چند روز اخیر تا زمان مناسبی برای تجار بود تا بعد از کشوقوسهای فراوان بخش مهمی از صادرات از معافیتهای مالیاتی جدیدی برخوردار شدند. نمایندگان در جلسه علنی روز یکشنبه و در جریان بررسی گزارش کمیسیون اقتصادی درباره لایحه اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم و اصلاحات بعدی آن مقرر کردند: 100درصد درآمد حاصل از صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی و محصولات بخش کشاورزی همچنین 20درصد درآمد حاصل از صادرات مواد خام مشمول مالیات با نرخ صفر شود. نمایندگان همچنین تصویب کردند: فهرست مواد خام و کالاهای نفتی به پیشنهاد مشترک وزارتخانههای امور اقتصادی و دارایی و صنعت، معدن و تجارت و نفت، اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی به تصویب هیات وزیران برسد. اما با این وجود انتقادهای زیادی ازسوی فعالان اقتصادی بر وضعیت مالیاتی کشور در جریان است.
بیستودومین نشست کمیسیون فضای کسبوکار، کارآفرینی و مقررات اتاق تهران به همین موضوع اختصاص داشت. در این نشست احمد پورفلاح به این اظهارنظر رییس سازمان مالیاتی اشاره کرد که گفته بود 40درصد از جامعه از مالیات معاف هستند. رییس کمیسیون فضای کسبوکار، کارآفرینی و مقررات اتاق تهران این سخن را اینطور تعبیر کرد که 60درصد مانده که مالیات میدهند درواقع بار کل جامعه را بهدوش میکشند. احمد پورفلاح گفت: «حدود 15درصد از معافیتها مربوط به بخش کشاورزی است. همچنین فعالان در حوزه نفت و تعداد زیادی سازمان و نهاد دیگر که کار اقتصادی هم میکنند از مالیات معاف هستند و این مسالهیی است که باید به آن رسیدگی شود.»
افزایش تعرفه صادرات به اروپا
احمد پورفلاح در ادامه به مساله افزایش تعرفه کالاهای صادراتی به اتحادیه اروپا پرداخت. به گفته رییس کمیسیون فضای کسبوکار، کارآفرینی و مقررات اتاق تهران براساس تصمیمی که این اتحادیه گرفته و دلایل آن روشن نیست از ابتدای سال جاری میلادی ایران از گروه کشورهای در حال توسعه به گروه کشورهای توسعه یافته منتقل شده و در نتیجه تخفیفهایی که در کالاهای صادراتی برای ایران محسوب میشده، حذف شده است. براین اساس هزینه صادرات به اتحادیه اروپا بسیار افزایش یافته که میتواند میزان صادرات را تحتتاثیر قرار دهد. او گفت: «ما نامههایی به نهادهای مسوول نوشتهایم و خواستار شدیم که این مساله به دقت پیگیری شود.»
تجارهای وابسته مالیات نمیدهند
در همین رابطه اسدالله عسگراولادی در گفتوگو با «تعادل» اعلام کرد: در بحث مالیات ما با دو پدیده جداگانه روبهرو هستیم؛ بخش اول این است که برخی تجار که صادرات انجام میدهند باید از مالیات معاف باشند و حتی معافیتی که تاکنون داده شده کم است و باید بیش از این از صادرکنندگان بهویژه در بخش کشاورزی حمایت کرد. رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران با انتقاد از روش مالیات بر ارزش افزوده، گفت: در حالی که این معافیت شامل حال صادرکنندگان است اما در عمل صادرکنندگان آن را میپردازند تا شاید در آینده بتوانند پول خود را از دولت وصول کنند. عسگراولادی بحث دوم را به بنگاههایی نسبت داد که به کار تجارت و فعالیتهای اقتصادی میپردازند اما در عمل بهدلیل وابسته بودن به برخی نهادها از معافیت مالیاتی برخوردار هستند. وی نهادهای وابسته به خیریهها و کمیتهها را مهمترین این نهادها اعلام کرد. به گفته عسگراولادی درواقع نهادهایی که اصولا از معافیت مالیاتی برخوردار هستند باید درصورت ورود به تجارت مالیات آن را بپردازند. وی تاکید کرد: در مسایل صادراتی باید تمام تلاش برای معافیت بیشتر و حمایت کامل از صادرات باشد. رییس کمیسیون صادرات
ایران با انتقاد از بحث عدم معافیت کامل برای صادرات برخی کالاها به بهانه خامفروشی گفت: در شرایط تحریم هیچ تفاوتی میان صادرات خام و غیرخام وجود ندارد و اگر دولت مدعی است که بسته را برای شرایط تحریمی نوشته است پس باید صادرات مواد خام را آزاد بگذارد. عسگراولادی تاکید کرد: اصولا صادرات برخی کالاهای ایرانی بهصورت غیرخام با ضرر روبهرو است. به گفته وی برای مثال پسته خام ایران در اروپا مشتری دارد اما پسته بو داده با معیارهای بهداشتی آنها همخوانی ندارد پس ایران چارهیی ندارد جز آنکه پسته را خام صادر کند با این وجود پسته خام جزو خامفروشی طبقهبندی میشود. وی تاکید کرد: این موضوع درباره بسیاری دیگر از کالاها وجود دارد. برای مثال در موضوع صادرات گوجهفرنگی، سس و ربگوجه همین بحث وجود دارد.
پولی که بالاخره باید پرداخت شود
همیشه بخش خصوصی تلاش میکند که سهم کمتری از مالیات را برعهده بگیرد. فلسفه مالیات این است که دولت بخشی از درآمد بخش خصوصی را دریافت و آن را برای خدمات خود هزینه میکند. در چنین شرایطی طبیعی است که بخش خصوصی تصور کند که بهتر میتواند این پول را هزینه کند پس باید تلاش زیادی برای کاهش میزان مالیات پرداختی وجود داشته باشد. با این وجود اینبار بخش خصوصی خود پیشقدم شده است که میزان معافیت مالیاتی را کم کند. واقعیت این است که بخش خصوصی ایران امروز یک حقیقت را درک کرده است. دولت هزینه دارد و این هزینه در شرایط فعلی چارهیی ندارد جز آنکه از طریق مالیات تامین شود. در چنین شرایطی فشار روی بخشی از اقتصاد که تاکنون مالیات میپرداختهاند، افزایش خواهد یافت. درواقع بخش خصوصی از هماکنون تلاش دارد یک سیاست دوگانه مالیات بر تجارت را وضع کند که براساس آن صادرات معافیت بیشتری پیدا کند و برای جبران نهادهایی که تاکنون در تجارت دخیل بودهاند اما مالیات نمیپرداختند، موظف به پرداخت آن شوند.