تحقق اقتصاد مقاومتی با صرفه‌جویی در بودجه

دومین روز کنگره ملی اقتصاد مقاومتی نیز با حضور اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، نمایندگان مجلس، اساتید و کارشناسان اقتصادی در سالن همایش‌های صداوسیما برگزار شد که عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در این کنگره، گفت: چالش مهم بخش ارزی این است که صادرات به‌اندازه کافی نیست که بتواند ارز مورد نیاز کشور را تامین کند و در این زمینه باید برنامه‌ریزی‌ها در جهت توسعه کالاها و خدمات صادراتی صورت گیرد. داود دانش‌جعفری در زمینه طراحی اقتصادی مقاوم در مقابل تهدید‌های دشمن معتقد است: نگاهی به گذشته اقتصاد ایران نشان می‌دهد که در برخی سال‌ها اقتصاد پررونق و در برخی دیگر وضعیت نامطلوب به‌لحاظ رشد پایین اقتصادی داشته‌ایم.

وی با تاکید بر ضرورت آسیب‌شناسی درباره رونق‌ها و رکودها در مسایل اقتصادی افزود: پس از شناسایی شاخص‌های موثر در آسیب‌ها باید آنها را در سیاست‌گذاری‌های جدید به کار گرفت تا به تجربیات تلخ گذشته برخورد نشود. این استاد علوم اقتصادی معتقد است: دو عامل مهم در ایجاد نوسان‌های اقتصادی تاثیر مستقیم دارد، نخست مربوط به سیاست‌های داخلی و عامل بعدی به مسایل بیرونی ارتباط دارد که به‌صورت برون‌زا در اقتصاد ایران تاثیر گذاشته است.

دانش‌جعفری اظهارداشت: تحریم‌ها و کاهش قیمت جهانی نفت و مسایلی از این قبیل پیامد نوسان‌ها را به‌دنبال داشت و مسوولان کشور باید برای هر کدام از مسایل راهکارهایی را پیدا کنند تا بتوان در مقابل نوسان‌های مختلف مقاومت کرد. وی درباره لزوم و ضرورت قطع وابستگی اقتصاد کشور به بودجه نفت گفت: نفت در اقتصاد کشور دو کارکرد دارد، نخست بخش مهم و قابل‌توجهی از بودجه دولت را تامین و نقش دیگر آن تامین ارز مورد نیاز واردات است. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: اکنون تعداد زیادی از کشورها بودجه عمومی خود را از محل مالیات تامین می‌کنند و اینکه در کدام بخش می‌توان میزان مالیات را افزایش داد، مساله مهمی است که باید مورد بررسی قرار گیرد.

دانش‌جعفری افزود: چالش مهم این است که صادرات کشور به‌اندازه‌یی نیست که ارز مورد نیاز کشور را تامین کند، در این زمینه باید برنامه‌ریزی‌ها برای توسعه کالاها و خدمات صادراتی باشد. وی اضافه کرد: اکنون صادرات غیر‌نفتی به جایگاهی رسیده که بتواند ارز مورد نیاز کشور را تامین کند، اما بخشی از نارسایی‌ها با کافی‌نبودن منابع ارز برای واردات ارتباط دارد. به گفته این استاد علوم اقتصادی بخشی از درآمد ارزی که از محل صادرات تحصیل می‌شود، در اقتصاد داخلی راه پیدا نمی‌کند، بلکه در بیرون از مرزها رسوب می‌کند.

بودجه۹۴ خلاف اهداف اقتصاد مقاومتی تهیه شده است

عضو کمیسیون برنامه و بودجه به‌عنوان سخنران بعدی کنگره با اشاره به اینکه مهم‌ترین نقطه ضعف اقتصادی عدم استفاده از ظرفیت داخلی است گفت: بودجه۹۴ در راستای اقتصاد مقاومتی نبود و دولت استفاده حداکثری از فروش نفت را مد نظر داشت. غلامرضا مصباحی‌مقدم با اشاره به اینکه واژه اقتصاد مقاومتی به‌معنی فراهم‌کردن نیروی اقتصادی برای مقاومت است، گفت: چنین واژه‌یی در ادبیات اقتصادی سابقه ندارد تاکنون در کلید واژه‌های اقتصادی بحث اقتصاد ریاضتی دیده شده بود اما واژه اقتصاد مقاومتی برای نخستین‌بار از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد. وی ادامه داد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسیر متفاوت برای مقابله با نظام سلطه برای مردم مهیا شد و آنها توانستند با بسیج همگانی مقابل استکبار ایستادگی کرده و الگوی مناسب را برای جهانیان عرضه کنند.

مصباحی‌مقدم با بیان اینکه ارمغان انقلاب رسیدن به استقلال تمام‌عیار اقتصاد و استقلال کامل نظامی بود اظهار کرد: قدرت جمهوری اسلامی ایران چنان است که اگر امروز دشمن مدعی این است که تمام راه‌های مبارزه را برای ایران روی میز گذاشته است خود می‌داند که تمام موارد بلوف است. عضو کمیسیون برنامه و بودجه با تاکید بر اینکه باید به‌سمتی پیش برویم که از نظر علمی به قدرت و استقلال برسیم، افزود: خوشبختانه امروز در مسیر رسیدن به فناوری‌های هسته‌یی، نانو تکنولوژی و هوافضا در سطح منطقه مشکلی نداریم و به استقلال کامل دست یافته‌ایم.

وی با اشاره به اینکه طی 36سال پس از پیروزی انقلاب بسیاری از وابستگی‌های اقتصادیمان کاهش یافته است گفت: با شناسایی نقاط ضعف و با تکیه بر اقتصاد مقاومتی می‌توانیم بر بسیاری از مشکلات فایق آییم. مصباحی‌مقدم با بیان اینکه دشمن به‌صورت کامل متوجه ضعف اقتصادی ما شده است گفت: بحث تحریم‌ها شناسایی نقطه‌ضعف ایران است که دشمن قصد دارد از این نقطه به ما فشار وارد کند.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه با انتقاد از وابستگی کشور به ارز‌های جهانروا (دلار، یورو) گفت: مهم‌ترین نقاط ضعف اقتصادی کشور عدم استفاده از ظرفیت‌های داخلی و وابستگی به درآمدهای نفتی است که ضرورت دارد دولتمردان برای تقویت تولید داخلی حمایت از تولیدکنندگان را در دستور کار قرار دهند. وی با اشاره به سیاست‌های 24‌بندی مقام معظم رهبری تصریح کرد: حمایت از تولید داخلی اصلی‌ترین رکن اقتصاد مقاومتی است.

مصباحی‌مقدم ادامه داد: به نمایندگی از مجمع تشخیص مصلحت نظام موضوع اقتصاد مقاومتی را در چهار استان هرمزگان، کرمان، سیستان و بلوچستان و تهران دنبال کردم.

وی با تاکید بر اینکه یکی از تاکیدات مقام معظم رهبری در سیاست‌های ابلاغی گفتمان‌سازی برای تحقق اقتصاد مقاومتی بود افزود: اگر منظور این کنگره گفتمان‌سازی است باید بگویم زمان برای گفتمان‌سازی کمی دیر است اما اگر برای ارایه گزارش از سوی مجلس، دولت، مجمع تشخیص مصلحت و قوه قضاییه کنگره برگزار شده، بسیار مفید است.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه توجه به لحاظ‌کردن اهداف اقتصاد مقاومتی در تدوین برنامه ششم توسعه را امری ضروری دانست و اظهار کرد: در کلیات بودجه94 انتقادهای بسیاری داشتم و در کمیسیون تلفیق به‌عنوان مخالف تاکید کردم که لایحه بودجه خلاف اهداف اقتصاد مقاومتی تهیه شده است.

وی افزود: متاسفانه استفاده حداکثری از فروش نفت به‌وضوح در بودجه94 دیده می‌شد. اینکه به‌طور مثال قیمت نفت به 40دلار کاهش یابد و دولت اعلام کند که بودجه را بر این اساس تنظیم کرده کاهش وابستگی به بودجه نفت نیست. چرا که اگر نفت به 20دلار هم کاهش می‌یافت باز دولت بودجه را بر این مبنا برنامه‌ریزی می‌کرد.

مصباحی‌مقدم با اشاره به اینکه کل بودجه پیشنهادی دولت 837‌هزار‌میلیارد تومان است گفت: اکنون سهم دولت از درآمدهای نفتی کمتر از 10‌درصد یعنی به‌میزان 71‌هزار‌میلیارد تومان است بنابراین به‌راحتی می‌توانیم با حذف این 10‌درصد و اتکا به درآمدهای غیر‌نفتی بودجه را تعیین کنیم.

وی با بیان اینکه همواره دولت برای احتیاط میزان فروش نفت را کمتر از میزان واقعی در نظر گرفته است، گفت: اما اکنون این مساله چنین نیست چرا باید زمانی که قیمت نفت به‌میزان 40دلار کاهش یافته است مبنا را بر 72دلار گذاشته‌ایم؟ چنین بودجه‌یی تحقق نمی‌یابد به‌همین دلیل بود که کمیسیون تلفیق سهم نفت در بودجه کل کشور را تا 25‌درصد کاهش داد.

عضو کمیسیون تلفیق با اشاره به درآمدهای مالیاتی اظهار کرد: اگر بتوانیم 80‌هزار‌میلیارد تومان مالیات‌هایی را که پرداخت نمی‌شود، احصا کنیم می‌توانیم بخشی از درآمدهایی را که از طریق فروش نفت تامین می‌شود، به‌دست آوریم.

وی با اشاره به اینکه مقام معظم رهبری تاکید بسیاری بر استفاده از ظرفیت‌های هدفمندی یارانه‌ها داشتند، بیان کرد: دولت در‌حال‌حاضر 43‌هزار‌میلیارد تومان یارانه نقدی را بین مردم توزیع می‌کند که اگر در توزیع این یارانه نقدی کمی دقت به خرج می‌داد می‌توانست با حذف خانوارهای پردرآمد علاوه بر صرفه‌جویی، بخشی از بودجه خود را تامین کند.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه در ادامه بر اصلاح الگوی مصرف تاکید کرد و گفت: اکنون بخش دولتی هزینه‌های زیادی را دارد که بسیاری از آنها قابل اجتناب است به‌طور مثال می‌توان 5‌هزار‌میلیارد یا10‌هزار‌میلیارد تومان از هزینه‌های دولتی را کاهش داد.

مصباحی‌مقدم با اشاره به اینکه هزینه جاری دولت 166‌هزار‌میلیارد تومان است گفت: از دیگر راه‌هایی که دولت می‌توانست بدون وابستگی به نفت بودجه خود را تامین کند سهام عدالت است. این سهام هنگام واگذاری 37‌هزار‌میلیارد تومان ارزش داشت که اکنون به بیش از 90‌هزار‌میلیارد تومان رسیده است. اگر 20‌درصد از این سهام در بورس آزاد می‌شد و پول آن به دولت می‌رسید، دولت می‌توانست بخشی از بودجه خود را تامین کند.

وی به هدایت درآمدهای ناشی از فروش نفت به صندوق توسعه ملی اشاره کرد و گفت: اگر ارزآوری ناشی از فروش نفت را به‌سمت تولید و اشتغال هدایت و منابع مالی واحدهای تولیدی و صنعتی را تامین می‌کردیم اکنون 50‌درصد صنعت کشور حالت رکود و ورشکسته نداشت. متاسفانه 50‌درصد صنعت که مشغول فعالیت است با کمتر از ظرفیت واقعی خود فعالیت می‌کند که این مساله آسیب بزرگی است.

بانک‌ها اعتمادسازی کنند

مصباحی‌مقدم با تاکید بر اینکه هدایت نقدینگی در دست مردم به‌سمت تولید، می‌تواند علاوه بر استقلال، رشد اقتصادی را به‌دنبال داشته باشد افزود: مشارکت جمعی مساله دیگری است که در راستای تحقق اهداف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی باید به آن توجه شود.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه با اشاره به 670‌هزار‌میلیارد تومان نقدینگی در دست مردم تاکید کرد: اگر این میزان به‌سمت تولید سوق داده شود نتیجه مثبت آن کاهش وابستگی نفت به صفر است.

وی ادامه داد: رییس کل سابق بانک مرکزی اعلام کرده بود 18 تا 20میلیارد دلار ارز در دست مردم است از آنجا که مردم به بانک‌ها اعتماد ندارند ارزها را در خانه‌های شان نگهداری می‌کنند. بانک‌ها باید اعتمادسازی کنند و هر زمان که مردم امانت خود را طلب کردند معادل ریالی آن را به مردم بازگردانند. اگر چنین شود 20میلیارد دلار پول به عرصه تولید وارد شده و کشور می‌تواند در جهت مثبت گامی بلند بردارد.

خانم‌های ایرانی تا دو کیلو طلا در خانه نگهداری می‌کنند

مصباحی‌مقدم با تاکید بر اینکه ایران دومین کشور مصرف‌کننده طلای زینتی در جهان است، اظهار کرد: متاسفانه امروزه بسیاری از خانم‌های ایرانی حدود یک تا دو کیلو طلای زینتی در خانه نگهداری می‌کنند که اگر این میزان به سمت اشتغال و تولید هدایت شود بازدهی خوبی خواهد داشت.

وی با انتقاد از واردات برخی کالاهایی که در کشور توان تولید آنها وجود دارد، گفت: ما نیاز به واردات 7میلیون تن گندم یا یک‌میلیون و 800هزار تن کنجاله سویا نداریم و توانایی تولید این محصولات در کشور وجود دارد. با پیمان دوجانبه پولی با کشورهای مختلف می‌توانیم نیاز خود به دلار و یورو را کاهش داده و باتوجه به تولید داخلی و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی به رشد مطلوب دست یابیم.

ضرورت تبدیل اقتصاد مقاومتی

به بینش سیاسی

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی مکتبی است که باید به بینش سیاسی تبدیل شود، گفت: دانشگاهیان به‌دلیل عدم درک درست از واژه اقتصاد مقاومتی کم‌کاری تئوریک دارند.

محمد خوش‌چهره، بااشاره به اینکه لغت اقتصاد مقاومتی در ادبیات مقاومتی کمی گنگ است، گفت: در حال حاضر باید بگوییم این لغت در کتب اقتصادی و تخصصی کمتر دیده شده است. اقتصاد دفاعی وجود دارد اما اقتصاد مقاومتی لغت

هضم نشده‌یی است.

وی با بیان اینکه در اقتصاد مقاومتی باید نقاط ضعف و قوت در معنای استراتژیک را بیابیم، افزود: اقتصاد مقاومتی یک نگرش و بینش اقتصادی است که باید با دنبال کردن نشست‌های تخصصی و جست‌وجوی نظرات اندیشمندان به یک مکتب تبدیل شود.

این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب، دو قطبی‌نگری‌ها را پشت‌سر گذاشت، تصریح کرد: هنگام پیروزی انقلاب جهان دو قطب مجزا بود که شامل بلوک شرق و غرب می‌شد، اما پس از پیروزی انقلاب و سر دادن شعار نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی توانست دو قطبی نگری‌ها را پشت‌سر گذارد و اعلام استقلال کند.

خوش‌چهره اظهار داشت: در سال1991 یکی از این دو قطب دچار فروپاشی شد و زمینه را برای حرکت جهان به سمت جریانی که ایالات متحده می‌خواست هموار کرد، جریانی که سبک و ساختار دنیا را موافق با طرح‌ها و نظرات خود می‌خواست که البته با مخالفت اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی مواجه شد.

استاد دانشگاه تهران بااشاره به اینکه اقتصاد کنونی ما به فروش نفت‌خام وابسته است، گفت: فرمایشات مقام معظم رهبری در سال74 به کاهش وابستگی به نفت اشاره مستقیم دارد، اما متاسفانه دولت‌های بعدی هم که سر کار آمدند موفق به کاهش وابستگی بودجه به نفت نشدند بنابراین می‌توان گفت اقتصاد مقاومتی پاسخی به نظام‌های سیاسی و وابستگی آنان به جریان نفتی است.

خوش‌چهره با بیان اینکه به بیان لفظی اقتصاد مقاومتی نباید تکیه کنیم، گفت: برخی اقتصاد مقاومتی را اقتصاد ریاضتی تعریف کرده‌اند. در اروپا این موضوع یک تاکتیک است نه یک بینش. اقتصاد مقاومتی با جوهره نظام جمهوری اسلامی عجین است.

وی نخستین چالش را عدم درک صحیح از معنی اقتصاد مقاومتی دانست و گفت: دومین چالش این است که برخی جهاد اقتصادی را در عمل و اجرا باور ندارند.

اقتصاد مقاومتی یعنی استفاده حداکثری از منابع موجود

یک کارشناس معتقد است: منظور از اقتصاد مقاومتی، اتکا به قابلیت‌ها و ظرفیت‌های درونی برای استحکام و مقابله با تنش‌های احتمالی است و باید از قابلیت‌های داخلی بهره‌گیری بیشتری به عمل آید.

محمدرضا نجار گفت: در مرحله اول اقتصاد مقاومتی باید با اتکا به ظرفیت‌های موجود کمال بهره‌برداری به عمل آید و در مرحله بعدی توانمندی‌ها شناسایی و نسبت به توسعه آنها اقدام شود.

وی افزود: اقتصاد ایران به شکل سنتی متکی به نفت است و در گذشته آثار سوء وابستگی به نفت را شاهد بودیم، اما امروز حرکت‌های بسیار خوبی در این زمینه آغاز شده، ولی کافی نیست.

وزیر کشور دولت دهم اظهار داشت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی از نظر نیرو و ظرفیت‌های انسانی رشد بسیار خوبی را شاهد بودیم و امروز با قابلیت‌هایی که کشور از لحاظ آب‌وهوا، معادن، ظرفیت‌های نرم‌افزاری و کارآفرینی و خلاقیت و ارتباطات با کشورهای همسایه دارد، می‌تواند در منطقه جایگاه ممتاز را به‌دست آورد.

نجار افزود: کشور ما باتوجه به وضعیت کمبود منابع آبی، باید نسبت به تغییر شیوه کشت اقدام کند و این از مسایلی است که در بسته سیاستی به روش اجرایی باید مورد توجه قرار بگیرد، در عین حال برای تغییر کشت در بعد کلان اقداماتی شده، اما نیاز به فعالیت‌های اجرایی دارد.

مقابله با شوک‌های محیطی و خارجی با اجرای اقتصاد مقاومتی

دبیر علمی بخش راهبردی کنگره ملی اقتصاد مقاومتی گفت: مجلس شورای اسلامی باید زمینه اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را فراهم آورد و اقتصاد مقاومتی به معنی توانایی و مقاومت در برابر نوسان‌ها و شوک‌های محیطی و خارجی است.

الله‌داد سیف، با تاکید بر اینکه اقتصاد مقاومتی به معنی توانایی و مقاومت در برابر نوسان‌ها و شوک‌های محیطی و خارجی است، اظهار داشت: اقتصاد مقاومتی مقوله جدیدی نیست. نهادگرایان می‌خواهند با طرح جدید بودن این موضوع بر فعالیت‌های تخصصی و انطباقی تاکید کنند تا از این طریق توان مقابله با شوک‌های اقتصادی را داشته باشند. سیف در بیان مخاطرات اقتصادی افزود: مخاطرات تکنولوژیک، اجتماعی، ژئوپلیتیک، زیست‌محیطی و اقتصادی ازجمله خطراتی است که مجمع جهانی اقتصاد تعریف کرده است.

وی اضافه کرد: جمهوری اسلامی با شعار استقلال به پیروزی رسید. پس اینکه کشورهای دیگر نتوانند سرنوشت کشورمان را تغییر دهند مساله مهمی محسوب می‌شود که در اقتصاد به معنی اقتصاد مقاومتی است.

دبیر علمی بخش راهبردی کنگره ملی اقتصاد مقاومتی، درمورد اهمیت برگزاری کنگره گفت: برگزاری این کنگره به تصویرسازی درست از اقتصاد مقاومتی کمک می‌کند.

سیف، با بیان اینکه عدالت شاخصه اصلی و وجه تمایز الگوی اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران با سایر الگوهای اقتصادی در جهان به‌حساب می‌آید، اظهار داشت: برای تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، باید دولت‌ها سیاست‌های معارض با اقتصاد مقاومتی را کنار گذاشته و در گام بعد طبق توصیه مقام معظم رهبری، مجلس شورای اسلامی، باید با تدوین قوانین ساده و روشن، زمینه تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را فراهم کند.

وی افزود: اقتصاد مقاومتی باید از نظریه بومی مبتنی بر ارزش‌های اخلاقی، دینی و آرمان‌هایی که نظام جمهوری اسلامی ایران براساس آنها بنا شده، برخوردار باشد.

مشاهده صفحات روزنامه