محیط‌زیست؛ حلقه مفقوده طرح جامع و تفصیلی پایتخت
به‌نظر می‌رسد آلودگی هوا و ترافیک سنگین جزولاینفک نمادهای معرفی پایتخت شده است چراکه شهروندان تهرانی شاهد قد برافراشتن برج‌هایی بودند که به قیمت تخریب باغات بالا رفتند و قیمت زمین تهران با سیر صعودی و لگام گسیخته افزایش می‌یافت و این فرصت خوبی برای درآمدزایی شهرداری از طریق تراکم فروشی در این باغات بود. البته بدهی دولت‌ها به شهرداری همچنان بیشتر می‌شد که خود دلیلی برای اتکای بخشی از درآمدهای شهرداری به این منبع بود. به گفته رییس کمیته محیط‌زیست شورای شهر تهران، شهرداری طی چهار سال گذشته ۱۸هزار میلیارد تومان از محل تغییر کاربری‌ها کسب کرده که این چیزی جز شهرفروشی نیست. البته از نظر محمد حقانی، تعارض‌های طرح جامع و تفصیلی پایتخت با ارایه مجوزهایی برای بلندمرتبه‌سازی و ساخت‌وساز در فضای سبز، از دیگر عوامل تخریب محیط‌زیست است، به‌طوری که در سال‌های اخیر از 14هزار هکتار باغات تهران، 5هزار هکتار کسر شده که درصورت تداوم این موضوع شهر تهران غیرقابل زندگی خواهد بود. گرچه در فرآیند تصویب بودجه94 شهرداری، شورای شهر تلاش کرد از درآمدهای ناپایدار شهرداری بکاهد، با این‌حال حفظ فضای سبز نیاز به تغییرات اساسی در قالب طرح
جامع و طرح تفضیلی کلان‌شهر تهران دارد چراکه به گفته معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان تهران، ظرفیت اکولوژیک تهران تمام شده است. به این ترتیب، شهرداری نباید تراکم بیشتری برای کسب درآمد بفروشد. از نظر داریوش گل‌علیزاده لازم است در طرح‌های جامع و تفصیلی شهر تهران درآمد پایداری برای شهرداری درنظر گرفته شود تا این نهاد برای کسب درآمد مجبور به فروش تراکم نشود.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان تهران در گفت‌وگو با ایلنا درمورد میزان درنظر گرفتن ملاحظات زیست‌محیطی در طرح‌های جامع و تفصیلی شهر تهران گفت: درصورتی این طرح‌ها می‌توانند امکان رعایت اصول زیست‌محیطی در مدیریت شهر را فراهم کنند که منابع درآمدی پایداری برای شهرداری‌ها درنظر گرفته شود، زیرا در غیر این صورت شاهد اتفاقاتی همچون فروش تراکم و اجرای طرح‌های غیرمنطبق با اصول زیست‌محیطی در شهرداری‌ها به‌دلیل کسب درآمد خواهیم بود.
معاون فنی اداره کل محیط‌زیست استان تهران گفت: مساله مهمی که باید در طرح‌های جامع و تفصیلی و کلیه سیاست‌گذاری‌های ما مدنظر باشد، جلوگیری از بارگذاری بیشتر جمعیت در تهران است، زیرا این مساله مصرف بالای انرژی و به‌دنبال آن ایجاد آلودگی‌های زیست‌محیطی را در بر خواهد داشت.
وی بااشاره به برخی سیاست‌های نادرست که منجر به افزایش جمعیت در تهران می‌شود، اظهار کرد: در حال حاضر شاهدیم که حدود ۸۵درصد از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که برای تحصیل به تهران آمده‌اند، و ۸۵درصد از سربازانی که برای انجام خدمت سربازی به این شهر آمده‌اند، بعد از اتمام تحصیل یا دوره خدمت‌شان در تهران می‌مانند. درواقع این دو مساله مردم را ناخواسته تشویق به مهاجرت از سایر استان‌ها به تهران می‌کند.
گل‌علیزاده گفت: دانشگاه‌های تهران باید تنها برای مقاطع تحصیلی کار‌شناسی ارشد و دکتری دانشجو بگیرند و دیگر استان‌های دیگر هم باید بیش از پیش به سمت توسعه‌یافتگی پیش بروند تا شاهد ایجاد شیب مهاجرت از تهران به دیگر استان‌ها باشیم. در غیر این صورت معضلات زیست‌محیطی استان تهران لاینحل خواهد بود.
این مقام مسوول در اداره محیط‌زیست تهران گفت: همچنین در طرح‌های جامع و تفصیلی شهر تهران الزام ایجاد پارکینگ برای هر ساختمان باید دیده شود، زیرا وجود پارکینگ موجب روان‌سازی ترافیک و کاهش آلودگی هوا می‌شود. سیستم شوتینگ زباله در ساختمان‌ها برای جمع‌آوری ساده‌تر پسماند‌ها و دو جداره کردن و عایق کردن پنجره‌ها نیز باید در طرح‌های جامع و تفصیلی دیده شود.
وی با تاکید بر ضرورت حفظ مناظر زیبای طبیعی در شهر تهران گفت: دسترسی داشتن مردم به مناظر زیبای زیست‌محیطی ازجمله کوه‌های شمال تهران در آرامش مردم و ترغیب آنها به رعایت مسایل زیست‌محیطی بسیار مهم است. ساخت‌وساز‌ها در ارتفاعات بالای ۱۸۰۰متر باید متوقف شود و تنها درصورتی به ساختمان‌های بلند مجوز داده شود که مناظر کوه‌های تهران را مخدوش نکند.
گل‌علیزاده گفت: یکی دیگر از مسایل بسیار مهمی که توقع می‌رود در طرح‌های مدیریت شهری تهران بسیار مورد توجه باشد، حفاظت از باغ‌های قدیمی تهران تحت هر شرایطی است، مجوز ساخت‌وساز در باغ‌ها باید در سطح اشغال کمتری صادر شود و به‌جای آن تراکم بیشتری به سازنده بدهد تا سطح کمتری از باغ آسیب ببیند. باغات قدیمی کارکرد ویژه‌یی در کاهش آلودگی هوا دارند که نهال جدید به هیچ‌وجه نمی‌تواند جایگزین آن شود.
گل‌علیزاده تاکید کرد: همچنین باید به سمت کاهش سطح فضای سبز چمن‌کاری شده برویم زیرا چمن‌کاری مصرف آب بالایی دارد، بنابراین اقدامات ما در فضای سبز باید در جهت کاشت گونه‌هایی باشد که آلودگی هوا را کاهش دهد.
