نمایش شوک‌های نفتی در آینه بازار املاک

مراجعه به پژوهش‌ها، مقالات و بررسی‌های صورت گرفته درباره تاثیر شوک‌های نفتی بر قیمت مسکن در ایران و سایر کشورها نشان می‌دهد که با وجود برخی تفاوت‌ها در نتیجه مطالعات صورت گرفته، همواره رابطه مستقیمی میان شوک‌های نفتی و قیمت مسکن در کشورهای صادر‌کننده نفت وجود دارد. براساس تحقیق صورت گرفته از سوی سلمانی و صادقی شوک‌های درآمدی ناشی از جهش قیمت نفت در ایران، اثر مستقیم و مثبتی بر قیمت مسکن می‌گذارد و در بازه زمانی حداقل 10 ساله، باعث نوسان صعودی 5.8 تا 7.36درصدی در قیمت نسبی مسکن می‌شود که این نسبت در سایر تحقیقات صورت گرفته در ایران و سایر کشورهای نفت خیز که درآمدهای نفتی آنها در بودجه دولتی موثر هستند متفاوت است.

در تحقیق دیگری که ازسوی پادیلا، ‌در مورد تاثیرات قیمت‌های نفتی و دیگر شاخص‌های اقتصادی بر قیمت مسکن درکالگری (شهری در جنوب استان آلبرتای کانادا) صورت گرفت، مشخص شد که قیمت‌های نفت تقریبا با یک وقفه 2.5ساله تاثیر خود را بر قیمت‌های مسکن نشان می‌دهد و نرخ ارز (به دلار امریکا) بعد از یکسال، اثرگذاری خود را بر قیمت‌های مسکن آغاز می‌کند.

دراین پژوهش، محقق رابطه‌یی کاملا حساس بین شوک‌های مثبت و منفی نفت، نرخ ارز و نرخ‌های بهره بر قیمت مسکن به دست می‌آورد و در پایان قیمت سر به سری نفت (سطحی که درآن قیمت‌های مسکن با ثبات و متعادل می‌شود) را برابر بشکه‌یی 25 دلار بیان می‌کند که در سطح قیمت بالاتر از این نرخ، قیمت‌های مسکن روندی صعودی داشته و در پایین‌تر از آن روند نزولی به خود می‌گیرد (این قیمت سربه سری، قیمتی است که درآن استحصال ماسه‌های نفتی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد.)

در پژوهشی دیگر که به رابطه شوک‌های خارجی و تعدیل ساختاری در کشورهای کوچک صادرکننده نفت پرداخته، سه بخش کشاورزی، صنعت و کالاهای غیرمبادله ازسوی محقق (فردمنش) مورد بررسی قرارگرفته است، بر اساس این تحقیق یک کشور صادرکننده نفت شاهد تعدیل‌های مارپیچی است بطوری که تاثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت ناشی از شوک‌های نفتی بر بخش کالاهای غیر قابل مبادله (ازجمله مسکن) متفاوت از یکدیگرند اما یک کشور صادرکننده نفتی کمتر توسعه‌یافته، شاهد تعدیلات یکنواخت است و درآن تاثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت بر بخش کالاهای غیرقابل مبادله مشابه یکدیگر است.

جونز و مک لنن نیز به بررسی تاثیر نفت دریای شمال روی بازار عرضه و تقاضای مسکن در منطقه جنوبی آبردین (سومین شهر بزرگ اسکاتلند) در طول دهه 70 میلادی پرداختند و به این نتیجه رسیدند که شوک برونزای اقتصادی در یک منطقه علاوه بر تاثیر بر بازار مسکن به توسعه بخش صنعت، نیروی کار و جمعیت نیز اثرگذار است.

اما در تحقیقی که از سوی اگرت و لئونارد صورت گرفته است وجود پدیده بیماری هلندی و تاثیر آن بر اقتصاد ازبکستان مورد بررسی قرارگرفته و مشخص شده است که تاثیر تغییرات قیمت نفت بین سال‌های 1996 تا 2005 تاثیر بسزایی بر نرخ ارز حقیقی، تولیدات صنایع غیرنفتی و قیمت کالاهای غیرمبادله‌یی نظیر مسکن دارد این در حالی است که براساس این تحقیق اگرچه افزایش در قیمت نفت تاثیرات معنی‌داری بر بخش‌های نفتی و غیرنفتی دارد اما افزایش نرخ ارز حقیقی موثر با وجود آنکه تاثیر معنی داری بر بخش‌های نفتی دارد ولی هیچگونه تاثیری بر بخش‌های غیرنفتی و کالاهای غیرمبادله‌یی از جمله مسکن ندارد.

در پژوهشی دیگر که از سوی خوش اخلاق و موسوی در بررسی پدیده بیماری هلندی با استفاده از مدل تعادل عمومی صورت گرفته، مشخص شده است که یک افزایش در درآمدهای نفتی باعث افزایش نرخ ارز شده و با افزایش نقدینگی و تورم، باعث افزایش قیمت کالاهای قابل مبادله شده که به موجب آن بخش‌های قابل مبادله به ویژه کشاورزی و صنعت تضعیف شده و بخش ساختمان به عنوان بخش غیرقابل مبادله تقویت می‌شود.

عسگری و چگنی در بررسی عوامل موثر بر قیمت مسکن (بلندمدت) و نوسان‌های آن (کوتاه‌مدت) در بین استان‌های کشور که با استفاده از روش‌های ترکیبی انجام شده به این نتیجه رسیده‌اند که در کوتاه‌مدت شاخص قیمت بازار اوراق بهادار، سطح عمومی قیمت‌ها در دوره قبل، قیمت زمین، هزینه ساخت، قیمت نفت، مقدار سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، ‌کل مخارج خانوار و نرخ سود وام‌های بانکی در تعیین نوسانات قیمت مسکن موثر هستند و در بلندمدت نیز قیمت مسکن در دروه قبل، تعداد خانوار شاخص بازار اوراق بهادار، مخارج خانوار، قیمت طلا، زمین و نظیر آن عوامل تعیین‌کننده سطح قیمت‌های جاری مسکن هستند که در پایان این نتیجه به صورت عمومی بیان می‌شود که در بین عوامل یاد شده به ترتیب قیمت زمین، سطح عمومی قیمت‌های دوره قبل، نرخ سود وام‌های بانکی و قیمت نفت بیشترین اثر را بر قیمت مسکن دارند.

اما در پایان مقاله‌یی که توسط یاری و حسینی انجام شده مورد تحلیل قرار می‌گیرد براساس این مقاله که ارتباط شوک‌های نفتی و قیمت مسکن در اقتصاد ایران در دوره زمانی 52 تا 84 بررسی شده است شوک‌های مثبت و منفی نفتی اثرات موافق تئوریک بر قیمت مسکن داشته و دربلندمدت نیز این شوک‌ها به ترتیب باعث افزایش و کاهش در نرخ رشد قیمت مسکن می‌شوند.

مشاهده صفحات روزنامه