بیماری اقتصاد هم‌اکنون برملا شده است
چند ماه قبل از مشخص شدن نتیجه توافق و لغو تحریم‌ها و حالا پس از گذشت یک هفته از توافق شاهد موج مثبتی از طرف سرمایه‌گذاران خارجی به کشور هستیم.
اینکه این اتفاق تا چه حد می‌تواند به اقتصاد ایران جان دوباره داده و تبعات مثبت داشته باشد بر کسی پوشیده نیست. به زعم بسیاری از اقتصاددانان ورود سرمایه‌گذار خارجی به کشور درحالی اتفاق می‌افتد که هنوز ساختارهای اقتصادی نیاز به تغییر بنیادی دارد و مشکلات ساختاری هر نهادی در کشور، اقتصاد را به سمت سوداگری برده و در این شرایط نیز ورود بی‌رویه کالا دور از انتظار نیست و ادامه این روند تولید داخلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
به گزارش «سنا» وحید شقاقی‌شهری، اقتصاددان و استاد دانشگاه گفت: اقتصاد ایران اقتصادی است که سال‌ها بیمار بوده است؛ اما این اقتصاد به تکانه‌ها و شوک‌هایی منفی برخورده که علایم بیماری خودش را نشان می‌دهد. وقتی تکانه‌های مثبت اقتصادی، مثل افزایش درآمد نفت این علایم را مخفی می‌کند، اقتصاد به سمت سوداگری می‌رود.
شقاقی‌شهری با ابراز تاسف از اینکه مشکلات ساختاری هر نهادی اقتصاد کشور را به سمت سوداگری برده درباره سرمایه‌گذاری خارجی می‌گوید: فعالیت‌های سوداگری در اقتصاد زیاد و بازدهی پایین است؛ برعکس تولید که بازدهی بالا دارد سوداگری در آن کمتر است. این نبود توازن بین ریسک و بازدهی در بخش مولد و غیرمولد باعث شده سرمایه‌ها به سمت دلالی برود. حالا وقتی این وضعیت را به تحریم گره زدیم، باعث شد مشکلات خودش را بیشتر نشان دهد.
وی بازار سرمایه و نظام بانکی را به منزله دو بال کلیدی در هر کشوری می‌داند که باید سپرده‌های مردمی را به سمت تولید روانه کنند. بعد از تحریم به مرور زمان مشکل کمتر می‌شود اما مشکلات ساختاری و نهادی همچنان وجود دارد.
این اقتصاددان خاطرنشان کرد: اقتصاد و تولید وابسته به نفت، اقتصاد رانتی و درگیر فساد ساختاری و نظام اداری ناکارآمد و فرسوده مثل سه ضلع مثلث است که هر چه درآمدهای بیشتری وارد کشور شود به جای رفتن به سمت تولید هدر رفته و اقتصاد را تحت تاثیر خود قرار داده است.
هدایت نقدینگی به سمت تولید
با برداشته شدن تحریم‌ها پول‌های فراوانی وارد ایران می‌شود اما چون مشکلات ساختاری هنوز حل نشده است و از اقتصاد دانش بنیان فاصله زیادی داریم یا از بازار دلالی سر درآورده یا شروع به واردات اقلام بی‌رویه خاص می‌کنند و مثل حبابی که در بازار مسکن به وجود آمد، اجازه نمی‌دهد اقتصاد رونق واقعی بگیرد و اگر نتوانیم این مشکلات را اصلاح کنیم برمی‌گردیم به دوران قبل از تحریم.
شقاقی‌شهری نظام بانکی و ساماندهی سریع بازار را مهم‌ترین بخش از اقتصاد می‌داند که با سیستمی که درحال حاضر شکل گرفته نمی‌تواند از بخش مولد حمایت واقعی داشته باشد. بانک مرکزی 800هزار میلیارد تومان پول در دست مردم به عنوان نقدینگی دارد و نمی‌تواند نظارت کند که این نقدینگی به سمت تولید بیاید.
در همین سال‌های اخیر شاهد تاسیس موسسات مالی بسیاری بودیم که بانک مرکزی نتوانسته پاسخگو باشد. درحال حاضر 50درصد از سپرده‌های مردم در بانک‌ها در بخش مسکن بلوکه شده چون بانک مرکزی نتوانسته نظارت دقیقی داشته باشد.
به گفته این اقتصاددان بیش از 100هزار میلیارد مطالبات معوق در اقتصاد موجود است و بانک مرکزی با نظارت خود باید پول‌ها را به سمت تولید هدایت کرده و شفافیت اقتصادی در دستور کار قرار بگیرد.
دولت باید بپذیرد فعالیت‌ها و مبادلات اقتصادی در داخل کشور شفاف باشد. نمی‌دانیم چه کسی چه میزان ثروت دارد و اگر نتوانیم شفاف‌سازی کنیم اقتصاد رانتی شکل می‌گیرد.
