درخواست عراق برای معافیت از فریز نفتی
روز گذشته الکساندر نواک و وزرای نفت چند کشور حاشیه خلیج‌فارس در ریاض مذاکره کردند
گروه انرژی|نادی صبوری|
نشانه‌های عهدشکنی در میان اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت‌خام، دیروز از آسمان بغداد بلند شد. عراق کشوری که پس از توافق اعضای اوپک در الجزایر، مساله عدم مطابقت تولید نفت واقعی این کشور با آمار اعلام شده از سوی منابع ثانویه اوپک را به پیراهن عثمان تبدیل کرده بود، دیروز رودرواسی‌ها را کنار گذاشته و خواستار «معاف شدن» از طرح فریز نفتی در کنار ایران، نیجریه و لیبی شد. دلیل عنوان شده از سوی مقامات عراقی در این زمینه، «جنگ عراق با داعش» عنوان شده، هر چند فالح الامیری رییس سازمان بازاریابی نفت عراق عنوان کرده است که اگر جنگ‌هایی که این کشور از
دهه 80 میلادی تاکنون درگیر آن بوده وجود نداشتند، آنها اکنون تولیدی معادل 9میلیون بشکه در روز را به ثبت رسانده بودند. البته الامیری در حالی به درگیری عراق در جنگ در سال‌های گذشته و از دهه 80 تاکنون اشاره کرده است که در بزرگ‌ترین نمونه‌های آنها حمله از سمت عراق صورت گرفته است. 8 سال جنگ تحمیلی عراق با ایران و سپس جنگ با کویت و درگیری‌هایی که میان حکومت مرکزی عراق و کردها در سال‌های گذشته وجود داشته است، نمونه‌هایی از این مساله را نشان می‌دهد.
طبق بررسی «تعادل» از گزارش اوپک در ماه اکتبر، تولید نفت عراق در ماه سپتامبر از سوی منابع ثانویه سازمان 4میلیون و 455هزار بشکه در روز اعلام شده، در حالی که عراق تولید خود را حدود 300هزار بشکه بیشتر از این آمار اعلام کرده است. آ‌ن‌طور که از صحبت‌های روز گذشته معاون وزیر نفت عراق بر می‌آید، عراق تولید نفت اقلیم کردستان را نیز در کنار تولید نفت خود محاسبه کرده است. در پی سفر مسعود بارزانی رییس اقلیم کردستان شمال عراق، در هفته گذشته به بغداد پس از 8 سال و همکاری میان کردها و حکومت مرکزی عراق در موصل، برخی بر این باور هستند که عراق و اقلیم کردستان به توافقی برای فروش نفت اقلیم کردستان از طریق حکومت مرکزی عراق دست یافته‌اند. اتفاقی که آمار تولید نفت عراق را حدود 500هزار بشکه در روز افزایش خواهد داد. این مساله نیز به خودی خود، در نشست ماه نوامبر اعضای اوپک دردسرساز خواهد شد.
با این تفاسیر و در حالی که با دیدار روز گذشته الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه و چند نفر از وزرای نفت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از جمله عربستان و در کنار آن سفرهای رییس‌جمهور ونزوئلا به برخی کشورهای اوپک و غیراوپک برای رسیدن به نتیجه‌یی مناسب در زمینه فریز نفتی، اوضاع به سمت عملگرایی این طرح چربیده بود، نشانه‌هایی که عراق به عنوان دومین تولید‌کننده نفت خام اوپک از خود بروز می‌دهد، موجب نگرانی‌هایی در زمینه احتمال به نتیجه نرسیدن طرح فریز نفتی شده است.
به گزارش «تعادل» دیروز بلومبرگ نوشت که وزیر نفت روسیه با گروهی از وزرای نفت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از جمله خالد الفالح وزیر نفت عربستان دیدار کرده است. این دیدار برای تثبیت بازار نفت و دستیابی به توافقی میان بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان نفت خام، برای افزایش قیمت‌ها صورت گرفته است.
در ادامه این گزارش عنوان شده بود که وزرای نفت کشورهای عربستان‌سعودی، کویت، بحرین، قطر و امارات متحده عربی روز شنبه در محل دفتر شورای همکاری کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس در ریاض گردهم آمدند. در ادامه و در روز یکشنبه الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه نیز برای دور جداگانه‌یی از مذاکرات به آنها پیوست. عمان تنها کشور عضو شورای همکاری کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس بود که در این دیدارها حضور نداشت.
خالد الفالح وزیر انرژی عربستان‌سعودی در سخنان ابتدایی گشایش دیدارهای GCC عنوان کرد که بازار نفت اکنون در مسیر تعادل قرار گرفته است. او در ادامه با اشاره به اینکه آنها از وزیر انرژی روسیه برای شرکت در این دیدار دعوت کرده‌اند، اظهار کرد که قیمت‌های پایین نفت خام، برنامه‌های توسعه‌یی کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس را تحت‌الشعاع قرار داده است. وزیر انرژی عربستان در ادامه عنوان کرده است که آنها در حال همکاری با روسیه و دیگر کشورهای تولید‌کننده نفت خام هستند تا بازار را به ثبات برسانند.
قرار است که روز دوشنبه الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه با نمایندگان کشورهای صادرکننده نفت خام در وین دیدار کند. از سوی دیگر مقامات رسمی عربستان و روسیه نیز در ماه آینده مذاکرات دوطرفه‌یی را در این زمینه انجام خواهند داد.
بلومبرگ در این باره می‌نویسد: «هرچند نواک متعهد به همکاری با اوپک شده اما هنوز مشخص نکرده است که قصد دارد، تولید نفت خام خود را کاهش داده یا صرفا آن را در سطح ماه سپتامبر ثابت نگه دارد.»
سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام به دنبال این است که کشورهای غیر عضو اوپک را با تفاهمی که در نشست الجزایر میان کشورهای عضو این سازمان برای محدود کردن سقف تولید بسته شد، همراه کند. همراهی‌ای که نخستین تصمیم اعضا پس از 8سال برای محدود کردن سقف تولید را اثربخش‌تر کند. بهای نفت خام در ماه ژانویه به پایین‌ترین سطح خود در 12سال اخیر رسید. اتفاقی که کشورهای مختلفی از ونزوئلا تا عربستان‌سعودی را تحت تاثیر خود قرار داد و در نهایت باعث شد اوپک سیاست سعودی‌ها در زمینه تولید هر چه بیشتر را پس از 2سال کنار بگذارد.
بلومبرگ در انتهای گزارش خود به خواسته عراق برای کنار گذاشته شدن از طرح فریز نفتی اشاره کرده و نوشت که جبار العیبی وزیر نفت عراق در کنفرانسی خبری در بغداد «جنگ عراق با داعش» را علت اصلی این درخواست عنوان و بیان کرده است که به همین واسطه عراق باید در کنار ایران و نیجریه از معافیت بهره ببرد.
صحبت‌های العیبی در رسانه‌های بین‌المللی بازتاب فراوانی داشت. رویترز در این زمینه نوشت که جبار العیبی وزیر نفت عراق دیروز در کنفرانسی خبری گفت: «عراق به واسطه جنگ با داعش باید از طرح فریز نفتی معاف شود.» در ادامه گزارش رویترز آمده است که العیبی معتقد است: «ما در حال جنگ با داعش فاسد هستیم، به همین واسطه باید در کنار نیجریه و لیبی قرار بگیریم.»
از سوی دیگر، فلاح الامیری رییس سازمان بازاریابی نفت عراق نیز در این زمینه گفته است: «سهم عراق از بازار نفت، به واسطه جنگ‌هایی که از دهه80 درگیر آن بوده، به خطر افتاده است.» او در ادامه بیان کرده است: «اگر به خاطر جنگ‌ها نبود، اکنون 9میلیون بشکه در روز تولید نفت خام داشتیم.»
او در ادامه تاکید کرده است که برخی کشورها سهم ما را در بازار نفت گرفتند، به همین واسطه ما خواستار کنار گذاشته شدن از طرح فریز نفتی هستیم. جبار العیبی وزیر نفت عراق در انتها عنوان کرده است که عراق مورد خود را در فضایی مطبوع و به دور از تنش مطرح
خواهد کرد.
از سوی دیگر به گزارش «تعادل» روز گذشته خبرگزاری سی‌ان‌بی‌سی نوشت که فیاض النیما معاون وزیر نفت عراق عنوان کرده است: تولید نفت عراق در ماه گذشته میلادی معادل 4میلیون و 774هزار بشکه در روز بوده است که شامل تولید نفت اقلیم کردستان نیز می‌شود. النیما عنوان کرده است که 4میلیون و 228هزار بشکه از این میزان مربوط به میدان‌های تحت کنترل بغداد و معادل 546هزار بشکه در روز مربوط به میدان‌های تحت کنترل اقلیم کردستان است.
النیما در پایان صحبت‌هایش اعلام کرده است که تولید نفت خام عراق اکنون باید 4میلیون و 700هزار بشکه در نظر گرفته شود و اوپک یا هیچ‌کس دیگری نمی‌تواند عراق را مجبور به عقب‌نشینی در این زمینه کند.
حکومت مرکزی عراق و اقلیم کردستان پیش از این و به دنبال اختلافات، صادرات نفت خود را جداگانه انجام می‌دادند. آبان ماه سال گذشته رویترز در گزارشی نوشت که مقامات اقلیم کردستان می‌گویند، چون دولت مرکزی نحوه تقسیم درآمد کشور در بودجه سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ را رعایت نکرده آنها مجبور شده‌اند، نفت محصول این مناطق را به‌طور مستقل و بدون اطلاع دولت مرکزی صادر کنند. در مقابل در آن زمان دولت فعلی و قبلی عراق ادعا می‌کردند که دولت اقلیم کردستان به تعهدات خود برای انتقال بخشی از نفت به بغداد وفادار
نبوده است.
اکنون احتمال آشتی بغداد و کردستان در زمینه فروش نفت به تهدیدی برای عملی شدن طرح فریز نفتی بدل شده است. تهدیدی که جدی بودن آن در نشست ماه نوامبر اوپک مشخص خواهد شد.
