جاهطلبی نفتی ایران در مواجهه با تردید کمپانیهای غربی
مترجم| نادی صبوری|
روزنامه انگلیسی زبان وال استریت ژورنال مستقر در نیویورک در گزارشی که روز یکشنبه منتشر شد نوشت که وقتی بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران در سال 2013 وارد دفترش در وزارت نفت شد، رویایی بزرگ برای نفت ایران در سر داشت. رویای 2برابر شدن تولید نفت خام کشور چیزی که از زمان انقلاب سال 1979 تاکنون اتفاق نیفتاده است. اکنون تحریمهای غربی کنار رفتهاند و وضعیت کلی اقتصاد ایران و جایگاه این کشور در بازار انرژی به شدت وابسته به افزایش تولید نفت است. اما در این وضعیت صنعت نفت ایران با «سیاسیسازی» و گرسنگی به دانش فنی و تجهیزات غرب مواجه است. ایران برای رسیدن به هدف آقای زنگنه به جذب 30میلیارد دلار سرمایه خارجی احتیاج دارد اما شرکتهای نفتی غربی همچنان محتاط باقی ماندهاند.
الدار سیتره، مدیر اجرایی شرکت نفتی استات اویل نروژ در گفتوگویی در این باره میگوید: ما در مورد ایران کمی مردد هستیم.
استات اویل شرکتی است که تا سال 2009 مشغول انجام عملیات نفتی در ایران بود اما در ادامه با مشکلات سرریز هزینهها همچنین اتهام فساد روبهرو شد.
سیتره اضافه میکند: من فکر میکنم زمان درازی برای توسعه منابع نفتی ایران احتیاج است.
افزایش تولید نفت اکنون برای حسن روحانی به عنوان رییسجمهور ایران اهمیت زیادی دارد چراکه او امید داشته است از قبل رفع تحریمها، نفعی اقتصادی عاید ایران شود.
درآمدهای نفتی 25درصد از بودجه ایران را تشکیل میدهند و افزایش تولید نفت کمک به رییسجمهوری خواهد بود که در سال 2013 و زمانی که این پست را عهدهدار شد با جمعیت جوان زیادی مواجه بود که به دنبال اشتغال بودند. اما روحانی در مقابل با گروهی از معترضان نیز مواجه است که با جذب سرمایه خارجی مخالفت میکنند.
ایران در وضعیتی تولید نفت خود را افزایش میدهد که قیمت نفت در یکی از بحرانیترین دوران خود به سر میبرد. اوپک نیز به عنوان سازمانی که ایران نیز عضوی از آن است ضعیفترین دوران خود را تجربه میکند. در این شرایط ایران و عربستان نیز به عنوان دو عضو اصلی اوپک در منازعات خاورمیانه موضعی متضاد داشته و روابط دیپلماتیک خود را نیز قطع کردهاند.
افزایش تولید نفت ایران، بازار را با مازاد عرضهیی بیش از پیش مواجه خواهد کرد. مازادی که در ماه پیش توانست قیمتها را به زیر 27دلار در هر بشکه سوق دهد. ایران از پیوستن به اقدام فریز کردن تولید نفت برای تقویت قیمت امتناع کرده است. تمام این مسائل از مواردی خواهد بود که در کنفرانس HIS در هوستون به بحث گذاشته خواهد شد.(روزنامه تعادل در روز یکشنبه 2 اسفند به طور مفصل درباره این کنفرانس گزارشی تهیه کرده بود)
مقامات رسمی ایران اعلام کردهاند که آنها تولید نفت خود را در ماه گذشته 14درصد افزایش داده و به بیش از 3میلیون بشکه در روز رساندهاند. آنها به دنبال رسیدن به هدف افزایش یک میلیون بشکهیی تولید نفت خام خود تا انتهای سال هستند. مقامات ایرانی مدعی هستند که پمپ کردن این میزان از نفت کار سادهیی است. اگر بخواهیم فارغ از اهداف بلندپروازانه آقای زنگنه سطح تولید نفت ایران را بازگشت به قبل از تحریم در نظر بگیریم نیز ایران برای دستیابی به آن به پول، تجهیزات و دانش فنی احتیاج دارد که بدون آنها این کشور نخواهد توانست به ذخایر 158میلیارد بشکهیی اثبات شده خود دست پیدا کند. ایران توسط سفارت نروژ از آن کشور تقاضا کرده که در صنعت نفت ایران سرمایهگذاری کند. این مساله از طریق یکی از ارتباطهای وال استریت ژورنال در سفارت نروژ در تهران فاش شده است.
شرکتهای برجسته نفتی اروپایی مانند شل، توتال و انی اعلام کردهاند که علاقهمند به همکاری با ایران هستند اما باید شرایط این همکاری مشخص باشد.
شرکتهای امریکایی مانند اکسون موبیل و شورون نیز بیان کردهاند که درحال مطالعه چشمانداز حقوقی همکاری با ایران هستند.
قراردادهای نفتی ایران که در دوران پیش از تحریمها بسته میشد به «ضرری طاقتفرسا» معروف بود. حالا اما شرایط جدید به شرکتهای نفتی اجازه میدهد مدت بیشتری در ایران مانده و پول بیشتری به دست آورند.
قراردادهای جدید نفتی در ایران با موج اعتراض بسیجیها که یک گروه شبه نظامی در ایران هستند، مواجه شده است.
عرفان قاسمپور، کارشناس مدیریت قراردادها در تهران در این باره میگوید: مخالفان سیاسی از موضوع قراردادها علیه وزارت نفت استفاده میکنند. هر گونه تاخیر در زمینه قراردادها، شکلگیری چارچوب زمانی همکاری ایران با شرکتهای بینالمللی نفتی را با مشکلات مواجه میکند.
اکنون ایران برای دستیابی به هدف تولید 6 میلیون بشکهیی نفت خام در سال 2020 به کمپانیهای غربی احتیاج دارد. شاید ایران بتواند با اتکا به شرکتهای داخلی همچنین کمپانیهای چینی بخشی از میدانهای خود را پیش ببرد اما تکنولوژیهایی مانند«ازدیاد برداشت» در اختیار شرکتهای نفتی غربی است. رابین میلز یک تحلیلگر نفتی میگوید: « ایران منابع عظیم نفت را در اختیار دارد و از لحاظ ژئوپلیتیک نیز در موقعیت خوبی واقع شده اما بدون کمک کمپانیهای غربی این کشور نصف مسیر برای رسیدن به هدف افزایش تولید نفت را نیز طی نخواهد کرد.»
او اضافه میکند: پس از طی این مسیر ایران به سرمایهگذاریهای قابل توجه خارجی احتیاج پیدا خواهد کرد که به مذاکرات زمانبری منتهی خواهد شد.
