ناتوانی ناتو در برخورد با روسیه
گروه جهان
پس از سقوط سوخوی روسیه توسط ترکیه، دنیا نگران واکنش‌های دو دشمن دیرینه یعنی ناتو و روسیه بود. همان زمان گاردین نوشت، سقوط این جنگنده به ما یادآوری می‌کند خطر واقعی در آغاز درگیری میان طرف‌های دخالت‌کننده در بحران سوریه وجود دارد. این احتمال وجود دارد که درگیری‌هایی میان ناتو و روسیه آغاز شود. پیش از این و در ماجرای الحاق شبه‌جزیره کریمه نیز خطر درگیری میان ناتو و روسیه افزایش یافته بود اما غرب با خویشتنداری این الحاق را تحمل کرد، همچنان‌که مداخله روسیه را در سوریه به‌نفع دولت این کشور تاب آورده است.
«لورن بی. تامپسون» استاد سابق دانشکده جان.اف.کندی دانشگاه هاروارد امریکا (ایچ کی اس) در تحلیلی درباره اینکه چرا غرب جلوی روسیه نمی‌ایستد، در مجله فوربس نوشت: «باتوجه به توانمندی‌های نظامی روبه‌رشد روسیه، ناتو توان رویارویی با نیروهای این کشور را ندارد.»
لورن تامپسون در این تحلیل می‌نویسد: «در گیرو‌دار تنش‌های رو به فزاینده قدرت‌های جهانی، این موضوع که درگیری فرضی میان روسیه و ناتو چگونه خواهد بود، خبر روز رسانه‌های مختلف است. اما در این بن‌بست سیاسی، روسیه امتیازاتی در اختیار دارد که به این کشور این امکان را می‌دهد که در این درگیری دست برتر را داشته باشد.»
مدیر ارشد اجرایی موسسه غیرانتفاعی لکزینگتون در تشریح دلائل خود می‌نویسد: «نخست آنکه سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) از آماده‌سازی خود در رویارویی با تهدیدات مدرن فنی غفلت ورزیده است. پس از 15سال مبارزه با جنگ‌افزارهای ضدشورش در منطقه جنوب غرب آسیا، نیروهای ناتو به خوبی در برابر نیروهای نامنظم مثل داعش مجهز و آماده است، اما در برابر ارتشی که مسلح به تسلیحاتی چون تانک، توپخانه و جنگنده‌های هوایی است از آمادگی کمتری برخوردار است. افزون بر آن، روسیه در این درگیری بالقوه، امتیازات جغرافیایی بسیاری کسب خواهد کرد.»
تامپسون در ادامه می‌نویسد: «تاریخ نشان داده که روسیه تمایل بیشتری به استفاده از جنگ‌افزارهای زمینی در مقایسه با جنگ‌افزارهای دریایی دارد. علاوه برآن، باتوجه به حجم نیروهای مسلح به کار گرفته شده در منطقه غرب این کشور، روسیه قادر خواهد بود در مدتی کوتاه نسبت به تجمیع این نیروها اقدام کند.»
پیش‌تر «ینس استولتنبرگ»، دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) گفته بود: «ما در حال گذر از زمانی هستیم که ناتو درحال تطبیق خود با یک واقعیت جدید است. ما با دیدن بی‌ثباتی و خشونت در حال ظهور در سناریوهایی نظیر خاورمیانه یا شمال آفریقا، شاهد یک تغییر در امنیت جهانی هستیم و یک روسیه خودکامه‌تر را در شرق با الحاق کریمه و بی‌ثبات‌سازی شرق اوکراین را می‌بینیم؛ بنابراین ناتو باید پاسخ دهد و به همین دلیل درحال افزایش سطح آمادگی نیروهای خود و قابلیت استقرار سریع خودمان هستیم.»
اما تامپسون با اشاره به سیستم‌های دفاعی و ضدهوایی کارآمد روسیه نوشت: «حمایت نیروهای هوایی ناتو در برابر این سیستم‌ها، کارآمدی لازم را نخواهد داشت. برای نمونه بیشتر فضای هوایی لهستان به‌طور بالقوه در تیررس سیستم‌های دفاعی - هوایی روسیه قرار دارد.» تامپسون با بیان اینکه توانایی‌های نظامی روسیه روزبه‌روز در حال گسترش است، تصریح کرد: «همانطور که توانمندی‌های نظامی روسیه به طرز فزاینده‌یی حرفه‌یی شده است، این کشور امروز طیف وسیعی از تسلیحات استاندارد پیشرفته را در اختیار دارد؛ درحالی‌که امریکا و متحدانش، سرمایه‌گذاری کافی در این بخش نداشته‌اند.» به نظر می‌رسد که روسیه نیز از امتیازات خود نسبت به ناتو آگاه است و از همین‌رو همواره نسبت به تحرکات ناتو در نزدیکی مرزهای روسیه نگران بوده است. چندی پیش «گریگوری کاراسین»، معاون وزیر امور خارجه روسیه در نشست بحث درباره امنیت و ثبات در قفقاز جنوبی در ژنو، گفته بود: «ما همراه شرکای خود در آبخازیا و اوستیای جنوبی نگرانی خود را از فعالیت فزاینده ناتو در قفقاز جنوبی و خواست تفلیس برای عضویت در این بلوک نظامی-سیاسی ابراز می‌کنیم.»
همچنین به گزارش ایتارتاس، یک هفته پس از سقوط سوخوی روسیه، پوتین در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که کشورهای بزرگی نظیر اوکراین که در نقطه اتصال منافع ژئوپولیتیک قدرت‌های بزرگ واقع شده‌اند بیشتر در معرض درگیری‌ها قرار دارند، اما واکنش‌ها برخلاف انتظار بود. مواضع کشورهای غربی نشان داد که آنان به دنبال آرام کردن اوضاع هستند تا این حادثه به یک درگیری مسلحانه تبدیل نشود. «فیلیپ بریدلاو»، فرمانده نیروهای متفق ناتو در اروپا نیز در مصاحبه با خبرگزاری ملی لتونی صراحتا اعلام کرد: «مخالف با اوج‌گیری تنش هستیم. از این‌رو یافتن راه‌حلی دیپلماتیک برای موضوعات بین آنکارا و مسکو ضروری است. دیگر وقت سخن گفتن و مباحثه فرا رسیده است. روسیه خواهان درگیری با ترکیه و ناتو نیست. در عین حال مطمئنیم که ترکیه و ناتو نیز چنین نیتی ندارند.»
در همین زمینه «رابرت پسژل»، مدیر اداره اطلاعاتی ناتو به رادیو کومرسانت گفت: «من بسیار امیدوارم که چنین سناریوهایی اتفاق نیفتد. بزرگ‌ترین کشور در دنیا نیز علاقه‌یی به درگیری ندارد. ناتو به هیچ درگیری چه با روسیه چه با دیگر کشورها علاقه‌یی ندارد.» وی همچنین گفت، از نظر ناتو، روسیه «شریکی دلخواه» است «هرچند در قبال ناتو مانند یک شریک عمل نمی‌کند.»
دوری هرچه تمام‌تر از جنگ
پیش از این نیز بحران اوکراین موجب شده بود تا روسیه و ناتو بار دیگر مقابل یکدیگر قرار بگیرند. نوامبر گذشته ایندیپندنت با انجام یک نظرسنجی هشدار داد که رزمایش‌های انجام‌شده در اروپا توسط روسیه و ناتو بیش از حد متعارف بوده و می‌تواند طرفین را به یک تنش و درگیری واقعی سوق دهد. بر این اساس، کارشناسان شبکه رهبری اروپایی (ای.ال.ان) در سال2015 دو رزمایش بزرگ را برگزار کرده‌اند که در جریان آن دو طرف به‌واسطه تشدید تنش، حدود ۱۰۰هزار نیرو را در نقاط مختلف مستقر کردند. اما با وجود تمامی تبلیغات و هیاهویی که برای جلوگیری از اقدامات روسیه در زمینه‌های درگیری میان ناتو و روسیه وجود دارد، ناتو و امریکا علاقه‌یی به درگیری با روسیه ندارند.
