گروه جهان|
دولت سعودی گامهای متعددی برای اصلاحات اقتصادی را در عرصههای مختلف اعلام کرده که یکی از آنها خصوصیسازی آرامکو است. تحلیلگران پیشبینی میکنند که خصوصیسازی عجولانه آرامکو میتواند خطرناک باشد.
خبرگزاری بلومبرگ با اشاره به فاصله گرفتن حکام جدید سعودی از رویکرد احتیاطآمیز سلف خود نوشته است: عربستان، یکی از سنتیترین جوامع جهان که در آن ساختار خانوادگی و سیستم قبیلهیی پدرسالارانه تفاوت چندانی با مناسبات یک قرن پیش ندارد، در یک هفته اخیر تلاشهای عجولانهیی را برای تغییر این نظام سنتی در پیش گرفته است.
بلومبرگ نوشته، در یک هفته گذشته عربستان برخی از اعضای منتصب به القاعده را اعدام کرده، روابط با ایران را قطع کرده و گامهای رادیکال متعددی را در عرصههای مختلف اعلام کرده که یکی از آنها ممکن است خصوصیسازی شرکت آرامکو یکی از بزرگترین شرکتهای جهان باشد. این مجموعه اقدامات که نتیجه کاهش شدید قیمت نفت، تغییر رویکرد امریکا و تهدید وقوع انقلابهای عربی در کل منطقه خاورمیانه بوده ظاهرا عمدتا کار شاهزاده محمد بن سلمان، پسر 30ساله ملک سلمان است که یک سال هم نیست بر سر کار آمده است. تحلیلگران درحالیکه بلندپروازی وی برای مدرنیزهسازی را میستایند، اما برخی نگرانند که این اقدامات لقمهیی بزرگتر از دهان برای این شاهزاده سعودی باشد. اکارت ووئرتز، تحلیلگر ارشد مرکز امور بینالملل بارسلونا در این باره گفته است: «سعودیها به محتاطانه و مرموز عمل کردن معروف بودند، اما اکنون نگرانیهایی در مورد تصمیمات عجولانه آنها وجود دارد.»روا بهالا، تحلیلگر مسائل ژئوپلیتیک در موسسه مشورتی استراتفور در تگزاس گفت، امریکا همچنان اصلیترین حافظ امنیت عربستان است. اما توافق هستهیی با ایران «بدان معنا بود که عربستان باید موضوعات بیشتری را خود به دست بگیرد، زیرا دیگر نمیتوان بهخصوص در زمینه پشتیبانی از منافع سعودی، به امریکا اتکا کرد.»مرحله بعدی این تغییرات در مصاحبه شاهزاده محمد با اکونومیست رونمایی شد؛ زمانی که وی برای نخستینبار علنا اعلام کرد که شاید خصوصیسازی آرامکو بخشی از طرحهای خصوصیسازی عربستان باشد. وی گفته است که تصمیمگیری در این خصوص در ماههای آینده اتخاذ خواهد شد. وی طرحهای خود را به انقلاب تاچر در اقتصاد انگلیس در دهه1980 میلادی تشبیه کرده و گفته است، سرمایهگذاران بخش خصوصی برای ایفای نقشی بزرگتر در بخش بهداشت و درمان، آموزش و برخی صنایع دفاعی دعوت خواهند شد؛ همچنین زمینهای دولتی به فروش خواهد رسید و مالیات فروش در زمینه کالاهای مصرفی اعمال خواهد شد. سعود التمامی، تئوریسین سیاسی در دانشگاه ملک سعود ریاض گفته، دولت جدید به سرعت در حال کنار گذاشتن روش کند گذشته است. وی در این زمینه به تغییر ناگهانی قیمت بنزین اشاره کرد که حذف یارانه آن از دههها قبل در عربستان موضوع بحث بود. هفته گذشته در عرض یک روز، کاهش یارانه بنزین اعلام و اعمال شد. در ماه نوامبر، عوارض سالانه زمینهای توسعهنیافته شهری با هدف تحول در بازار املاک عربستان، پس از 4سال گفتوگو تصویب شد. عامل اصلی این تغییرات، کسری بودجه دولت عربستان است که سال گذشته همزمان با کاهش 60درصدی قیمت نفت نسبت به اواسط سال 2014، به 15درصد تولید اقتصادی این کشور رسید. عربستان برای جبران کمبود درآمدهای نفتی خود به پساندازهایش روی آورده و این باعث شده ذخایر مالی این کشور در 10ماه منتهی به ماه نوامبر مدام سقوط کند؛ روندی که بیسابقه گزارش شده است. سرمایهگذاران اکنون این پرسش را مطرح میکنند که آیا عربستان برای خروج از این وضعیت ناگزیر از کاهش ارزش پول ملی خود خواهد شد یا تصمیم به کاهش تولید در درون اوپک خواهد گرفت تا قیمت نفت بالا برود.