افق سرمایه‌گذاری‌های نفتی در ایران
صنعت نفت، گاز و پتروشیمی ایران به‌عنوان یک صنعت پیشتاز، در دوران تحریم‌های بین‌المللی هدف اصلی و اولیه درراستای آسیب‌رسانی به کشور بود. در این شرایط قطعا با مشکلات بسیاری ازجمله در زمینه دانش فنی روز دنیا، تامین تجهیزات صنعت نفت، تامین مالی و سرمایه برای این صنعت و دسترسی پیدا کردن به بازارهای جهانی مواجه شدیم. این درحالی بود که قدرت‌های جهانی فکر می‌کردند با فشردن گلوی صنعت نفت می‌توانند کشور را تسلیم خواسته‌های خود کنند.
خوشبختانه در این دوران باتوجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌هایی که در اقتصاد کشور وجود داشت و تلاش‌هایی که در این زمینه صورت گرفت قاعدتا خیلی در زمینه صنایع نفتی و گازی نسبت به وضع موجود عقبگرد نداشتیم، اما در بسیاری از بخش‌های دیگر نتوانستیم به اهدافی که در برنامه چهارم و پنجم توسعه برای صنعت نفت درنظر گرفته شده بود دست پیدا کنیم و در این بخش ظرفیت‌سازی به‌خوبی انجام نشد.
صنعت نفت کشور پس از ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی تقریبا تکلیفش در برنامه‌های توسعه مشخص و هدف‌گذاری شده است. براساس این برنامه‌ها قرار شده مطابق با این سیاست‌ها در این صنایع، ظرفیت‌سازی صورت گیرد. ازسوی دیگر باید بتوان فرآوری را به حداکثر رساند و از صادرات نفت خام و گاز جلوگیری شود.
این برنامه‌ها مشخص کرده‌اند که اهداف باید به سمت صادرات محصولاتی باشند که دارای ارزش افزوده بالاتری هستند. به‌طور قطع این اقدامات در دوران تحریم‌ها امکان‌پذیر نبودند. اما در شرایط فعلی که تحریم‌های بین‌المللی از سر راه اقتصاد کشور برداشته شده و فصل نوینی در حال شکل‌گیری است، انتظار می‌رود هم در بحث تامین مالی صنعت نفت کشور بتواند بهره ببرد و هم راه برای ورود تجهیزات هموار شده است. همچنین شرکت‌های بزرگی که دارای دانشمندان و تکنولوژی هستند، قرار است که همکاری لازم با صنایع نفتی کشور را آغاز کنند. ازسوی دیگر منتظر هستیم با پوششی که (T&I) به کشتی‌های حمل‌ونقل می‌دهد نسبت به ورود مجدد به بازارهای اروپا و سایر بازارهایی که در آنها با محدودیت همراه بودیم مبادرت لازم انجام شود.
قاعدتا در روزهای پسابرجام انتظار می‌رود صنعت نفت از همه جلوتر حرکت کند. اما اگر این صنایع با مشکلات داخلی رو به رو نبودند و قراردادهایی به‌نام ای‌پی‌سی که دو سال پیش روی آنان کار شده بود به‌سرانجام می‌رسید و فضا و بستر لازم برای عقد قرارداد فراهم می‌شد، نباید دل‌نگرانی‌های بسیاری به‌وجود می‌آمد. اما متاسفانه به‌علت اختلاف دیدگاه‌هایی که در قراردادهای جدید وجود دارد دست و پای صنعت نفت برای همکاری با شرکت‌های مطرح دنیا بسته شده است و ما فقط توانسته‌ایم در بحث‌های تجاری با کشورهای قدرتمند دنیا همکاری داشته باشیم. این درحالی است که شرکت‌های مهم و بزرگ نفتی همچون توتال و لوک اویل به عرصه نفت ایران بازگشتند و بعضا برخی آنها در حال خریداری کردن فرآورده‌های نفتی و نفت خام از ما هستند. به هر حال در بخش تجاری نفت با مشکل اساسی مواجه نخواهیم بود، اما برای حضور جدی سرمایه‌گذاران لازم است هر چه زودتر تکلیف قراردادهای جدید نفتی ایران مشخص شود. در دو کنفرانسی که در تهران و سوییس برگزار شد به‌خوبی نمایان بود که شرکت‌های بزرگ نفتی دنیا علاقه‌مند به همکاری با ما هستند، چرا‌که ایران از لحاظ هزینه‌های تولید نفت و استخراج حتی نسبت به کشورهای خاورمیانه بسیار پایین‌تر است و جزو کشورهای نادر در دنیا به‌شمار می‌رود. ازسوی دیگر مزایای دیگری نیز وجود دارد؛ دسترسی ما به آب‌های آزاد و بین‌المللی در دنیا منحصر به فرد است و دارای دانش فنی بسیار خوبی هستیم. همچنین از نظر زیرساختی در جایگاه مطلوبی به‌سر می‌بریم و به هیچ عنوان بدهی خارجی هم نداریم درنتیجه بسیاری از بانک‌های جهان علاقه‌مندند که در بخش صنعت گاز و نفت ایران سرمایه‌گذاری کنند. ما اگر بتوانیم مشکلات موجود را حل کنیم قطعا موج ورود سرمایه‌گذاران آغاز خواهد شد؛ ضمن اینکه در صنعت پتروشیمی مهم‌ترین مشکلی که وجود داشت این بود که به یک جمع‌بندی درخصوص قیمت خوراک گاز که یکی از راه‌های جذب سرمایه‌گذار بود دست پیدا کنیم. قاعدتا با فرمول جدیدی که اعلام و ابلاغ شد می‌توان انتظار داشت که نخستین سرمایه‌گذاری‌ها در بخش پتروشیمی انجام شود و بتوان بسیاری از پروژه‌های نیمه‌تمام را به اتمام رساند. این راه باعث می‌شود که ظرفیت پتروشیمی کشور به دو برابر ظرفیت فعلی افزایش پیدا کند. اگر‌چه هنوز مشکلات ما با بانک‌های بزرگ دنیا و شرکت‌های بزرگ نفتی حل نشده است، ضمن اینکه بانک‌های داخلی هم هنوز نتوانسته‌اند روابط کارگزاری با سایر بانک‌ها برقرار کنند که البته اجرایی کردن این عملیات‌ها نیاز به زمان بیشتری دارد. با این حال در سال جدید به‌طور قطع شاهد مشارکت جدی شرکت‌های داخلی و خارجی در حوزه نفت و گاز خواهیم بود که این امر امکان‌پذیر و شدنی است.
