فرشته فریادرس| «تجارت خارجی تغییر لاین می‌دهد.» بنابر اظهارات متولی دستگاه تجاری کشور، به منظور مقابله با تحریم و اثرپذیری کمتر از این وضعیت، یک لاین مدرن تجاری یا همان تجارت مجازی با ورود رسمی رمز ارزها ایجاد خواهد شد. بنابر آمار اعلامی علیرضا پیمان پاک، تاکنون با استفاده از رمز ارز حدود ۵۰ میلیون دلار به صورت پایلوت با همکاری بانک مرکزی واردات انجام شده و با تایید حساب ریالی از سوی بانک مرکزی ظرف چند هفته آینده فرآیند بهره‌برداری از رمز ارز در تجارت تا پایان سال به صورت رسمی آغاز می‌شود.
از سوی دیگر، با امضای توافق تعرفه ترجیحی وتجارت آزاد با اوراسیا، این اولین قرارداد تجارت ایران است که ۹۰ درصد کدهای کالایی کشور در لاین سبز قرار می گیرند. این توافقنامه از نظر فنی نهایی شده و از اواخر تابستان سال آینده وارد فاز عملیاتی خواهد شد. در مسیری دیگر، مذاکره برای برقراری تجارت آزاد با ونزوئلا و برقراری تجارت آزاد یا توافقی با حوزه غرب آفریقا نیز در دستور کار دولت سیزدهم قرار دارد.
رئیس سازمان توسعه تجارت همچنین با ابراز گلایه از کارشکنی‌ها در ارتباط تجاری با روسیه و کسب درآمد اقتصادی «ترکیه و امارات» به دلیل تحریم ایران، پیش بینی کرد که رقم صادرات ایران تا پایان سال به ۵۲ میلیارد دلار برسد.
کارنامه تجارت 10 ماهه
متولی دستگاه تجاری روند تجارت خارجی کشور را تشریح کرد. علیرضا پیمان پاک در بخش نخست صحبت‌هایش به بیان آماری از واردات و صادارت کشور پرداخت. براساس اطلاعاتی که او در نشست با خبرنگاران ارائه داد، میزان صادرات غیرنفتی تا پایان دیماه ۴۵.۳ میلیارد دلار بوده که رشد ۱۸درصدی ارزش و ۳ درصدی در وزن را تجربه کرده است. در این بازه زمانی پتروشیمی ومحصولات مشتقات نفتی رشد ۳۶ درصدی را تجربه کردند. اما در بخش معدن و صنایع معدنی با وجود ۵ درصد کاهش از نظر ارزشی، افزایش 5 درصدی از لحاظ وزنی را شاهد بودیم که ناشی از کاهش قیمت‌ها در حوزه بین الملل بوده است.
بخش صنعت نیز رشد 15درصدی از نظر ارزشی و3 درصدی از نظر وزنی را تجربه کرده است. اما در بخش کشاورزی عملکرد خوبی نداشتیم؛ به طوریکه آمارها نشان می دهد، صادرات محصولات کشاورزی افت 14 درصدی هم در ارزش و هم وزنی را تجربه کرده است.
البته پیمان پاک معتقداست: این آمار بالاترین رکورد تجاری کشور بوده و تا پایان امسال به ۵۲ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی دست خواهیم یافت که برای نخستین بار رقم زده خواهد شد. او در تحلیل این آمارها تاکید کرد که با وجود مشکلات فراوانی چون «آزادسازی نرخ ارز، معضل کمبود انرژی و قطعی برق صنایع و حذف ارز ترجیجی، جنگ روسیه و اوکراین، کاهش قیمت محصولات فلزی و همچنین حوادث ماه‌های گذشته» صادرات غیرنفتی ایران با همراهی تجار و فعالان اقتصاد افزاش یافته است.
صادراتی‌ها در لاین سبز
پپمان پاک در عین حال، مشکل صادرکنندگان در بازارهای بین‌المللی به ویژه در رقابت با ترکیه را عدم رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی، عنوان کرد که به‌واسطه نرخ بالای گمرکی و عوارض و سود بازرگانی قیمت تمام شده کالای صادراتی گران تمام می‌شود. بنابراین کالاهای صادراتی ایرانی قدرت رقابت نداشتند.
البته رئیس سازمان توسعه تجارت ایران تاکید کرد: حل مشکل این بخش از طریق انعقاد قراردادهای تعرفه ترجیحی و آزاد امکان‌پذیر بود که بر این اساس مذاکرات لازم و اقداماتی انجام شد و قرارداد تجارت آزاد ایران با اوراسیا به امضا رسید که این اولین قرارداد تجارت آزاد ایران با چند ملیت بود.
او با بیان اینکه بر این اساس ۹۰ درصد کدهای کالایی کشور در این موافقت‌نامه در لاین سبز قرار گرفته و توافق شده که تعرفه صفر شود، گفت: امیدواریم این قرارداد طی ۸ الی ۹ ماه آینده اجرایی شود و به نظر می‌رسد که در اواخر تابستان سال آینده اجرایی شود.
از تجارت با اوراسیا تا ونزوئلا و آفریقا
پیمان پاک همچنین اعلام کرد که در حوزه «آ سه آن» قرارداد تعرفه تجارت ترجیحی با اندونزی آماده شده و امیدواریم در سفری، وزیر به این کشور این قرارداد امضا شود. به گفته او، بحث تجارت ترجیحی با پاکستان نیز متوقف شده بود که با رفع محدودیت‌ها امیدواریم این موضوع هم نهایی شود همچنین در حال بررسی و مذاکره برای برقراری تجارت آزاد با ونزوئلا و برقراری تجارت آزاد یا توافقی با حوزه غرب آفریقا هستیم.
او در بخش بعدی اظهاراتش بازار آفریقا را نیز مورد توجه قرار داد وگفت: از ۳۰ مرکز تجاری که ۸ مرکز در حوزه آفریقا راه اندازی شده است و ۳ رایزن بازرگانی به قاره آفریقا اعزام کردیم. در دوره‌های قبل نسبت به بازارهای بکر بی توجهی شد و ما سعی داریم در این حوزه‌ها وارد شویم؛ به عنوان نمونه صادرات فنی و مهندسی به آفریقا ۶۰۰ درصد افزایش یافت.
بنابر آمار اعلامی رئیس سازمان توسعه تجارت ایران، تجارت با آفریقا تا پایان سال به ۱.۲ میلیارد دلار خواهد رسید که ۹۵ درصد این رقم مربوط به صادرات کالاهای ایرانی می‌شود. او با بیان اینکه در سال ۱۴۰۱ در حدود ۶۰۰ درصد رشد خدمات فنی و مهندسی به قاره‌آفریقا داشته ایم، هم گفت: بر این اساس بیش از ۳ برابر صادرات خدمات فنی و مهندسی در سال‌های ۹۱ و ۹۲ به کشورهای آفریقا داشته‌ایم.
پیمان پاک در ادامه، روابط تجارت آزاد با اوراسیا را نیز مورد اشاره قرار داد و در توضیحاتی گفت: مهمترین مساله در برقراری تجارت آزاد یا تعرفه ترجیجی مکمل بودن اقتصاد ما با کشورهای هدف تجاری است.
بنابر اعلام او، حجم تجارت بازار اوراسیا ۷۰۰ میلیارد دلار است و با توجه به اینکه چین و ترکیه به عنوان رقبای ایران تجارت آزاد با اوراسیا ندارند، امضا توافقنامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا فرصت بسیار مناسبی برای حوزه تجارت ایران خواهد بود.
پیمان پاک با بیان اینکه در این دولت به جز یکی تا دو مورد در حوزه دام ممنوعیت صادراتی نداشته‌ایم، بیان کرد: ما به دنبال ممنوعیت صادرات نیستیم و از عوارض صادراتی برای تنظیم بازار استفاده می‌کنیم، اما تا زمانی که طرز فکر اینگونه باشد که مازاد تولید باید صادر شود همچنان با مشکل مواجه خواهیم بود.
گرفتاری تجارت با «روسیه، ترکیه و امارات»
او درباره روابط بانکی ایران و روسیه هم بیان کرد که سیستم بانکی دو کشور برقرار نبود، بلکه میربیزنس بانک را داشتیم و پیام رسان میربیزنس بانک نیز با بانک ملی برقرار نبود. اما با برقراری پیام‌رسان‌های اکنون بانک‌های تجاری ما می‌توانند دستور پرداخت بدهند و این دستور پرداخت فقط در رابطه با ارز نیست بلکه اکنون می‌توانیم با کشورهای اوراسیا و خصوصا روسیه ال سی گشایش کنیم.
پیمان‌پاک همچنین با تاکید بر لزوم تجارت خارجی هم گفت: دلار حوزه اوراسیا و آفریقا هیچ فرقی با دلار سایر کشورها ندارد، بنابراین برای ما باید توسعه تجارت و افزایش درآمد تجاری اهمیت داشته باشد.
به گفته این مقام مسوول در وزارت صمت، «ترکیه و امارات» طی سال‌های اخیر به ما قرابت سیاسی نداشتند اما از تحریم‌های ایران در ۸ سال گذشته استفاده کردند و درآمد اقتصادی کسب کردند. از این رو ما در سازمان توسعه تجارت کاملا بی‌توجه به تحلیل‌سازی سیاسی وظیفه خود می‌دانیم که زیرساخت‌ها را برای توسعه تجارت فراهم آوریم و بازار بزرگ روسیه مورد توجه تجار ایرانی است. پیمان پاک با بیان اینکه در حوزه روابط با روسیه ۳۰ درصد رشد صادرات داشته‌ایم، هم گفت: عوامل مختلفی بر این موضوع موثر بوده که یکی از این موارد بحث لجستیک بوده زیرا در این زمینه مشکلات فراوانی وجود دارد.
او در ادامه به کارشکنی‌ها در ارتباط تجاری با روسیه نیز گریزی زد و گفت: اگر کشتیرانی ما کشتی‌های رورو را خریداری کرده بود، (براساس دستور معاون اول رئیس‌جمهور) امروز در حوزه آذربایجان کمتر با مشکل مواجه بودیم و امروز نمی‌گفتم چرا از بازار خوبی که در روسیه ایجاد شده به خوبی استفاده نمی‌کنیم.
پیمان‌پاک با اشاره به تهاتر گفت: از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون بیش از ۲ میلیارد دلار تهاتر انجام شده البته تهاتر نفت و نهاده جدا است و دولت آن را انجام می‌دهد. در تهاتر بخش خصوصی اگر تهاتری زیان‌آور باشد هیچ وقت بخش خصوصی آن را انجام نمی‌دهد بنابراین وقتی سازوکار تهاتر ایجاد می‌شود قطعا تاجر کالا را به قیمت مناسب می‌فروشد و کالایی هم با قیمت مناسب وارد می‌کند که در نهایت برایند سود تاجر افزایش می‌یابد. بنابراین اگر تهاتر زیان داشت هیچ وقت تجار آن را استفاده نمی‌کردند.
ورود رسمی رمزارزها به تجارت
او در بخش بعدی صحبت های خود درباره استفاده از مرزارزها برای واردات هم اینطور گفت: یکی از سیاست‌های دولت سیزدهم ایجاد زیرساخت برای افتاده از رمرزارزها است که در این بخش دو مشکل وجود داشت یکی مشکل قانونی بود که این مشکل حل شده و مساله دوم ایجاد یک سازوکار و نرم افزار آی تی مشابه ساختار نیما بود که این رمز ارز در آنجا استفاده شود. بنابراین با مشارکت اتاق بازرگانی این زیرساخت ایجاد شده و منتظر اعلام حساب واسط ریالی از سوی بانک مرکزی هستیم و پس از آن به صورت رسمی با رمز ارز واردات انجام می‌شود.
بنابر آمار اعلامی پیمان پاک، تاکنون نیز با استفاده از رمز ارز حدود ۵۰ میلیون دلار به صورت پایلوت با همکاری بانک مرکزی واردات انجام شده و با تایید حساب ریالی از سوی بانک مرکزی بین دو تا سه هفته آینده فرآیند بهره‌برداری از رمز ارز در تجارت تا پایان سال به صورت رسمی اغاز می‌شود. او نیز تاکید کرد که پلتفرم‌های ایرانی را به پلتفرم های کشورهای مقصد متصل خواهیم کرد تا از لاینی استفاده کنیم که با گذر از تحریم و مشکلات، کار تجارت را به صورت مجازی و نرم افزاری انجام دهیم.
اما چقدر ارز صادراتی برگشته است؟ براساس آنچه پیمان پاک اعلام کرد: از آنجایی که سال گذشته فاصله بین نرخ ارز نیمایی و بازار آزاد زیاد نبود و براساس اعلام بانک مرکزی بیش از ۸۰ درصد ارز صادرات به کشور برگشته است.
این مقام تجاری با بیان اینکه ما نمی‌توانم پیمان سپاری ارز را حذف کنیم اما باید فرآیند را تسهیل کرد، گفت: به عنوان مثال با کمک بانک‌های تجاری تلاش می‌کنیم که ارز در خارج به این بانک‌ها انتقال یابد و بانک‌ها ارز را به کشور بازگردانند.
پیمان همچنین در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره جزئیات تشکیل سازمان بازرگانی، هم اینطور پاسخ داد: این موضوع باید از آقای وزیر سوال شود و اطلاع زیادی در این ارتباط ندارم!
