از دست دادن بازار روسیه به بهای حضور در عراق و افغانستان
گروه تجارت|
روسیه نخستین بازار مدرنی است که تجار و تولید‌کنندگان ما باید در آنجا توان تولید و رقابت‌پذیری محصولاتشان را ارزیابی و آزمایش کنند، اما بخش اعظمی از صادرات کالاهای تولید ایران به ویژه کالاهایی که ارزش افزوده بالا دارد و نه محصولات پایه نفتی، به دو کشور عراق و افغانستان صادر می‌شود. این در حالی است که بازار روسیه به هیچ عنوان ویژگی بازارهای سنتی همسایه ما را مثل عراق و افغانستان ندارد و شبیه بازار کشورهای توسعه‌یافته است که برای حضور در آن بازرگانان باید به‌شدت رقابت کنند اما عدم توان تولید انبوه و مستمر برای صادرات کالا به روسیه از موانع اصلی تجارت با این کشور است. محمدرضا مودودی؛ قائم‌مقام سازمان توسعه تجارت کشور با بیان اینکه دو کشور عراق و افغانستان ظرفیت صادرات 9میلیارد دلار کالاهای غیرنفتی را برای ایران فراهم کرده‌اند، افزود: صادرات کالا به این دو کشور عمدتا براساس نیاز و تقاضای آنها صورت می‌گیرد و این طور نبوده که تجار و تولید‌کنندگان ما برای صادرات کالا به این کشورها بازاریابی کنند.
افزایش ریسک تجاری به دلیل عدم ثبات ارز
قائم‌مقام سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه دولت روسیه تمایل بسیار زیادی برای حضور ایران در بازارش را دارد و از این طرف هم دولت ایران تمایل زیادی برای حضور در بازار روسیه را دارد، گفت: ما باید با توجه به تنش‌های به وجود آمده بین روسیه و ترکیه و همچنین روسیه و اتحادیه اروپا زمینه تعاملات بیشتری را فراهم می‌کردیم که چند عامل باعث شد، نتوانیم آن چنان که باید در بازار این کشور حضور داشته باشیم. مودودی گفت: اگرچه برای حضور در بازار روسیه مذاکراتی در سطح گمرک دو کشور انجام شد و تعرفه واردات 8 کالای کشاورزی به این کشور برای ایران صفر شد و راه‌اندازی کریدور سبز هم باعث تسهیل صادرات برخی اقلام به این کشور شده، اما باز هم تسهیلات لازم برای صادرات به این کشور فراهم نشده است. قائم‌مقام سازمان توسعه تجارت افزود: با وجود اینکه مباحثی برای جایگزینی معاملات تجاری بین دو کشور ایران و روسیه از طریق روبل و ریال مطرح شد، اما به دلیل عدم ثبات در نرخ این ارزها و از آنجا که ریسک بازرگانی را برای تجار بالا می‌برد، هنوز این مساله محقق نشده است. این مقام مسوول همچنین به دو ویژگی مهم برای تجارت با کشور روسیه به عنوان دارنده یک بازار
مدرن، اشاره کرد و گفت: کشور صادر‌کننده کالا به روسیه باید دارای تولید صادراتی انبوه و با کیفیت و قیمت صادراتی باشد. مودودی بیان داشت: همچنین کشور صادر‌کننده کالا به این کشور باید در کالای صادراتی خود مداومت و استمرار در تولید داشته باشد و بتواند نیازهای وارداتی این کشور را در طولانی‌مدت و میزان انبوه تامین کند. قائم‌مقام سازمان توسعه تجارت بیان داشت: عرضه کالا در روسیه از طریق فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌یی انجام می‌شود و بنابراین تامین کالا برای این فروشگاه‌ها هم باید با تناژ بالا و قیمت ثابت انجام شود. قائم‌مقام سازمان توسعه تجارت افزود: برخی کالاهای ایرانی از طریق کشورهای واسطه مثل تاجیکستان و آذربایجان با توجه به اینکه این کشورهای برای واردات کالا به روسیه دارای تعرفه پایین‌تری هستند، صادر می‌شود. وی بیان داشت: موانع بانکی و عدم صدور ویزا در برخی موارد هم از جمله موانع صادراتی به روسیه بوده است.
سایه نگاه «خودکفامحور» بر صنعت و تولید
مودودی با تاکید براینکه تفکر صادراتی ما سرریز مصرف داخلی است، گفت: متاسفانه طی سال‌های متمادی این موضوع بر صادرات ما سایه انداخته و تفکر صادراتی ما همواره صادرات مازاد کالاهای تولید داخل بوده است در حالی که برای صادرات باید بخشی از تولید ما مختص صادرات باشد و تولید داخلی از تولید صادراتی مجزا شود. وی با بیان اینکه این نگاه خودکفامحور سال‌ها بر صنعت و تولید سایه انداخت، گفت: بطوری که امروز واحدهای تولیدی و صنعتی کوچک که برای تامین نیاز داخلی به وجود آمدند، امروز فاقد قدرت رقابت برای حضور در بازارهای صادراتی هستند و از آنجا که بخش عمده‌یی از درآمدهای دولت هم وابسته به درآمدهای نفتی است بنابراین با پایین آمدن قیمت نفت آنچنان که لازم است نمی‌تواند از این واحدها برای تولید صادراتی حمایت کند. مودودی با بیان اینکه این میراث در سال‌های گذشته به تجارت خارجی ما سایه انداخت، گفت: طی سال‌های گذشته روی بهره‌وری کار نکرده‌ایم، بطوری که بهره‌وری ما یک‌چهارم کشور ترکیه است. قائم‌مقام سازمان توسعه تجارت تصریح کرد: در بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعتی، آب و معدن بهره‌وری ما پایین است و همین موضوع قیمت تولید را بالا می‌برد. مودودی همچنین یکی دیگر از مشکلات صادراتی ما برندسازی عنوان کرد و گفت: حتی در کالاهایی که مزیت داریم، متاسفانه برند شناخته شده‌یی نداریم.
