسجمهور امریکا پس از سفر به خاورمیانه در ادامه سفر 6روزه خود راهی اروپا ازجمله انگلیس و آلمان شد. به نوشته نیویورک تایمز، اوباما و ملک سلمان چهارشنبه در شرایطی در ریاض دیدار کردند که کنگره امریکا در حال بررسی لایحهیی بود که دولت عربستان را بهطور قانونی مسوول حملات 11سپتامبر عنوان میکرد؛ اتهامی که دولت عربستان تکذیب کرده است.
به گفته مقامهای امریکایی، در این دیدار هیچ اشارهیی به این طرح کنگره نشده و اوباما، رهبر عربستان را تحتفشار گذاشته که با مساله روابط دیپلماتیک با ایران با ذهن بازتری برخورد کرده و بهجای رویارویی مستقیم با رهبران ایران و دیگر کشورهای رقیب در منطقه به فکر جایگزینهای دیگری باشند.مقامهای امریکایی، ملک سلمان را فردی توصیف کردهاند که شدیدا نسبت به تلاشها برای همکاری با ایران بدبین است. گفته میشود اوباما در این دیدار همچنین تصریح کرده که عربستانسعودی و دیگر کشورهای منطقه خلیجفارس باید در زمینه امنیتی از وابستگی خود به واشنگتن بکاهند. اوباما پیشتر نیز در مصاحبه با نشریه آتلانتیک همین سخنان را تکرار کرده بود؛ اظهاراتی که باعث اختلاف بیشتر میان دو دولت شده است.
برخی معتقد بودند این احتمال وجود دارد که اوباما در این دیدار از انتقادات تند از متحدان عربی در گفتوگو با آتلانتیک عذرخواهی کند. با این حال مقامهای امریکایی که در دیدار اوباما و ملک سلمان حضور داشتند، گفتهاند که رییسجمهوری امریکا عذرخواهی نکرده است.
به نوشته نیویورک تایمز، در بیانیهیی که پس از این دیدار منتشر شد، کاخسفید بااشاره به محورهای دیدار اوباما و ملک سلمان گفته است که این دو بر دوستی تاریخی و مشارکت استراتژیک عمیق میان دو کشور تاکید کردهاند.
اما واقعیت این است که پیشتر از سفر اوباما به ریاض، مقامهای امریکایی بارها به تنشهای میان دو دولت اذعان کردهاند. نیویورکتایمز مینویسد: توافق دولت اوباما با ایران درباره برنامههای هستهیی این کشور، عربستان را نگران کرده است، بههمین دلیل مقامهای سعودی از این دیدار برای اندازهگیری میزان تغییر متحد خود استفاده کردند.
تاکید بر توقف تروریسم وهابی
رابرتای. هانتر پیش از سفر اوباما به عربستان در لوبلاگ نوشته بود: «یکی از کارهایی که اوباما باید در این سفر انجام دهد رسیدگی به امور مربوط به اولویت شماره یک دولتش است؛ شکست داعش.
اوباما برای کاهش تهدید تروریستی علیه ایالاتمتحده اقدامات بسیاری داشته است. دولت او تعداد بیشماری تروریست را از میان برده است، اما اگر شکست داعش یا کاهش حملات تروریستی از اولویتهای او بوده (که هست) نمیتواند تنها به اقدامات نظامی علیه پدیده تروریسم بسنده کند.
اوباما باید به علل و ریشههای این پدیده بپردازد. پرداختن به علل تروریسم از طریق مدرنیزه کردن جوامع اگر نه چندین دهه، اما سالها طول میکشد. با این حال کاری که اوباما باید سالها پیش انجام میداد و جورج بوش هم این کار را انجام نداد، این است که به کشورهای سنی عربی، بهویژه عربستانسعودی، بگوید که «باید صدور تروریسم وهابی را همین حالا متوقف کنند.» اگر سفر ریاض برای باراک اوباما هیچ دستاوردی هم نداشته باشد، باید این پیام را به میزبانان عرب خود رسانده باشد.»