مسکن،راه و شهرسازی سارا جنگروی
«اگر می‌خواهی به سعادت برسی، اول از همه به فکر ساختن جاده باش» ضرب‌المثل چینی که انگار قرار است در ریل‌سازی در مسیر جاده ابریشم محقق شود.
پیوند دیرینه ایران و چین گویا در قرن بیست و یکم قرار است این‌بار از طریق احداث خط ریلی در مسیر جاده ابریشم مستحکم‌تر شود. احداث خط ریل سریعالسیر، ارتباطات جاده‌یی قاره کهن را سهل‌الوصول‌تر می‌کند و بدین وسیله ریل ابریشمی شرق آسیا را به غرب آسیا و آسیای میانه نزدیک‌تر خواهد کرد؛ پیشنهادی که چینی‌ها آن را مطرح کرده‌اند. براساس این گزارش سازمان مسوول صلاحیتدار راه‌آهن چین پیشنهاد کرده که یک خط ریلی سریعالسیر در مسیر جاده ابریشم احداث شود و منطقه شمال غرب چین را از طریق آسیای میانه به غرب آسیا متصل کند. براساس اعلام این سازمان، اجرای این طرح مشکلات ارتباطی بین مرزی به لحاظ استانداردهای متفاوت ریلی کشورها را برطرف خواهد کرد. هواوو، مهندس ارشد شرکت راه‌آهن چین، این پیشنهاد را در نشست ابتکار «یک کمربند، یک جاده» که به همت جامعه مهندسی شهری چین برگزار شد، مطرح کرد. وی پیشنهادکرد که این خط ریلی از ارومچی و یینیگ چین به آلماتی قزاقستان و از آنجا به بیشکک قرقیزستان کشیده شود و سپس در مسیرخود با عبور از تاشکند و سمرقند ازبکستان، عشق‌آباد ترکمنستان به تهران برسد. سال‌هاست که استفاده از ریل های1.53 متری در کشورهای
آسیای میانه یکی از مشکلات اصلی مدیران شرکت‌های حمل و نقل بوده است، زیرا ریل‌های مورد استفاده در چین و اکثر نقاط جهان، 1.435 متری هستند. تغییراین مقیاس در نقاط مرزی برای محموله‌های ارسالی چند روز طول می‌کشد و موجب کاهش قدرت رقابت مسیرهای ریلی این منطقه نسبت به مسیرهای دریایی می‌شود.
ایران عنصرمرکزی در کمربند اقتصادی جاده ابرایشم
در سال 2013 رییسجمهوری چین، طرح ایجاد نوار اقتصادی جاده ابریشم و احیای جاده ابریشم آبی در قرن بیست‌ویکم را ارائه داده بود. این طرح راهبرد کشورهای آسیای مرکزی، آسیای جنوبی، آسیای غربی، آسیای جنوب شرقی همچنین کشورهای اروپای مرکزی و شرقی را در برگرفته است. جمعیت کل این کشورها حدود 4 میلیارد و 400میلیون نفراست. حجم اقتصادی آنها به 21تریلیارد دلار می‌رسد که به‌ترتیب 63 و 29درصد کل جهان را شامل می‌شود.
به گفته کارشناسان حوزه اقتصاد حمل و نقل اهمیت ژئواستراتژیک ایران در جاده ابریشم جدید چین، موضوع درخور توجهی است چرا که ایران از نظر چین، عنصر مرکزی در کمربند اقتصادی جاده ابریشم این کشور است؛ کمربندی که برایش به‌شدت بازارگرمی می‌کند و هدف آن گسترش نفوذ فرامرزی چین از طریق آسیای مرکزی به خلیج‌فارس و اروپاست. به نظر می‌رسد، اولویت‌های جاده ابریشم پکن، تحت دولت شیجین پینگ، سه‌گانه عبارت است از تضمین جریان انرژی از طریق خشکی از آسیای مرکزی، پیشبرد پروژه‌های توسعه برای آرام کردن جین‌جیانگ، استان غربی ناآرام اما غنی از نظر انرژی و ایجاد زمینه برای ثبات و یکپارچگی بیشتر در منطقه از طریق محصور کردن همسایگان غربی چین در ناحیه‌یی از رونق وشکوفایی که تا اروپا گسترش می‌یابد و پکن در هسته سیاسی اقتصادی آن قرار دارد.
احداث ریل سریع برای انتقال قدرت
چین اقدامات بسیاری برای مدرن‌سازی شبکه گسترده و تودرتوی جاده‌ها و خطوط آهن آسیای مرکزی انجام داده و بودجه این اقدامات را از محل «بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت آسیا» و بودجه جاده ابریشم تامین کرده است. چین در سال 2012 میلادی، احداث خط‌آهنی از خورگوس به ژتیگن، قزاقستان و سپس به غرب روسیه و اروپا را به اتمام رساند؛ خط آهنی که به موازات خط آهن موجود از اورومگی، مرکز استان جین‌جیانگ، دروازه آلاشانکوی چین منتهی به آلماتی، بزرگ‌ترین شهر قزاقستان قرار دارد. این مسیر شرق‌به‌غرب می‌تواند در نهایت از طریق آن راهی به خلیج‌فارس باز کند.
حالا پکن به دنبال احداث خط‌آهن سریعالسیر است که قادر باشد قدرت را از کرانه شرقی چین به درون اوراسیا انتقال دهد تا از این‌طریق بتواند در صورت بروز مشکلات دریایی، دیواره دفاعی قاره‌یی در اختیار داشته باشد.
